Prawo do odliczenia VAT w świetle orzecznictwa TSUE

• Druk: 2018
• Seria / cykl: ZAGADNIENIA PODATKOWE
• Autor: Beata Rogowska-Rajda, Tomasz Tratkiewicz
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

Książka dotyczy najważniejszego, z punktu widzenia praktyków i teoretyków prawa, elementu podatku VAT – prawa do odliczenia podatku naliczonego. Obszarem szczególnego zainteresowania władz skarbowych w zakresie prawa do odliczania podatku VAT jest zasada dobrej wiary oraz zasada zakazu nadużycia prawa. Kwestia odliczenia podatku naliczonego dotyczy praktycznie wszystkich przedsiębiorców, w tym rozpoczynających działalność gospodarczą. Autorzy skoncentrowali się na najważniejszych kwestiach związanych z odliczaniem podatku naliczonego przybliżając wszystkie zasady wypracowane przez bogate orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz prezentując wybrane poglądy rzeczników generalnych, w tym:

warunki powstania prawa do odliczenia,
zasady odliczania proporcjonalnego (w sytuacji wykonywania czynności pozostających poza systemem VAT, czynności na potrzeby prywatne, czynności zwolnionych z VAT i opodatkowanych VAT),
warunki realizacji prawa do odliczenia,
ograniczenia w tym odliczaniu oraz
dotyczące klauzuli stand still (czyli zasada niepogarszania sytuacji prawnej podatnika).

W publikacji szczegółowo omówiono, m.in.:

zasady korekt podatku naliczonego, będących integralną częścią systemu odliczania,
system korekt w odniesieniu do dóbr inwestycyjnych z systemem opodatkowania użytku prywatnego tych dóbr,
zagadnienia związane z działaniem w dobrej wierze oraz przypadki zaistnienia nadużycia prawa, sięgając również do reprezentatywnego orzecznictwa NSA.

W opracowaniu zawarto także odniesienie wyspecyfikowanych w orzecznictwie TSUE zasad unijnych do polskich regulacji w zakresie podatku od towarów i usług. Wskazano na przyjęte sposoby implementacji oraz zasygnalizowano potencjalne obszary budzące wątpliwości co do pełnej zgodności z przepisami unijnymi. Adresaci:Książka przeznaczona jest dla przedsiębiorców i ich pełnomocników: doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych. Zainteresuje również sędziów, notariuszy, komorników, prokuratorów, a także pracowników organów administracji rządowej i samorządowej, ekonomistów oraz księgowych. Będzie cennym źródłem wiedzy dla przedstawicieli nauki oraz studentów prawa i ekonomii.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8124-723-8
• ISBN druku: 978-83-8124-498-5
• EAN: 9788381247238
• Liczba stron: 212

Wykaz skrótów .............................................................................................................  11

Przedmowa ....................................................................................................................  13

Wprowadzenie ..............................................................................................................  15

Rozdział I. Powstanie prawa do odliczenia podatku naliczonego .........................................  19

1.  Działanie w charakterze podatnika – pierwszy podstawowy warunek powstania prawa do odliczenia podatku 

naliczonego ...................................  19

1.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  19

1.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  23

2. Związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT – drugi podstawowy warunek powstania prawa do odliczenia 

podatku naliczonego ...........................................................................................  24

2.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  24

Istnienie związku z czynnościami opodatkowanymi VAT ....................  24

Bezpośredni charakter związku z czynnościami opodatkowanymi VAT ...............................................  26

Wykorzystanie zakupionych towarów lub usług do czynności opodatkowanych VAT .........................................  28

„Cenotwórczość” kosztów ...........................................................................  30

Ciągłość bezpośredniego związku z czynnościami opodatkowanymi VAT ..................................  31

Przykładowe oceny dokonane przez Trybunał ........................................  33

2.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  35

3.  Ustalenie zakresu prawa do odliczenia podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów lub usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i pozostającej poza systemem VAT .....................  36

3.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  36

3.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  39

4. Ustalenie zakresu prawa do odliczenia podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów lub usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i celami prywatnymi .............................................  40

4.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  40

4.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  45

5.  Ustalenie zakresu prawa do odliczenia podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów lub usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – opodatkowanej i zwolnionej z podatku VAT ......................... 46

5.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  46

5.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  48

Rozdział II. Realizacja prawa do dokonania odliczenia podatku naliczonego .....................  51

1.  Sposób realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego ........................  51

2. Zasady odliczania podatku naliczonego w przypadku transakcji krajowych opodatkowanych na zasadach 

ogólnych .......................................  54

2.1. Formalne warunki odliczenia ....................................................................  54

2.2. Cel wprowadzenia formalnego warunku – posiadania faktury............  55

2.3. Dopuszczalność odliczenia w sytuacji posiadania nieprawidłowo wystawionej faktury ............................  61

2.4. Dokonanie odliczenia w sytuacji skorygowania faktury po dokonaniu transakcji ..................................  66

2.5. Dopuszczalność odliczenia w sytuacji niespełniania innych wymogów formalnych .............................  67

3.  Zasady odliczania podatku naliczonego w przypadku transakcji objętych odwrotnym obciążeniem .......................  68

4. Zasady odliczania podatku naliczonego w pozostałych przypadkach .......  70

4.1. Transakcyjne wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów .........................  70

4.2. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów z tytułu przemieszczenia oraz pozostałe nabycia ..............................  74

4.3. Import towarów ............................................................................................  75

4.4. Nabycie towarów i usług, w odniesieniu do których ma zastosowanie metoda kasowa ....................................  76

5.  Terminy dokonywania odliczenia podatku naliczonego ..............................  76

5.1. Podstawowy termin, w jakim może zostać dokonane odliczenie podatku naliczonego .............................  76

5.2. Późniejsze dokonanie odliczenia podatku naliczonego .........................  79

5.3. Realizacja prawa do odliczenia podatku naliczonego a realizacja prawa do zwrotu nadpłaty w VAT ......................  81

6. Rozwiązania polskie ............................................................................................  84

6.1. Uwagi ogólne .................................................................................................  84

6.2. Odliczanie podatku naliczonego w przypadku transakcji objętych zasadami ogólnymi .............................  86

6.3. Odliczanie podatku naliczonego w przypadku transakcji objętych odwrotnym obciążeniem .........................  88

6.4. Odliczanie podatku naliczonego w przypadku transakcyjnego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów ..............  89

6.5. Odliczanie podatku naliczonego w przypadku importu towarów .......  90

6.6. Odliczanie podatku naliczonego przez podatników stosujących metodę kasową .........................................  90

6.7. Możliwość odliczenia podatku naliczonego w kolejnych okresach rozliczeniowych ..................................  91

Rozdział III. Wyłączenia i ograniczenia w odliczaniu podatku naliczonego .........................  93

1.  „Derogacyjne” wyłączenie lub ograniczenie w odliczaniu podatku naliczonego .................................  94

1.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  94

1.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  100

2. Wyłączenie lub ograniczenie w odliczaniu podatku naliczonego dopuszczone w ramach klauzuli standstill .......  102

2.1. Uwagi ogólne w zakresie rozwiązań unijnych .........................................  102

2.2. Zakres dopuszczalności klauzuli standstill .....................................  103

2.3. Przepisy lub praktyka krajowa objęte klauzulą standstill ......................  105

2.4. Zmiana zakresu klauzuli standstill ...........................................................  106

2.5. Konsekwencje przekroczenia dopuszczalnego zakresu klauzuli standstill ............................  107

2.6. Rozwiązania polskie .....................................................................................  109

3.  Wyłączenie lub ograniczenie w odliczaniu podatku naliczonego objęte klauzulą standstill a wyłączenie lub ograniczenie „derogacyjne” ..........................................................  111

3.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  111

3.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  112

4. Wyłączenie lub ograniczenie w odliczaniu podatku naliczonego uwarunkowane cyklami koniunktury 

gospodarczej .....................................  114

4.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  114

4.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  116

5.  Wyłączenie w odliczaniu podatku naliczonego uzasadnione brakiem dobrej wiary ................................  117

5.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  117

5.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  122

6. Wyłączenie w odliczaniu podatku naliczonego uzasadnione zasadą zakazu nadużycia prawa ......................  126

6.1. Geneza zasady zakazu nadużycia prawa w obszarze VAT .....................  126

6.2. Zasada nadużycia prawa a zasada pewności prawa .................................  129

6.3. Przesłanki niezbędne do wystąpienia nadużycia prawa w VAT ...........  130

6.4. Konsekwencje wystąpienia nadużycia .......................................................  132

6.5. Brak obowiązku transpozycji do przepisów krajowych zasady zakazu nadużycia prawa w VAT .....................  134

6.6. Przykładowe wyroki Trybunału, w których dokonano oceny pod kątem wystąpienia nadużycia prawa ..................  136

6.7. Rozwiązania polskie .....................................................................................  139

Rozdział IV. Korekta „wstępnego” odliczenia podatku naliczonego .......................................  151

1.  Podmioty, których dotyczy system korekt podatku naliczonego .................  151

1.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  151

1.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  154

2. Zakres podatku naliczonego, jakiego dotyczy system korekt podatku naliczonego ................................  155

2.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  155

2.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  157

3.  Przesłanki dokonywania korekt podatku naliczonego ..................................  157

3.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  157

3.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  163

4. Korekta podatku naliczonego w sytuacji braku zapłaty ................................  166

4.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  166

4.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  170

5.  Zasady i tryb dokonywania korekt podatku naliczonego .............................  174

5.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  174

5.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  176

6. Korekta podatku naliczonego w przypadku wykonywania czynności pozostających poza systemem VAT ...........  178

6.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  178

6.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  180

7.  System korekt odliczonego podatku naliczonego a system opodatkowywania czynności prywatnych ...................  182

7.1. Rozwiązania unijne ......................................................................................  182

Wyjątek dotyczący nieruchomości ............................................................  185

7.2. Rozwiązania polskie .....................................................................................  186

Bibliografia ....................................................................................................................  189

Wyroki Trybunału Sprawiedliwości ........................................................................  191

Unijne akty prawne i dokumenty urzędowe ..........................................................  205

Orzecznictwo polskich sądów administracyjnych ................................................  209