Poznać to, co mówimy
Książka wybitnego literaturoznawcy i tłumacza poezji niemieckiej zbiera w jednym tomie szkice, wspomnienia i
wywiady oraz recenzje, rozproszone dotąd w czasopismach bądź niepublikowane.
Teksty zawarte w części pierwszej, zatytułowanej Tropy, pokazują czytelnikowi twórczość polskich i niemieckich poetów w ich wzajemnych zależnościach i fascynacjach. Sięgając do średniowiecznych eposów rycerskich (Parsifal Wolframa von Eschenbach), poprzez utwory z późniejszych epok aż do współczesności, (legenda o Lorelai, Król Olch Goethego, wiersze Eichendorffa itd.) autor pokazuje, jak poruszały one wyobraźnię polskich twórców, inspirowały i skłaniały do tłumaczeń. W szkicach dotyczących
Sarbiewskiego, Sebyły,
Gałczyńskiego,
Herberta i innych, prezentuje metodą kolejnych przybliżeń wędrówkę motywów i idei, wskazując na głębokie zakorzenienie literatury polskiej w kulturze europejskiej.
W części zawierającej wspomnienia odnajdujemy opowieści o instytucjach i pismach, którymi kierował autor, o ludziach, z którymi współpracował. Okazuje się, że to nie tylko fragmenty fascynującej prywatnej biografii, ale kawałki polskiej historii - łączy się w nich w sposób niezwykle interesujący wiele aspektów: polityczny, kulturowy, obyczajowy. Pozwalają one też odżyć na chwilę tym, którzy odeszli - nakreślone znakomitym piórem sylwetki Juliusza Wiktora Gomulickiego, Zofii Szmydtowej i innych, pokazują ludzi zbyt szybko odchodzących w zapomnienie.
Czytelnik zainteresowany wydawanymi współcześnie książkami znajdzie w części zatytułowanej Warszawskie sezony, recenzje poświęcone różnorodnym utworom - od poezji po reportaż, od książek pisanych przez autorów o bogatym dorobku po niemalże debiutantów. Andrzej Lam pokazuje nam tropy, za którymi warto podążać, próbując zrozumieć ludzi i otaczający nas świat.
Od autora 7
TROPY 9
Tropy Aniola Ślązaka w pismach Mickiewicza 11
Niektóre polskie przekłady Króla olch 33
Siedmiokrotna Lorelei 41
Najpóźniejsze wiersze Holderlina 54
Parsifal Wolframa von Eschenbach po polsku 62
Exemplum szewca w poetyce Sarbiewskiego 77
Aluzje literackie, szyfry i cytaty w poezji Gałczyńskiego 82
Szczurołap z „Kwadrygi” 93
Renesansowy psałterz Karola Wojtyły 111
Herbertlana 124
1. Trzy wczesne wiersze Herberta 124
2. Buntownicy i marzyciele 133
WSPOMNIENIA 137
„Przegląd Humanistyczny” w sporze o nowoczesność 139
Epizod ze „Współczesnością” 153
Zofia Szmydtowa jako redaktorka „Rocznika Literackiego” 182
JWGwRL 189
Z doświadczeń tłumacza 197
WYWIADY 207
Poznać to, co mówimy 209
Zwrot do źródeł 235
Bezdomny poeta ojczyzny 247
WARSZAWSKIE SEZONY 257
Literatura po scaleniu 259
Wszystkle dzienniki Nałkowskiej 260
Fikcje rzeczywiste 261
Kanadyjskie kresy 262
Moglem być inny... 263
Czy taki on był cały? 264
Meandry pamięci 266
„Zdumienie, że na to patrzę” 268
Niespieszny emigrant 270
Baśniowe freski 271
Synchronia w rozproszeniu 272
Ostrożnie z biografią 274
Samotność reportera 275
Foklosie roku 2002 276
Ostatni z szyderców XX wieku 278
Wizje Holewińskiego 279
Mandatariuszka losu 280
Cesarz zaistniał nie cały... 281
Role Niny Andrycz 283
Smak soli 285
Spadek po niepiśmiennej Europie 286
Pośrednik wolności 287
SpaceryJacka Bocheńskiego 290
Kiść sanowej łoziny 291
Warszawskie dzieci 294
Sentyment i gniew 296
Krakidaly, czyli babraj wibiraj 297
Wszechobecny reporter 298
Nad Borystenesem i gdzie indziej 300
Portret Chałubińskiego 301
Contra spem 303
Sanockie chwile 306
„Mam wiarę, że to tam jest” 307
Objawienia momentalnego świata 309
Schulz i Baczyński 31O
Znaszli ten kram (z piosenkami)? 312
Portret polskiego konserwatysty 314
Wielomównyświat 316
Prześwity 319
Jest we mnie... 320
Historia wbrew legendzie? 322
W czeskim zwierciadle 323
Kamyki żwiru 325
Artysta w podzielonym kraju 326
Lekkość i ciężar bytu 328
Decorum, czyli stosowność 330
To się da zrobić 333
Nota bibliograficzna 335
Indeks nazwisk 337
