Pomiędzy wiarą i zwątpieniem

• Druk: Kraków, 2012
• Autor: Adam Alfred Zych
• Wydawca: Impuls

Dlaczego jeden wierzy, inny zaś wątpi w istnienie Boga, a jeszcze inny jest obojętny wobec kwestii religijnych? Co czyni osobę religijną? Czy jest ona ze swej natury „istotą religijną”, czy też staje się nią w procesach rozwoju, wychowania i/lub socjalizacji? Czy mamy do czynienia tylko z jednym źródłem religijności jednostki, czy też możemy mówić o wielopostaciowych korzeniach religii i religijności? Jaka jest rola religii i religijności w psychicznym funkcjonowaniu jednostki? Jak przebiega rozwój religijności jednostki i czym jest on uwarunkowany? Czy człowiek dorosły, tracąc ufne spojrzenie dziecka i bezkompromisową postawę młodzieńca, wraz z dojrzałością zyskuje równowagę i uspokojenie światopoglądowe? A nade wszystko czy ma niepowtarzalną szansę pogłębienia życia religijnego, czy też następuje polaryzacja religijności? Czym współcześnie jest religia oraz jakie jest jej miejsce w świecie sekularyzacji? Dlaczego ludzie wierzą? Jakie motywy skłaniają ich już nie do wiary w ogóle, lecz do wiary w Boga? Jak układać się z własnym losem i z jego nieuchronnością, a może ironią, gdy na usta cisną się pytania: Jeżeli Bóg istnieje, to dlaczego pozwala na nasze cierpienie? Dlaczego zabierasz nasze miłości, Boże?

Na te i wiele innych, wcale nieprostych pytań próbuję odpowiadać w tym wprowadzeniu do psychologii religii, otwierając przed Czytelnikiem rozległą przestrzeń „pomiędzy wiarą a zwątpieniem”, która jest w nas obecna. W tym miejscu nieodparcie nasuwają się słowa poetki Anny Kamieńskiej (1920–1986): „na dnie mojej i twojej wiary leży ciężka łza zwątpienia”, zawieszeni jesteśmy zatem między integracją a rozpaczą, między wiarą a zwątpieniem…

W istocie niniejsza publikacja stanowi monograficzne ujęcie psychologii religii, prezentujące podstawowe nurty i kierunki, jak również osiągnięcia psychologii religii zeszłego stulecia wraz z omówieniem rozwoju religijności człowieka, związku między osobowością a religijnością oraz próbą ukazania metodologicznych podejść do tych niezmiernie osobistych i złożonych kwestii.

Książkę adresuję do osób zarówno głęboko wierzących, jak i do wątpiących, obojętnych i niezdecydowanych w kwestiach swojego poglądu na świat, a swoją intencję wyrażę słowami znamienitego poety ks. Jana Twardowskiego (1915–2006): „Nie przyszedłem pana nawracać”.

dr hab. Adam A. Zych, profesor Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Edukacja, pedagogika, szkolnictwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7850-084-1
• ISBN druku: 978-83-7587-286-6
• Liczba stron: 312

Słowo od autora 


Rozdział 1. Wprowadzenie do psychologii religii
 
1.1. Miejsce psychologii religii wśród dyscyplin religioznawczych i psychologicznych
 
1.2. Przedmiot i zadania współczesnej psychologii religii 

1.2.1. Religia jako zjawisko społeczne
 
1.2.2. Struktura religii i wewnętrzna budowa religijności człowieka 

1.2.3. Religijność człowieka jako zjawisko psychologiczne
 
1.2.4. Psychospołeczne źródła religii i religijności człowieka
 
1.2.5. Główne funkcje psychospołeczne religii i religijności
 
1.2.6. Najważniejsze zadania współczesnej psychologii religii
 
1.3. Podstawowe problemy badawcze i główne kategorie pojęciowe psychologii religii
 
1.4. Wielowarstwowość religii/religijności i doświadczenia religijnego 


Rozdział 2. Z dziejów psychologii religii 

2.1. Rozwój psychologii religii na świecie 

2.2. Rozwój polskiej psychologii religii
 
2.3. Kierunki współczesnej psychologii religii
 
2.3.1. Stanowisko naturalistyczne 

2.3.1.1. Instynktywizm a religijność człowieka 

2.3.1.2. Doświadczenia religijne Williama Jamesa punktem wyjścia psychologii religii 

2.3.1.3. Behawiorystyczne ujęcie religijności człowieka  

2.3.1.4. Religia i religijność w ujęciu psychoanalizy Zygmunta Freuda 

2.3.1.5. Psychologia analityczna Carla Gustava Junga a religia i religijność człowieka 

2.3.1.6. Neopsychoanaliza, psychologia humanistyczna i orientacja egzystencjalna a religia i religijność – poglądy Gordona W. Allporta, Ericha Fromma i Viktora E. Frankla
 
2.3.2. Stanowisko socjologizujące 

2.3.2.2. Funkcjonalizm Bronisława K. Malinowskiego 

2.3.3. Stanowisko fenomenologiczne  

2.3.3.1. Religia i religijność człowieka w ujęciu Mircei Eliadego
 

Rozdział 3. Religijność człowieka w ujęciu rozwojowym
 
3.1. Dzieciństwo 

3.1.1. Ogólna charakterystyka religijności dziecka  

3.1.2. Dziecięce koncepcje Boga
 
3.1.3. Myślenie magiczne dziecka a jego religijność 

3.2. Młodość 

3.2.1. Młodzieńczy idealizm i problematyka filozoficzna
 
3.2.2. Faza kryzysu i przełomu 

3.2.3. Czy uspokojenie i stabilizacja? 

3.2.4. Destruktywne kulty, fałszywi prorocy 

3.3. Wiek dojrzały
 
3.3.1. Ogólna charakterystyka religijności człowieka dorosłego
 
3.4. Starość
 
3.4.1. Wiara u schyłku życia ludzkiego – poglądy Erika H. Eriksona, Jamesa W. Fowlera  i Kazimierza Dąbrowskiego
 
3.4.2. Renesans religijności ludzi w podeszłym wieku czy sztywność osobowości?
 
3.5. Śmierć w cyklu życiowym człowieka 
 
 
Rozdział 4. Osobowość a religijność człowieka
 
4.1. Procesy poznawcze oraz emocje i uczucia
 
4.2. Emocje i uczucia
 
4.3. Motywacja, potrzeby psychiczne i postawy
 
4.4. Mechanizmy obronne
 
4.5. Religijność zewnętrzna i wewnętrzna 


Rozdział 5. Metodologiczne problemy współczesnej psychologii religii
 
5.1. Obserwacja zachowania 

5.2. Rozmowa i wywiad psychologiczny
 
5.3. Analiza dokumentów
 
5.4. Skale postaw
 
5.5. Testy psychologiczne i metody projekcyjne
 
5.6. Narracyjne i biograficzne podejścia do zjawiska religijności człowieka 

5.7. Możliwości zastosowania eksperymentu w psychologii religii
 
 
 
Zamiast zakończenia 

Bibliografia