Prawo bankowe. Komentarz do przepisów cywilnoprawnych
Publikacja zawiera komentarz do cywilnoprawnych przepisów ustawy – Prawo bankowe. Autorzy, dokonując ich wyboru, kierowali się w szczególności częstotliwością występowania w praktyce problemów interpretacyjnych dotyczących danej normy oraz ich znaczeniem dla praktyki.
Skupiają się na omówieniu m.in.:
przepisów ogólnych: definicji banku, czynności okołobankowych, formy elektronicznej oświadczeń woli związanych z dokonywaniem czynności bankowych, terminowych operacji finansowych, obowiązku utrzymywania płynności płatniczej;
rachunków bankowych: ich rodzajów, uprawnień posiadacza rachunku, treści i form umowy rachunku bankowego, dysponowania rachunkiem przez małoletniego, który ukończył lat 13, rozwiązania umowy rachunku z powodu braku obrotów;
rozliczeń pieniężnych przeprowadzanych za pośrednictwem banków: form rozliczeń, odpowiedzialności kilku banków, kontroli przy wypłatach, wpłat gotówkowych, izb rozliczeniowych;
kredytów i pożyczek pieniężnych: zdolności kredytowej, kontroli sytuacji kredytobiorcy, wypowiedzenia umowy kredytu, terminu spłaty kredytu, ochrony osób, które zaciągnęły kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż polska, opóźnień w spłacie kredytu, oprocentowania, pożyczek pieniężnych udzielanych przez banki;
gwarancji bankowych, poręczeń i akredytyw;
emisji bankowych papierów wartościowych: obowiązków banków przed emisją, zakazu kredytowania zakupu bankowych papierów wartościowych;
szczególnych obowiązków i uprawnień banków: sekurytyzacji, centralnej informacji o rachunkach, nieodpłatności udzielenia informacji, tajemnicy bankowej, przetwarzania danych osobowych klientów banków, prowizji, opłat.
Adresaci:Komentarz jest przeznaczony dla prawników obsługujących banki, klientów banków, innych pracowników banków odpowiedzialnych za stronę prawną działalności banku. Będzie cennym źródłem wiedzy dla przedsiębiorców, menedżerów, przedstawicieli nauki oraz studentów prawa, administracji, ekonomii.
Wykaz skrótów 33
Słowo wstępne 45
Ustawa z 29.08.1997 r. – Prawo bankowe (wyciąg)
Rozdział 1
Przepisy ogólne 51
Art. 1. [Zakres ustawy] 51
1. Pojęcie prawa bankowego, prawa bankowego
2. Kryteria wyodrębnienia prawa bankowego prywatnego 54
3. Prawo bankowe prywatne a prawo prywatne „ogólne”, w tym prawo cywilne 54
4. Historia prawa bankowego (wzmianka) i jej wpływ na interpretację przepisów prawa bankowego prywatnego 55
5. Wpływ wielości źródeł prawa bankowego prywatnego na jego interpretację 57
6. Zjawiska wpływające na interpretację prywatnoprawnych przepisów prawa bankowego 59
7. Zasady prawa bankowego 60
Art. 2. [Pojęcie banku] 62
1. Charakter prawny komentowanego przepisu 62
2. Cechy banków 63
3. Formy prawne i typy banków 65
4. Ryzyko w działalności banków 67
Art. 3. [Zastrzeżenie wyrazów „bank” oraz „kasa”] 69
1. Miejsce komentowanego przepisu w systemie prawnym 70
2. Dopuszczalne użycie nazwy „bank” przez podmioty niebędące bankami 71
3. Sankcje za naruszenie zakazu wyrażonego w art. 3 pr. bank. 72
Art. 4. [Definicje] 74
1. Zagadnienia ogólne 80
2. Definicje podmiotowe 81
3. Definicje przedmiotowe 83
4. Definicje powiązań między podmiotami 85
Art. 5. [Czynności bankowe] 92
1. Zagadnienia ogólne, pojęcie czynności bankowych 93
2. Typologia czynności bankowych 95
3. Typologia czynności bankowych banków hipotecznych 102
4. Typologia czynności bankowych banków spółdzielczych 104
5. Skutki prawne zaliczenia danej czynności do czynności bankowych 105
Art. 6. [Pozostała działalność banków] 114
1. Zagadnienia ogólne 115
2. Typologia czynności „okołobankowych” 116
3. Inne czynności prawne wykonywane przez banki 119
Art. 6a. [Powierzanie działalności bankowej podmiotom zewnętrznym] 119
1. Uwagi wstępne 123
2. Powierzenie czynności bankowych innym podmiotom zewnętrznym – pojęcie outsourcingu bankowego 123
3. Istota i treść umowy agencyjnej „outsourcingowej” 125
4. Zakres czynności zlecanych przez banki podmiotom zewnętrznym 127
5. Warunki powierzania wykonywania czynności bankowych podmiotom zewnętrznym 129
6. Wyłączenia w zakresie „outsourcingu bankowego” 131
7. Zakres „podoutsourcingu bankowego” 132
8. Tajemnica bankowa a umowa outsourcingu 132
Art. 6b. [Zakres odpowiedzialności insourcera] 133
1. Uwagi wstępne 134
2. Zakaz ograniczania i wyłączania odpowiedzialności podmiotu zewnętrznego za nienależyte wykonanie albo niewykonanie umowy outsourcingu 134
3. Zakaz wyłączenia czy ograniczenia odpowiedzialności banku za szkody wyrządzone klientom wskutek nienależytego wykonania albo niewykonania umowy outsourcingu 135
Art. 6c. [Warunki outsourcingu] 137
1. Uwagi wstępne 139
2. Warunki powierzenia podmiotom zewnętrznym wykonywania czynności bankowych w ramach umów outsourcingu 139
3. Kompetencje KNF w przypadku umów outsourcingu 141
Art. 6d. [Zezwolenie KNF na outsourcing] 143
1. Uwagi wstępne 144
2. Umowa outsourcingu zawarta z przedsiębiorcą zagranicznym – warunki uzyskania zezwolenia KNF 144
3. Przyczyny odmowy wydania zezwolenia oraz cofnięcia zezwolenia 145
Art. 7. [Forma czynności bankowych] 146
1. Uwagi wstępne 147
2. Postać elektroniczna oświadczeń woli składanych w związku z dokonywaniem czynności bankowych oraz skutki prawne złożenia oświadczenia w postaci elektronicznej 148
3. Informatyczny nośnik informacji jako postać elektroniczna dokumentów związanych z czynnościami bankowymi 153
4. Szczegółowe zasady dotyczące sporządzania dokumentów, określające sposób tworzenia, utrwalania, przekazywania, przechowywania i zabezpieczania dokumentów związanych z czynnościami bankowymi 156
5. Usługi związane z zabezpieczeniem dokumentów sporządzonych na informatycznych nośnikach danych 157
Art. 7a. [Terminowe operacje finansowe a przepisy o grach hazardowych] 158
1. Miejsce komentowanego przepisu w systemie prawa 158
2. Pojęcie „terminowe operacje finansowe” 160
Art. 8. [Płynność płatnicza banku] 162
1. Miejsce komentowanego przepisu w systemie prawa 162
2. Treść obowiązku banków utrzymywania płynności płatniczej 164
Rozdział 3
Rachunki bankowe 165
Art. 49. [Podstawowe rodzaje rachunków bankowych] 165
1. Definicje rachunku bankowego, umowy rachunku bankowego, poszczególnych rodzajów rachunku bankowego 167
2. Miejsce przepisów o umowie rachunku bankowego w systemie prawnym, interpretacja tych przepisów 168
3. Charakterystyka umów rachunku bankowego 170
4. Wpis na rachunek bankowy 178
5. Rachunek rodzinny 183
Art. 50. [Zakres swobody posiadacza rachunku w dysponowaniu środkami] 189
1. Swoboda dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku bankowym 189
2. Ograniczenia swobody dysponowania środkami pieniężnymi 190
3. Szczególna staranność banku w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych środków pieniężnych 192
Art. 51. [Rachunek wspólny] 194
1. Posiadacze rachunku wspólnego 194
2. Relacje między współposiadaczami a bankiem, między współposiadaczami a osobami trzecimi oraz relacje wewnętrzne między współposiadaczami 197
Art. 51a. [Rachunek wspólny osób fizycznych] 202
1. Zagadnienia ogólne 202
2. Rachunek wspólny a śmierć współposiadacza – osoby fizycznej 204
Art. 51b. [Rachunek wspólny dla jednostek samorządu terytorialnego] 207
1. Charakter prawny przepisu 207
2. Jednostki samorządu terytorialnego 207
3. Szczególne elementy treści umowy rachunku wspólnego dla jednostek samorządu terytorialnego 208
Art. 51c. [Rachunek wspólny dla stron umowy o współpracy] 209
1. Miejsce komentowanego przepisu w systemie prawa 210
2. Sytuacja prawna operatora i pozostałych stron umowy o współpracy 210
Art. 52. [Forma i elementy treści umowy rachunku bankowego] 212
1. Relacja między art. 52 pr. bank. a przepisami Kodeksu cywilnego o umowie rachunku bankowego i ustawy o usługach płatniczych o rachunkach płatniczych 213
2. Forma zawarcia, zmiany i rozwiązania umowy rachunku bankowego 214
3. Treść umowy rachunku bankowego 217
Art. 52a. [Rachunek rodzinny] 225
1. Charakter prawny komentowanego przepisu 226
2. Szczególne elementy treści umowy rachunku rodzinnego 226
Art. 53. [Dokumenty potwierdzające zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego] 227
1. Zagadnienia ogólne 228
2. Zastosowanie do dokumentów wskazanych w art. 53 pr. bank. przepisów o papierach wartościowych 228
3. Zagadnienia szczegółowe 229
Art. 54. [Ochrona wkładu oszczędnościowego przed egzekucją] 231
1. Miejsce komentowanego przepisu w systemie prawnym 232
2. Cele komentowanego przepisu 233
3. Zagadnienia szczegółowe 234
Art. 54a. [Środki pieniężne na rachunkach wolne od zajęcia] 236
1. Cele komentowanego przepisu 237
2. Zakres zastosowania i zakres normowania przepisu 238
Art. 54b. [Wyłączenie spod zajęcia środków na rachunku będącym przedmiotem blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego] 240
1. Zagadnienia ogólne 240
2. Rachunek, który może zostać objęty blokadą 240
3. Przesłanki i skutki blokady 241
4. Wadliwość blokady i odpowiedzialność z tego tytułu 243
Art. 55. [Wypłata środków z rachunku oszczędnościowego po śmierci wkładcy] 244
1. Zagadnienia ogólne 245
2. Wypłata kosztów pogrzebu 246
3. Zwrot nienależnych świadczeń rentowych 248
4. Treść wniosku organu rentowego, odpowiedzialność za szkody spowodowane zwrotem 251
Art. 56. [Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci] 252
1. Wprowadzenie 254
2. Uwagi ogólne 255
2.1. Ratio legis dyspozycji na wypadek śmierci i instytucje zbliżone w innych systemach prawnych 255
2.2. Charakter prawny dyspozycji na wypadek śmierci 257
2.3. Essentialia negotii dyspozycji na wypadek śmierci 261
2.4. Moment wywarcia skutków prawnych przez dyspozycję i jej odwołalność 265
2.5. Bezwzględny charakter art. 56 pr. bank. 267
2.6. Odpowiednie stosowanie przepisów o testamencie 267
2.7. Dyspozycja na wypadek śmierci wkładem i oszczędnościami w SKOK 268
2.8. Krąg osób uprawnionych do złożenia dyspozycji na wypadek śmierci 268
3. Beneficjenci dyspozycji na wypadek śmierci 272
4. Maksymalna kwota dyspozycji 277
4.1. Uwagi ogólne 277
4.2. Ustalanie górnej granicy dyspozycji w przypadku walut obcych 279
4.3. Maksymalna kwota dyspozycji a wielość dyspozycji 280
4.4. Maksymalna kwota dyspozycji a wielość beneficjentów 282
4.5. Wysokość wypłaty dyspozycji a długi posiadacza rachunku 283
4.6. Wysokość wypłaty z tytułu dyspozycji na wypadek śmierci a zgromadzenie na rachunku bankowym kwot nienależnych dysponentowi 283
4.7. Dyspozycja na wypadek śmierci a wypłaty na podstawie art. 55 pr. bank. 284
4.8. Podsumowanie 285
5. Dyspozycja na wypadek śmierci a prawo spadkowe 285
5.1. Uwagi ogólne 285
5.2. Dyspozycja na wypadek śmierci a ustalanie zachowku 287
5.3. Dyspozycja na wypadek śmierci a ustalanie schedy spadkowej 288
5.4. Dyspozycja na wypadek śmierci a odpowiedzialność za długi spadkowe 291
5.5. Forma i sposób złożenia dyspozycji na wypadek śmierci 292
6. Bezskuteczność względna dyspozycji na wypadek śmierci 295
6.1. Możliwość zastosowania przepisów o skardze pauliańskiej 295
6.2. Możliwość zastosowania przepisów Prawa upadłościowego i Prawa restrukturyzacyjnego 296
7. Skutki wypłaty osobom nieuprawnionym lub wyższych kwot niż należne 298
7.1. Wykładnia art. 56 ust. 4 pr. bank. 298
7.2. Przekroczenie limitu ustawowego z innych przyczyn niż wskazane w art. 56 ust. 4 pr. bank. 300
7.2.1. Odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia 300
7.2.2. Odpowiedzialność odszkodowawcza 301
8. Przedawnienie 303
9. Opodatkowanie dyspozycji na wypadek śmierci 305
10. Wydanie dyspozycji w sprzeczności z wymaganiami wskazanymi w art. 56 pr. bank. 306
11. Uwagi intertemporalne 307
Art. 56a. [Obowiązek poinformowania o możliwości wydania dyspozycji wkładem na wypadek śmierci; obowiązki informacyjne wobec osób wskazanych w dyspozycji] 308
1. Uwagi ogólne 309
1.1. Wprowadzenie 309
1.2. Uwagi intertemporalne 310
2. Obowiązek informacyjny względem posiadacza rachunku bankowego 311
2.1. Uwagi ogólne 311
2.2. Moment powstania obowiązku przekazania informacji 312
2.3. Forma i sposób przekazania informacji 312
2.4. Treść informacji 314
2.5. Skutki zaniechania przez bank wypełnienia obowiązku informacyjnego lub podania informacji błędnej 314
3. Obowiązki informacyjne banku po śmierci posiadacza rachunku 316
3.1. Uwagi ogólne 316
3.2. Sposób przekazania informacji beneficjentom 318
3.3. Obowiązek wkładcy wskazania danych beneficjenta i jego zakres 320
3.4. Treść przekazanej informacji 321
3.5. Skutki zaniechania poinformowania beneficjentów o dyspozycji lub przekazania informacji błędnej 322
Art. 57. [Wyłączenie stosowania przepisów o dyspozycji na wypadek śmierci i wypłatach po śmierci wkładcy w przypadku rachunków wspólnych] 324
Art. 58. [Rachunek oszczędnościowy małoletniego] 325
1. Miejsce komentowanego przepisu w systemie prawa 325
2. Zastosowanie art. 58 pr. bank. do osób ubezwłasnowolnionych 327
3. Artykuł 58 pr. bank. a przepisy Kodeksu cywilnego i Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego o przedstawicielstwie ustawowym 329
4. Zakres swobodnego dysponowania 330
Art. 59. [Rachunek powierniczy] 331
1. Umowa rachunku powierniczego sensu stricto a umowa rachunku powierniczego sensu largo 332
2. Umowa rachunku powierniczego a umowa powiernicza 335
3. Mieszkaniowe rachunki powiernicze 335
Art. 59a. [Wygaśnięcie umowy rachunku bankowego] 336
1. Uwagi wstępne 338
2. Zakres podmiotowy i przedmiotowy regulacji 339
2.1. Zakres podmiotowy 339
2.2. Zakres przedmiotowy 341
3. Rozwiązanie umowy rachunku bankowego 343
3.1. Śmierć posiadacza rachunku bankowego 343
3.2. Bezczynność posiadacza rachunku 345
3.2.1. Uwagi ogólne 345
3.2.2. Umowa rachunku bankowego zawarta na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat 347
3.2.3. Umowa rachunku bankowego zawarta na czas oznaczony dłuższy niż 10 lat 348
3.2.4. Uwagi końcowe 348
3.3. Skutki śmierci posiadacza rachunku bankowego lub jego bezczynności 350
4. Fikcja przedłużenia umowy i oprocentowanie środków po rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy 352
5. Zagadnienia intertemporalne 357
6. Odpowiedzialność banku 359
Art. 59b. [Obowiązek ustalenia, czy żyje posiadacz rachunku] 360
1. Uwagi wprowadzające 360
2. Zakres stosowania 360
3. Obowiązki banku 362
4. Zagadnienia intertemporalne 364
5. Odpowiedzialność banku 365
Art. 59c. [Dalsze prowadzenie rachunku bankowego zmarłego przedsiębiorcy] 365
1. Uwagi wprowadzające 366
2. Zakres przedmiotowy komentowanego przepisu 366
3. Skutki śmierci posiadacza rachunku 367
4. Uprawnienia zarządcy sukcesyjnego 368
5. Obowiązki informacyjne zarządcy sukcesyjnego 370
6. Zagadnienia intertemporalne 371
Art. 60. [Rozwiązanie umowy rachunku bankowego z mocy prawa] 372
1. Charakter prawny przepisu 372
2. Nieokreślenie kwoty minimalnej w umowie 372
3. Zastosowanie art. 60 pr. bank. do rachunków konsumentów 373
4. Kwestie szczegółowe 373
Art. 61. [Ochrona wkładcy w razie utraty dokumentów związanych z rachunkiem bankowym] 374
1. Cel i zakres art. 61 ust. 1 pr. bank. 374
2. Zastosowanie art. 61 ust. 2 pr. bank. 377
Art. 62. [Umarzanie w toku egzekucji utraconych dokumentów] 378
1. Zakres zastosowania komentowanego przepisu 378
2. Procedura umorzenia 379
Rozdział 4
Rozliczenia pieniężne przeprowadzane za pośrednictwem banków 380
Art. 63. [Formy rozliczeń za pośrednictwem banków] 380
1. Uwagi wstępne 381
2. Bankowe rozliczenia pieniężne jako czynność bankowa sensu stricto 382
3. Pojęcie i formy bankowych rozliczeń pieniężnych 386
4. Bankowe rozliczenia gotówkowe 387
5. Bankowe rozliczenia bezgotówkowe 389
Art. 63a. (uchylony). 390
Art. 63b. [Czek gotówkowy] 390
1. Uwagi wstępne 391
2. Pojęcie i istota czeku gotówkowego oraz rodzaje czeków 391
3. Charakter zobowiązania czekowego 393
4. Umowa czekowa 393
5. Zasady realizacji płatności z wykorzystaniem czeku gotówkowego 394
Art. 63c. [Polecenie przelewu] 396
1. Uwagi wstępne 396
2. Pojęcie i istota polecenia przelewu jako jednej z form rozliczenia pieniężnego – bezgotówkowego 397
3. Odpowiedzialność banku za należyte wykonanie polecenia przelewu 398
4. Spełnienie świadczenia w drodze polecenia przelewu 401
5. Polecenie przelewu w świetle ustawy o usługach płatniczych 402
Art. 63d. [Polecenie zapłaty] 405
1. Uwagi wstępne 408
2. Pojęcie i istota polecenia zapłaty 409
3. Warunki stosowania polecenia zapłaty 410
4. Uprawnienie dłużnika do odwołania polecenia zapłaty oraz cofnięcia zgody jako wyraz ochrony dłużnika 412
5. Polecenie zapłaty w ujęciu ustawy o usługach płatniczych 413
Art. 63e. [Czek rozrachunkowy] 415
1. Uwagi wstępne 416
2. Pojęcie i istota czeku rozrachunkowego jako jednej z form rozliczenia bezgotówkowego 417
3. Czek rozrachunkowy jako papier wartościowy 418
4. Przedstawienie czeku rozrachunkowego do zapłaty 418
Art. 63f. [Karty płatnicze] 419
1. Uwagi wstępne 420
2. Pojęcie i rodzaje kart płatniczych 421
3. Umowa o wydanie karty płatniczej 424
4. Rozliczenia pieniężne dokonywane z wykorzystaniem karty płatniczej 425
5. Prawa i obowiązki wydawcy oraz posiadacza karty 425
6. Odpowiedzialność wydawcy karty płatniczej oraz jej posiadacza za nieautoryzowane transakcje dokonane z jej wykorzystaniem 426
Art. 63g. (uchylony). 428
Art. 63h. [Delegacja ustawowa – wzór formularza polecenia przelewu/wpłaty gotówkowej] 428
1. Uwagi wstępne 428
2. Zakres upoważnienia ministra właściwego do spraw instytucji finansowych do wydania rozporządzenia w sprawie wzoru formularza polecenia przelewu oraz wzoru wpłaty gotówki 429
Art. 64. [Solidarna odpowiedzialność banków] 430
1. Uwagi wstępne 430
2. Solidarna odpowiedzialność banków wobec posiadacza rachunku za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem polecenia rozliczenia pieniężnego 431
3. Wyłączenie zasady odpowiedzialności solidarnej banków w ujęciu ustawy o usługach płatniczych 433
Art. 65. [Obowiązki banku] 436
1. Uwagi wstępne 436
2. Szczególne obowiązki banku w przypadku dokonywania wypłat z rachunku bankowego – jako konsekwencja wymogu zachowania szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych środków pieniężnych 437
3. Zakres obowiązku weryfikowania autentyczności i prawdziwości formalnej dokumentu stanowiącego podstawę wypłaty oraz tożsamości osoby dającej zlecenie 439
4. Wypłata środków pieniężnych do rąk nieuprawnionego – zakres odpowiedzialności banku 441
Art. 66. [Przyjmowanie wpłat gotówkowych na rachunki bankowe] 442
1. Uwagi wstępne 442
2. Obowiązek banku przyjmowania wpłat gotówkowych na rachunki bankowe 443
3. Sposoby realizowania wpłat gotówkowych 443
4. Obowiązek banku przeliczania i sortowania banknotów oraz monet pochodzących z wpłat 445
Art. 67. [Izby rozliczeniowe] 447
1. Uwagi wstępne 447
2. Pojęcie i zakres działania izb rozliczeniowych 447
3. Krajowa Izba Rozliczeń 449
4. Rozrachunki międzybankowe 451
5. Fundusz Gwarancyjny 452
Art. 67a. [Ochrona środków na rachunku rozliczeniowym banku] 452
1. Uwagi wstępne 453
2. Pojęcie rachunku rozliczeniowego banku w ujęciu ustawy o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasada nadzoru nad tymi systemami 453
3. Zakres zwolnienia od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku rozliczeniowym banku 454
Rozdział 5
Kredyty i pożyczki pieniężne oraz zasady koncentracji zaangażowań 455
Art. 69. [Umowa kredytu] 455
1. Uwagi wstępne 458
2. Udzielanie kredytu jako czynność bankowa sensu stricto wymieniona w art. 5 ust. 1 pr. bank. 460
3. Pojęcie i istota umowy kredytu 463
4. Treść umowy o kredyt 466
5. Kredyt denominowany lub indeksowany w walucie obcej 469
6. Problematyka umów kredytowych denominowanych lub indeksowanych do innej waluty w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości 476
7. Rodzaje kredytów 480
8. Szczególne prawa i obowiązki stron umowy o kredyt 481
Art. 70. [Zdolność kredytowa] 482
1. Uwagi wstępne 484
2. Pojęcie zdolności kredytowej. Znaczenie oceny zdolności kredytowej 485
3. Przesłanki przyznania kredytu mimo braku zdolności kredytowej 487
4. Obowiązki podmiotu ubiegającego się o kredyt 488
5. Skutki braku oceny zdolności kredytowej 489
Art. 70a. [Wyjaśnienie dotyczące dokonanej oceny zdolności kredytowej wnioskującego] 490
1. Uwagi wstępne 491
2. Obowiązek banku oraz instytucji upoważnionej ustawowo do udzielania kredytów przedstawienia na wniosek ubiegającego się o kredyt wyjaśnień w zakresie dokonanej oceny zdolności kredytowej 492
Art. 71. [Limity zaangażowań banków] 494
1. Miejsce komentowanego przepisu w systemie prawnym 495
2. Zasady ustalania limitów 495
Art. 72. (uchylony). 498
Art. 73. [Konsorcjum bankowe] 498
1. Zagadnienia ogólne 499
2. Typy konsorcjów kredytowych 499
3. Konsorcjum kredytowe a administrator zastawu i administrator hipoteki 501
Art. 74. [Kontrola banku sprawowana wobec kredytobiorcy] 502
1. Uwagi wstępne 503
2. Obowiązki kredytobiorcy w zakresie udostępniania informacji i dokumentów o stanie finansowym i gospodarczym 503
Art. 75. [Wypowiedzenie umowy kredytu] 505
1. Uwagi wstępne 506
2. Przesłanki wypowiedzenia umowy kredytu przez bank 507
3. Uprawnienie banku do obniżenia kwoty kredytu 509
4. Terminy wypowiedzenia umowy kredytu przez bank 510
5. Wyłączenie uprawnienia do wypowiedzenia umowy kredytu z uwagi na realizację przez kredytobiorcę programu naprawczego 510
Art. 75a. [Termin spłaty kredytu] 512
1. Uwagi wstępne 513
2. Termin spłaty kredytu zastrzeżony na rzecz obu stron albo jednej ze stron 513
3. Wypowiedzenie umowy kredytu przez kredytobiorcę 515
Art. 75b. [Spłata kredytu bezpośrednio w walucie obcej] 516
1. Uwagi wstępne 516
2. Zakaz ponoszenia przez kredytobiorcę dodatkowych kosztów w związku z uprawnieniem wynikającym z art. 69 ust. 3 pr. bank. 517
3. Pożyczki pieniężne denominowane lub indeksowane do waluty obcej 519
Art. 75c. [Wezwanie do dokonania spłaty; restrukturyzacja zadłużenia] 519
1. Uwagi wstępne 520
2. Wezwanie do spłaty w przypadku opóźnienia kredytobiorcy w spłacie zobowiązań wynikających z umowy kredytu 521
3. Restrukturyzacja zadłużenia 522
4. Odrzucenie przez bank wniosku o restrukturyzację 523
Art. 76. [Oprocentowanie kredytu] 524
1. Uwagi wstępne 525
2. Wymóg określenia w umowie kredytu zasad oprocentowania kredytu 525
3. Wymóg powiadamiania kredytobiorcy i poręczyciela o każdej zmianie stopy procentowej kredytu 528
4. Sposób powiadamiania 529
Art. 76a. [Zwłoka kredytobiorcy w spłacie kredytu] 529
1. Uwagi wstępne 529
2. Zakres obowiązku banku powiadomienia o opóźnieniu kredytobiorcy w spłacie kredytu wobec osób zobowiązanych z tytułu udzielonego zabezpieczenia 530
3. Skutki niedochowania przez bank obowiązku powiadamiania o opóźnieniu kredytobiorcy w spłacie kredytu wobec osób zobowiązanych z tytułu udzielonego zabezpieczenia 532
Art. 77. [Dodatkowa prowizja banku] 533
1. Uwagi wstępne 534
2. Pojęcie prowizji i jej rodzaje 534
3. Prowizja od niewykorzystanego kredytu 535
Art. 77a. [Zlecenie udzielenia kredytu osobie trzeciej] 536
1. Uwagi wstępne 536
2. Bankowy mandat kredytowy – pojęcie 537
3. Istota umowy zlecenia udzielenia kredytu 537
4. Skutki prawne udzielenia bankowego mandatu kredytowego 539
5. Forma udzielenia bankowego mandatu kredytowego 539
Art. 78. [Umowa pożyczki pieniężnej] 540
1. Uwagi wstępne 540
2. Udzielanie pożyczek pieniężnych jako czynność bankowa sensu largo 540
3. Istota umowy pożyczki pieniężnej 542
4. Zabezpieczenia spłaty pożyczki pieniężnej 543
5. Oprocentowanie bankowej pożyczki pieniężnej 545
6. Pożyczki denominowane lub indeksowane do waluty obcej 545
Art. 78a. [Kredyt konsumencki udzielany przez bank] 546
1. Uwagi wstępne 547
2. Cel i zakres tej szczególnej regulacji w zakresie kredytów konsumenckich 548
3. Umowa kredytu konsumenckiego – pojęcie 551
4. Szczególne uprawnienia konsumenta w ujęciu przepisów ustawy o kredycie konsumenckim 553
Rozdział 6
Gwarancje bankowe, poręczenia i akredytywy 554
Art. 80. [Zlecenie dokonania określonych czynności bankowych] 554
1. Uwagi wstępne 555
2. Zlecenie dokonania czynności 556
3. Poręczenie 559
3.1. Konstrukcja prawna 559
3.2. Przedmiot świadczenia 562
4. Gwarancja bankowa i akredytywa – odesłanie 564
Art. 81. [Istota gwarancji bankowej] 564
1. Stosunek prawny gwarancji bankowej 564
1.1. Uwagi ogólne 564
1.2. Trójkąt gwarancyjny 566
1.3. Gwarancja bankowa a inne stosunki prawne 568
1.4. Strony gwarancji bankowej 571
1.5. Essentialia negotii gwarancji bankowej 572
1.5.1. Uwagi ogólne 572
1.5.2. Warunki wypłaty gwarancji 574
1.5.3. Świadczenie z gwarancji 578
1.6. Charakterystyka gwarancji bankowej 581
1.6.1. Uwagi ogólne 581
1.6.2. Abstrakcyjny charakter gwarancji bankowej 582
1.6.3. Nieakcesoryjny charakter gwarancji bankowej 589
1.6.4. Roszczenia z gwarancji bankowej a roszczenia ze stosunku podstawowego 591
1.7. Udzielenie i zmiana gwarancji bankowej 593
1.7.1. Jednostronny charakter gwarancji bankowej 593
1.7.2. Zmiana stosunku prawnego gwarancji bankowej 595
1.7.3. Wygaśnięcie gwarancji bankowej 596
1.8. Forma gwarancji bankowej 597
1.9. Roszczenia regresowe banku-gwaranta w przypadku spełnienia świadczenia z gwarancji 598
1.10. Stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego i innych przepisów prawa 599
1.11. Przedawnienie roszczeń z gwarancji bankowej 600
2. Zlecenie gwarancji bankowej 601
2.1. Uwagi ogólne 601
2.2. Umowa zlecenia gwarancji bankowej 602
2.2.1. Uwagi ogólne 602
2.2.2. Elementy umowy zlecenia gwarancji bankowej 603
2.2.3. Forma umowy zlecenia gwarancji 605
2.3. Skutki udzielenia gwarancji bankowej niezgodnie ze zleceniem 605
3. Bank pośredniczący 606
Art. 82. [Przelew wierzytelności z gwarancji bankowej] 607
1. Uwagi wstępne 607
2. Komentowany przepis a nieakcesoryjność gwarancji bankowej 607
2.1. Możliwe warianty interpretacyjne 607
2.2. Skutek przelewu wierzytelności z gwarancji bez przelewu wierzytelności ze stosunku podstawowego 610
2.3. Przelew wierzytelności ze stosunku podstawowego bez przelewu wierzytelności z gwarancji bankowej 611
3. Forma przelewu wierzytelności z gwarancji bankowej 612
4. Dyspozycyjny charakter komentowanego przepisu 612
5. Roszczenia z gwarancji bankowej a przejęcie długu wynikającego ze stosunku podstawowego 612
Art. 83. [Potwierdzenie gwarancji bankowej oraz poręczenia] 614
1. Uwagi ogólne 614
1.1. Konstrukcja prawna 614
1.2. Forma i sposób potwierdzenia gwarancji bankowej 617
1.3. Cechy potwierdzenia gwarancji bankowej 618
1.3.1. Jednostronność 618
1.3.2. Abstrakcyjność i nieakcesoryjność 618
1.3.3. Nieodpłatność 620
1.4. Treść potwierdzenia gwarancji bankowej 620
2. Regres 620
3. Udzielenie potwierdzenia 622
3.1. Obligatoryjność zlecenia 622
3.2. Trójkąt gwarancyjny a potwierdzenie gwarancji 622
3.3. Odesłanie 624
4. Przedawnienie roszczenia wobec banku potwierdzającego 624
5. Potwierdzenie poręczenia 625
Art. 84. [Stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego] 626
1. Uwagi wstępne 626
2. Stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego do poręczenia 627
3. Stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego
do gwarancji bankowych 628
Art. 85. [Akredytywa dokumentowa] 628
1. Wprowadzenie 632
2. Międzynarodowe zwyczaje i praktyki w zakresie akredytywy dokumentowej (art. 85 ust. 1–3 pr. bank.) 633
3. Sposób regulacji akredytywy w prawie polskim 637
4. Otwarcie akredytywy jako czynność bankowa 639
5. Forma akredytywy – elektroniczna akredytywadokumentowa 644
6. Treść stosunku akredytywy dokumentowej (documentary letter of credit) 649
7. Zobowiązanie banku otwierającego wobec beneficjenta akredytywy dokumentowej 654
8. Formalizm w prezentacji dokumentów 663
9. Sposoby zapłaty przez bank na rzecz beneficjenta 673
10. Rozliczenia banków pośredniczących w transakcji 676
11. Potwierdzenie akredytywy przez inny bank 681
12. Zobowiązania banku otwierającego akredytywę dokumentową wobec zleceniodawcy 687
13. Niezależność stosunku akredytywy wobec stosunku z umowy podstawowej między eksporterem a importerem 695
14. Akredytywa zabezpieczająca (standby letter of credit) (art. 85 ust. 4 pr. bank.) 698
15. Zobowiązanie banku z akredytywy zabezpieczającej (stand-by) 701
Art. 86. [Akredytywa pieniężna] 705
1. Stosunek prawny akredytywy pieniężnej 705
2. Geneza akredytywy pieniężnej 709
3. Istota czynności otwarcia akredytywy pieniężnej 711
4. Otwarcie akredytywy pieniężnej 715
5. Wypłata kwoty akredytywy do rąk beneficjenta 718
Art. 86a. [Dyspozytywny charakter przepisów o gwarancji bankowej oraz o akredytywie] 720
1. Dyspozytywny charakter przepisów o akredytywie 721
Art. 87. [Przedawnienie roszczeń] 723
1. Przedawnienie roszczeń 723
Art. 88. (uchylony). 727
Rozdział 7
Emisja bankowych papierów wartościowych 728
Art. 89. [Warunki emisji bankowych papierów wartościowych] 728
1. Pojęcie bankowych papierów wartościowych 729
2. Obowiązki informacyjne banków przy emisji bankowych papierów wartościowych 729
Art. 90. [Cel emisji, treść i forma bankowych papierów wartościowych] 731
1. Emitent bankowych papierów wartościowych 733
2. Cel emisji 733
3. Ochrona wierzytelności inkorporowanych w bankowych papierach wartościowych 734
4. Cechy i treść bankowych papierów wartościowych 735
Art. 91. [Zakaz kredytowania zakupu bankowych papierów wartościowych] 739
Rozdział 8
Szczególne obowiązki i uprawnienia banków 741
Art. 92a. [Przeniesienie wierzytelności przez bank] 741
1. Szczególne obowiązki i uprawnienia banków – zagadnienia ogólne 743
2. Istota i cele sekurytyzacji 752
3. Sekurytyzacja tradycyjna (przez przelew) 761
4. Subpartycypacja 765
5. Sekurytyzacja dokonywana przez spółkę specjalnego przeznaczenia 766
Art. 92b. [Rejestr wierzytelności wymienionych w umowie o subpartycypację] 767
Art. 92ba. [Obowiązki informacyjne wobec posiadacza rachunku, osoby, która uzyskała tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku, zarządcy sukcesyjnego lub wobec dostawcy usług płatniczych] 768
1. Uwagi wstępne 769
2. Uprawnienia informacyjne innych osób niż dostawcy usług płatniczych 769
2.1. Zakres podmiotowy uprawnienia 769
2.2. Zakres przedmiotowy uprawnienia 771
2.3. Treść przekazywanych informacji 773
2.4. Forma i treść zapytania 774
2.5. Podmiot zobowiązany do udzielenia informacji 775
2.6. Procedura uzyskania informacji 775
2.7. Uprawnienia informacyjne dostawcy usług płatniczych 775
3. Sankcje niedochowania obowiązków 776
Art. 92bb. [Centralna informacja o rachunkach] 776
Art. 92bc. [Pozyskanie zbiorczej informacji z centralnej informacji o rachunkach] 777
1. Uwagi wprowadzające 778
2. Forma żądania 778
3. Weryfikacja tytułu prawnego 779
4. Uzyskanie informacji 779
5. Przekazanie informacji pytającemu 780
6. Forma przekazywanych informacji 781
7. Odpłatność przekazywanych informacji 781
Art. 92bd. [Udzielanie informacji pozyskanych z centralnej informacji o rachunkach] 782
Art. 92c. (uchylony). 783
Art. 92d. [Sekurytyzacja syntetyczna] 784
Art. 93. [Zabezpieczenia wierzytelności banku oraz potrącenie] 785
1. Zagadnienia ogólne 786
2. Typologia zabezpieczeń wierzytelności 792
3. Treść normatywna art. 93 ust. 1 pr. bank. – zagadnienia szczegółowe 796
4. Adekwatność prawnego zabezpieczenia do ryzyka wiążącego się z wierzytelnością zabezpieczaną 798
5. Potrącenie bankowe 802
Art. 93a. [Skonsolidowane oprocentowanie] 804
1. Uwagi wstępne 804
2. Pojęcie cash poolu w ogólności 805
3. Pojęcie cash pool 806
3.1. Uzasadnienie ekonomiczne 806
3.2. Ogólna konstrukcja cash poolu 807
3.3. Cash pool rzeczywisty 808
3.4. Cash pool odsetkowy (wirtualny) 812
4. Cash pool na gruncie Prawa bankowego 813
4.1. Uwagi ogólne 813
4.2. Uwagi szczegółowe 813
4.2.1. Cash pool na gruncie art. 93a pr. bank. jako cash pool odsetkowy (wirtualny) 813
4.2.2. Zakres podmiotowy 814
4.2.3. Pozostałe zagadnienia 816
Art. 94. (uchylony). 817
Art. 95. [Status ksiąg rachunkowych banków] 817
1. Księgi rachunkowe banków i dokumenty z nich się wywodzące jako dokumenty urzędowe – zagadnienia ogólne 818
2. Rodzaje dokumentów wywodzących się z ksiąg rachunkowych banków, sposób ich sporządzania 821
3. Wyłączenie szczególnej mocy prawnej dokumentów bankowych na gruncie postępowań cywilnych 827
4. Data pewna czynności bankowej stwierdzonej dokumentem bankowym 829
5. Wymagania formalne wpisu do ksiąg wieczystych na podstawie art. 95 pr. bank. 832
6. Wymagania formalne wniosku o wpis do księgi wieczystej na podstawie dokumentów wskazanych w art. 95 pr. bank. 837
7. Przepisy szczególne 839
Art. 96–100. (uchylone). 839
Art. 101. [Przewłaszczenie na zabezpieczenie] 839
1. Zagadnienia ogólne. Powiernicze przeniesienie własności i jego przedmiot 840
2. Interpretacja art. 101 pr. bank. 842
Art. 102. [Kaucja bankowa] 852
1. Przeniesienie kwoty pieniężnej na własność banku na zabezpieczenie – zagadnienia ogólne 853
2. Przeniesienie kwoty pieniężnej na własność banku na zabezpieczenie a inne formy zabezpieczenia na rachunkach bankowych 856
3. Przeniesienie kwoty pieniężnej na własność banku na zabezpieczenie – zagadnienia szczegółowe 858
Art. 103. (uchylony). 858
Art. 104. [Obowiązek przestrzegania tajemnicy bankowej] 859
1. Pojęcie tajemnicy bankowej i jej regulacja 866
2. Zakres przedmiotowy tajemnicy bankowej w prawie polskim 876
3. Zakres podmiotowy zakazu ujawniania tajemnicy bankowej 887
4. Zakres autonomicznej dyspozycji informacjami przez beneficjenta tajemnicy bankowej (art. 104 ust. 3 pr. bank.) 892
5. Ustawowe zwolnienie banku z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej (art. 104 ust. 2 pr. bank.) 897
6. Odpowiedzialność banku za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej (art. 105 ust. 5 i 6 pr. bank.) 898
Art. 105. [Obowiązek udzielania informacji objętych tajemnicą bankową] 910
1. Wyłączenia spod nakazu zachowania tajemnicy bankowej (art. 104 ust. 2 i art. 105 pr. bank.) 926
2. Zwolnienia banku z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej (art. 104 ust. 2 pr. bank.) 928
3. Żądanie przekazania przez bank informacji stanowiących tajemnicę bankową podmiotom na rynku finansowym 936
4. Żądanie przekazania przez bank informacji stanowiących tajemnicę bankową upoważnionym organom państwa 943
5. Przekazanie przez bank informacji stanowiących tajemnicę bankową biurom informacji kredytowej 964
6. Udostępnianie informacji stanowiących tajemnicę bankową przez biura informacji kredytowej 970
7. Odpowiedzialność banku za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej
(art. 105 ust. 5 i 6 pr. bank.) 974
Art. 105a. [Zasady przetwarzania danych objętych tajemnicą bankową] 974
1. Geneza, cele i charakter prawny przepisu, jego relacja wobec RODO 978
2. Zakres zastosowania art. 105a pr. bank. 980
Art. 109. [Ogólne warunki umów i regulaminy bankowe] 984
1. Miejsce art. 109 pr. bank. w systemie prawa, jego relacja do art. 384 i n. k.c. 985
2. Wzorce umowne wydawane przez banki 986
3. Doręczenia wzorca przed zawarciem umowy 987
Art. 110. [Prowizje i opłaty pobierane przez banki] 989
1. Zagadnienia ogólne 990
2. Sposób ustalenia prowizji i opłat 992
3. Podstawy pobrania prowizji i opłat 993
4. Sytuacje, w których nie można pobrać opłat i prowizji 995
Art. 111. [Obowiązek ogłaszania informacji przez bank] 996
Art. 111a. [Obowiązek ogłaszania informacji o adekwatności kapitałowej oraz zasadach ustalania wynagrodzeń osób kierujących bankiem] 998
Art. 111c. [Obowiązki informacyjne wobec gminy związane z rozwiązaniem lub wygaśnięciem umowy rachunku bankowego] 1001
1. Uwagi wprowadzające 1002
2. Przesłanki zastosowania komentowanego przepisu 1002
3. Zakres podmiotowy obowiązku banku 1004
4. Forma, sposób i adresat informacji 1006
5. Termin przekazania informacji 1007
6. Treść przekazywanych informacji 1007
7. Sankcje za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązku informacyjnego przez bank 1011
8. Zagadnienia intertemporalne 1013
