Polska paranoja polityczna. Źródła, mechanizmy i konsekwencje spiskowego myślenia o polityce
Gdybym został zapytany o to, jaka jest główna cecha monografii Krzysztofa Korzeniowskiego, to powiedziałbym, że jest to książka ciekawa. […] Miałem też okazję, by podziwiać jej Autora za erudycję. Krzysztof Korzeniowski nie ogranicza się bowiem w swoich analizach do perspektywy psychologicznej, sięga też po źródła socjologiczne, filozoficzne, historyczne, antropologiczne i politologiczne.
Tym, co często mnie ostatnio drażni podczas lektury prac psychologicznych, jest awersja naszej dyscypliny do własnej historii. Często cytowane są wyłącznie prace najnowsze, publikowane w ostatniej dekadzie. Istotą nauki jest zaś jej kumulatywność. Monografii Korzeniowskiego nie można postawić tego zarzutu. Autor doskonale integruje wiedzę „klasyczną” z najnowszymi odkryciami i teoriami. Pokazuje zatem właśnie kumulatywność nauki.
prof. dr hab. Dariusz Doliński
Jest to książka o nas, o wszystkich chociaż trochę zainteresowanych polityką, o naszej szczególnej wrażliwości na zagrożenia i skłonności do doszukiwania się wrogiej działalności spiskowej nawet tam, gdzie jej nie ma. W myśleniu paranoicznym napotkać możemy w formie skondensowanej szczególny aspekt naszego umysłu: naginanie faktów do z góry przyjętej tezy i interpretowanie rzeczywistości w zgodzie z dominującymi w nas emocjami. A polityka jest wdzięcznym obiektem obserwacji, bowiem w niej – obok biznesu, religii i miłości – emocje potrafią przybierać najbardziej fantazyjne rozmiary i najsilniej dochodzić do głosu.
Ze Słowa wstępnego Autora - prof. dr. hab. Krzysztofa Korzeniowskiego
Książka jest adresowana przede wszystkim do kolegów-naukowców i kolegów-studentów takich dziedzin, jak psychologia społeczna, socjologia,
politologia i pokrewne, ale także do wszystkich osób zainteresowanych – z racji wykonywanego zawodu lub z innych powodów – najnowszą historią naszego kraju.
Z Przedmowy Autora – prof. dr. hab. Krzysztofa Korzeniowskiego
Prof. dr hab. Krzysztof Korzeniowski jest psychologiem społecznym, członkiem zespołu Pracowni Psychologii Politycznej Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk, kierownikiem studiów doktoranckich.
Zainteresowania naukowo-badawcze prof. Korzeniowskiego koncentrują się wokół takich zagadnień, jak: makropsychologia,
psychologia polityczna, a w tym: alienacja, anomia,
autorytaryzm,
paranoja polityczna,
zachowania wyborcze, transformacja systemowa (proces demokratyzacji), zaangażowanie obywatelskie.
Prof. Krzysztof Korzeniowski jest autorem i współautorem licznych publikacji naukowych z zakresu psychologii społecznej, politycznej i makropsychologii.
Słowo wstępne 9
Przedmowa 11
Część I.
Spiskowe teorie polityki, paranoja, paranoja polityczna 25
Wprowadzenie 27
Teorie i kultury spiskowe 28
Teorie spiskowe w perspektywie psychologicznej 44
Paranoja prawdziwa i paranoja polityczna 51
Część II.
Natura paranoi politycznej 61
Wprowadzenie 63
Jedność w wielości. O strukturze paranoi politycznej 66
Paranoja polityczna a psychopatologiczne zaburzenia osobowości 74
Swoistość paranoi politycznej na tle innych rodzajów myślenia
paranoicznego 80
Swoistość paranoi politycznej jako formy politycznego myślenia
spiskowego 88
Zmienność w czasie paranoi politycznej 95
Część III.
Psychospołeczne przesłanki paranoi politycznej 111
Wprowadzenie 113
Społeczno-ekonomiczne i demograficzne predyktory paranoi politycznej 126
Afektywne i poznawcze przesłanki paranoi politycznej 128
Afekt i poznanie a paranoja polityczna 144
Psychologiczne uwarunkowania paranoi politycznej.
Janusowe oblicze zjawiska 149
Część IV.
Poglądy, postawy i zachowania polityczne osób paranoicznych 155
Wprowadzenie 157
Paranoja polityczne a rozumienie demokracji 159
Paranoja polityczna a poglądy i postawy społeczno-polityczne 165
Zachowania wyborcze osób politycznie paranoicznych 173
Podsumowanie 181
O naturze paranoi politycznej i demokracji 183
Natura i psychospołeczne uwarunkowania paranoi politycznej 187
Paranoja polityczna i demokracja 209
Posłowie. Czy warto być paranoikiem? 229
Bibliografia 235
Apendyks. Metodologia badań 253
