Prawo prasowe

• Druk: 2019
• Seria / cykl: Akademicka. Podręczniki Obowiązkowe
• Autor: Joanna Sieńczyło-Chlabicz, Monika Nowikowska, Zofia Zawadzka
• Redakcja naukowa: Joanna Sieńczyło-Chlabicz
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

Podręcznik Prawo prasowe zawiera omówienie najważniejszych zagadnień z zakresu prawa prasowego, analizowanych łącznie z przykładami z orzecznictwa sądów polskich oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Zaprezentowano w nim aktualne problemy prawne związane m.in. z:

naruszeniem prawa w Internecie,
ochroną danych osobowych w działalności prasowej,
wolnością prasy,
prawem do krytyki prasowej.

Autorzy wyjaśniają w przystępnej i komunikatywnej formie często zawiłe i trudne zagadnienia.
Książka, oprócz wskazania poglądów wielu znanych przedstawicieli polskiej doktryny, zawiera również liczne wskazówki o charakterze praktycznym poczynione w oparciu o bogate przykłady z orzecznictwa sądów polskich oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, co pomaga w rozwiązywaniu problemów dotyczących stosowania prawa prasowego. Zrozumienie poszczególnych zagadnień ułatwia zastosowanie bogatej szaty graficznej, na którą składają się liczne grafy, tabele, rysunki oraz przykłady z praktyki orzeczniczej.
Nowoczesna konstrukcja podręcznika, łącząca zagadnienia teoretyczne z przykładami z praktyki orzeczniczej sądów polskich i europejskich, ułatwi zrozumienie i pomoże w rozwiązaniu problemów prawnych z prawa prasowego.
Adresaci:Publikacja przeznaczona jest dla studentów takich kierunków, jak: prawo, dziennikarstwo, administracja, bezpieczeństwo, politologia, pedagogika, kulturoznawstwo i inne. Zainteresuje również praktyków, tzn.: dziennikarzy, rzeczników prasowych, wydawców, producentów oraz radców prawnych i adwokatów specjalizujących się w prawie prasowym.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Redakcja: Joanna Sieńczyło-Chlabicz
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8160-667-7
• ISBN druku: 978-83-8160-397-3
• EAN: 9788381606677
• Liczba stron: 448

Wykaz skrótów ....................................................................................................................13
 Od Autorów ..........................................................................................................................17
 Rozdział I
 Historia prawa prasowego w Polsce. Podstawowe pojęcia z zakresu 
 prawa prasowego .................................................................................................................19
 1. Źródła prawa ..................................................................................................................19
 2. Prawo prasowe w ujęciu historycznym ......................................................................19
 3. Charakterystyka ustawy – Prawo prasowe ...............................................................23
 4. Pojęcie prasy ...................................................................................................................25
 5. Dzienniki i czasopisma ............................................................................................... 28
 6. Materiał prasowy ......................................................................................................... 30
 7. Dziennikarz, redaktor, redaktor naczelny, wydawca ..............................................32
 8. Wymogi dotyczące redaktora naczelnego .................................................................36
 9. Oznaczanie materiałów prasowych ............................................................................38
 10. Internet a prasa ..............................................................................................................38
 11. Ćwiczenia ...................................................................................................................... 43
 12. Literatura ....................................................................................................................... 43
 13. Wybrane orzecznictwo sądowe .................................................................................. 44
 Rozdział II
 Wolność prasy i jej ograniczenia .................................................................................... 46
 1. Źródła prawa ................................................................................................................. 46
 2. Pojęcie wolności prasy ................................................................................................. 46
 3. Funkcje prasy .................................................................................................................49
 4. Podmiot, przedmiot i forma wypowiedzi .................................................................52
 5. Wypowiedzi prasowe podlegające ochronie .............................................................55
 6. Wypowiedzi prasowe niepodlegające ochronie ...................................................... 56
 7. Ograniczenia wolności prasy ......................................................................................57
 8. Literatura ........................................................................................................................61
 9. Wybrane orzecznictwo sądowe ...................................................................................636 Spis treści
 Rozdział III
 Rejestracja dzienników i czasopism. Tytuł prasowy i jego ochrona ........................65
 1. Źródła prawa ..................................................................................................................65
 2. Zasady dotyczące rejestracji dziennika lub czasopisma ..........................................65
 3. Postępowanie w sprawie rejestracji dziennika 
 lub czasopisma ...............................................................................................................67
 3.1. Wniosek o rejestrację ........................................................................................... 68
 3.2. Rozstrzygnięcia organu rejestracyjnego ............................................................69
 3.2.1. Postanowienie o wpisie dziennika lub czasopisma do rejestru ...........69
 3.2.2. Postanowienie o odmowie rejestracji dziennika lub czasopisma .......71
 4. Prawo do tytułu prasowego .........................................................................................74
 5. Ochrona prawna tytułu prasowego ........................................................................... 77
 5.1. Tytuł prasowy jako dobro osobiste .....................................................................78
 5.2. Tytuł prasowy jako przedmiot ochrony prawa autorskiego ...........................78
 5.3. Tytuł prasowy jako znak towarowy ....................................................................79
 5.4. Ochrona tytułu prasowego na podstawie przepisów ustawy o zwalczaniu 
 nieuczciwej konkurencji ...................................................................................... 80
 6. Zawieszenie wydawania dziennika lub czasopisma ................................................81
 7. Utrata ważności rejestracji dziennika lub czasopisma ............................................82
 8. Ćwiczenia .......................................................................................................................83
 9. Literatura ........................................................................................................................83
 10. Wybrane orzecznictwo sądowe .................................................................................. 84
 Rozdział IV
 Prawo prasy do informacji ............................................................................................... 86
 1. Źródła prawa ................................................................................................................. 86
 2. Prawo do informacji w Konstytucji RP .................................................................... 86
 3. Pojęcie informacji publicznej ......................................................................................89
 4. Zakres podmiotowy prawa do informacji .................................................................95
 5. Zakres prawa do informacji publicznej .....................................................................97
 5.1. Prawo do uzyskania informacji publicznej .......................................................97
 5.2. Prawo wglądu do dokumentów urzędowych ................................................. 100
 5.3. Dostęp do posiedzeń organów władzy publicznej ..........................................101
 6. Podmioty zobowiązane do udostępniania informacji publicznej .......................102
 7. Sposoby udostępniania informacji publicznych .....................................................104
 7.1. Ogłaszanie informacji publicznych w Biuletynie 
 Informacji Publicznej .........................................................................................106
 7.2. Jawność posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej ......................108
 7.3. Umieszczanie informacji publicznych w centralnym repozytorium 
 informacji publicznych .......................................................................................109
 7.4. Inne sposoby udostępniania informacji publicznej .......................................110
 8. Udostępnianie informacji publicznej na wniosek ..................................................111
 8.1. Rozstrzygnięcia organów administracji publicznej .......................................1157 Spis treści
 8.1.1. Udostępnienie informacji publicznej – decyzja administracyjna 
 czy czynność materialno-techniczna ....................................................115
 8.1.2. Decyzja o odmowie udostępnienia informacji publicznej .................117
 8.1.3. Decyzja o umorzeniu postępowania o udostępnienie informacji 
 publicznej ..................................................................................................117
 8.2. Środki prawne przysługujące w razie odmowy udostępnienia 
 informacji publicznej ..........................................................................................119
 9. Ćwiczenia .....................................................................................................................121
 10. Literatura ..................................................................................................................... 122
 11. Wybrane orzecznictwo sądowe ................................................................................ 124
 Rozdział V
 Ograniczenia dostępu prasy do informacji publicznej ............................................ 126
 1. Źródła prawa ............................................................................................................... 126
 2. Ograniczenie prawa do informacji w świetle Konstytucji RP ............................. 126
 3. Ograniczenie prawa do informacji w ustawie o dostępie do informacji 
 publicznej .....................................................................................................................127
 3.1. Ochrona informacji niejawnych ...................................................................... 128
 3.2. Ochrona tajemnicy ustawowo chronionej .......................................................132
 3.3. Ochrona prywatności osoby fizycznej .............................................................133
 3.4. Ochrona tajemnicy przedsiębiorcy ...................................................................136
 4. Ograniczenia prawa do informacji w prawie prasowym ......................................138
 5. Ćwiczenia .....................................................................................................................142
 6. Literatura ......................................................................................................................142
 7. Wybrane orzecznictwo sądowe .................................................................................143
 Rozdział VI
 Działalność prasy a ochrona danych osobowych .......................................................145
 1. Źródła prawa ................................................................................................................145
 2. Pojęcie danych osobowych ........................................................................................146
 2.1. Przedmiot i podmiot prawa do ochrony danych osobowych .......................147
 2.2. Szczególne kategorie danych osobowych ....................................................... 150
 3. Prawo do ochrony danych osobowych a prawo do prywatności .........................152
 3.1. Gwarancje konstytucyjne prawa do ochrony danych osobowych ...............153
 3.2. Gwarancje ustawowe prawa do ochrony danych osobowych .......................155
 4. Ograniczenia stosowania ustawy o ochronie danych osobowych 
 do działalności prasy ..................................................................................................155
 4.1. Klauzula prasowa ............................................................................................... 156
 4.2. Zakres przedmiotowy i podmiotowy wyjątku dziennikarskiego ................157
 5. Prawo do ochrony danych osobowych osób pełniących funkcje publiczne ......161
 6. Ćwiczenia .....................................................................................................................162
 7. Literatura ......................................................................................................................163
 8. Wybrane orzecznictwo sądowe .................................................................................1648 Spis treści
 Rozdział VII
 Podstawowe obowiązki dziennikarzy...........................................................................166
 1. Źródła prawa ................................................................................................................166
 2. Obowiązki dziennikarzy............................................................................................166
 3. Obowiązek publikowania prawdziwych informacji ..............................................167
 4. Obowiązek służby społeczeństwu i państwu..........................................................171
 5. Obowiązek postępowania zgodnie z etyką zawodową ..........................................173
 6. Obowiązek działania zgodnie z zasadami współżycia społecznego ...................176
 7. Obowiązek szczególnej staranności dziennikarza .................................................178
 7.1. Szczególna staranność na etapie zbierania materiałów prasowych .............180
 7.2. Szczególna staranność na etapie wykorzystania 
 materiałów prasowych ........................................................................................183
 8. Obowiązek rzetelności dziennikarskiej ...................................................................186
 9. Obowiązek ochrony dóbr osobistych .......................................................................189
 10. Obowiązek dbałości o poprawność języka ..............................................................192
 11. Obowiązki wynikające z działalności reklamowej ................................................194
 11.1. Reklamy i ogłoszenia .........................................................................................196
 11.2.Odmowa opublikowania reklamy i ogłoszenia ............................................. 199
 12. Obowiązek autoryzacji dosłownie cytowanej wypowiedzi ................................. 200
 13. Ćwiczenia .................................................................................................................... 204
 14. Literatura ..................................................................................................................... 205
 15. Wybrane orzecznictwo sądowe ................................................................................ 207
 Rozdział VIII
 Obowiązek zachowania tajemnicy dziennikarskiej ................................................. 209
 1. Źródła prawa ............................................................................................................... 209
 2. Pojęcie tajemnicy dziennikarskiej ........................................................................... 209
 3. Treść tajemnicy dziennikarskiej ...............................................................................214
 3.1. Zakres przedmiotowy tajemnicy dziennikarskiej ..........................................214
 3.2. Zakres podmiotowy tajemnicy dziennikarskiej .............................................215
 4. Zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy dziennikarskiej .......................217
 5. Ochrona źródeł informacji ....................................................................................... 224
 6. Ćwiczenia .................................................................................................................... 226
 7. Literatura ..................................................................................................................... 226
 8. Wybrane orzecznictwo sądowe ................................................................................ 227
 Rozdział IX
 Naruszenie dóbr osobistych osób publicznych przez media. 
 Mowa nienawiści .............................................................................................................. 229
 1. Źródła prawa ............................................................................................................... 229
 2. Pojęcie dóbr osobistych ............................................................................................. 229
 3. Dobra osobiste najczęściej naruszane przez prasę .................................................232
 4. Cześć (godność i dobre imię) ....................................................................................2339 Spis treści
 4.1. Naruszenie dobrego imienia w działalności dziennikarskiej ...................... 234
 4.2. Naruszenie godności osobistej w działalności dziennikarskiej .................. 236
 5. Prywatność ................................................................................................................. 238
 5.1. Pojęcie prawa do prywatności .......................................................................... 238
 5.2. Naruszenie prawa do prywatności w działalności dziennikarskiej ........... 241
 5.3. Dopuszczalność ujawnienia informacji z życia prywatnego osób 
 prowadzących działalność publiczną .............................................................. 243
 6. Wizerunek ................................................................................................................... 246
 6.1. Rozpowszechnianie wizerunku osób powszechnie znanych ...................... 247
 6.2. Wizerunek jako element większej całości .......................................................252
 7. Prawnokarna ochrona czci ........................................................................................253
 7.1. Zniesławienie .......................................................................................................255
 7.2. Znieważenie .........................................................................................................257
 8. Ochrona dóbr osobistych polityków w kampaniach wyborczych .......................259
 9. Mowa nienawiści .........................................................................................................261
 9.1. Mowa nienawiści w aktach prawa międzynarodowego ............................... 265
 9.2. Mowa nienawiści w orzecznictwie Europejskiego Trybunału 
 Praw Człowieka .................................................................................................. 266
 9.3. Mowa nienawiści w orzecznictwie sądów polskich ...................................... 269
 10. Ćwiczenia .....................................................................................................................270
 11. Literatura ......................................................................................................................271
 12. Wybrane orzecznictwo sądowe .................................................................................275
 Rozdział X
 Sprawozdawczość sądowa a ochrona danych osobowych i wizerunku 
 uczestników postępowań sądowych ..............................................................................279
 1. Źródła prawa ................................................................................................................279
 2. Dziennikarstwo śledcze .............................................................................................279
 2.1. Dziennikarstwo śledcze a obowiązek zawiadomienia o przestępstwie .......279
 2.2. „Dziennikarskie gromadzenie dowodów” a postępowanie karne .............. 280
 2.3. Prowokacja dziennikarska ................................................................................ 280
 3. Dostęp dziennikarzy do akt sprawy........................................................................ 283
 3.1. Postępowanie przygotowawcze ........................................................................ 283
 3.2. Postępowanie karne ........................................................................................... 285
 3.3. Postępowanie cywilne ....................................................................................... 286
 4. Utrwalanie przez media przebiegu rozpraw sądowych ....................................... 287
 5. Ujawnianie wizerunku i innych danych osobowych oskarżonego 
 oraz innych osób uczestniczących w procesie sądowym ..................................... 290
 5.1. Ujawnianie wizerunku i innych danych osobowych 
 osób wykonujących działalność publiczną ......................................................293
 5.2. Uchylenie zakazu publikowania wizerunku i innych 
 danych osobowych ............................................................................................. 29410 Spis treści
 6. Wypowiadanie opinii w mediach co do rozstrzygnięć sądowych
 (przedsądy) ................................................................................................................. 297
 7. Ćwiczenia .....................................................................................................................301
 8. Literatura ..................................................................................................................... 302
 9. Wybrane orzecznictwo sądowe ................................................................................ 304
 Rozdział XI
 Granice dozwolonej krytyki prasowej działalności osób pełniących 
 funkcje publiczne ............................................................................................................. 306
 1. Źródła prawa ............................................................................................................... 306
 2. Pojęcie i źródła unormowania krytyki prasowej .................................................. 306
 3. Przedmiot krytyki prasowej ..................................................................................... 309
 4. Rodzaje krytyki prasowej ..........................................................................................310
 4.1. Krytyka naukowa ................................................................................................313
 4.2. Krytyka społeczno-polityczna ..........................................................................314
 4.3. Krytyka artystyczna............................................................................................316
 5. Struktura wypowiedzi krytycznej ............................................................................317
 6. Kryteria legalności wypowiedzi krytycznej ...........................................................319
 6.1. Wypowiedź krytyczna w sferze faktów ...........................................................319
 6.2. Wypowiedź krytyczna w sferze ocen .............................................................. 322
 7. Granice dozwolonej krytyki prasowej w orzecznictwie 
 Europejskiego Trybunału Praw Człowieka .............................................................327
 7.1. Rozszerzone granice krytyki prasowej ze względu na podmiot 
 prawa do krytyki ................................................................................................ 328
 7.2. Rozszerzone granice krytyki prasowej ze względu na przedmiot 
 prawa do krytyki .................................................................................................330
 8. Granice dozwolonej krytyki prasowej działalności osób pełniących 
 funkcje publiczne w świetle polskiej doktryny i judykatury ................................332
 9. Prawo prasy do satyry i karykatury a ochrona dobrego imienia 
 osób publicznych .........................................................................................................338
 9.1. Satyra.....................................................................................................................338
 9.2. Karykatura .......................................................................................................... 341
 10. Ćwiczenia..................................................................................................................... 343
 11. Literatura ..................................................................................................................... 344
 12. Wybrane orzecznictwo sądowe ................................................................................ 346
 Rozdział XII
 Sprostowanie prasowe ..................................................................................................... 348
 1. Źródła prawa ............................................................................................................... 348
 2. Modele sprostowań .................................................................................................... 348
 3. Pojęcie i istota sprostowania ..................................................................................... 350
 4. Wymogi formalne sprostowania ..............................................................................355
 5. Termin i forma opublikowania sprostowania ........................................................35811 Spis treści
 6. Odmowa publikacji sprostowania ............................................................................359
 7. Dochodzenie roszczeń o opublikowanie sprostowania ....................................... 364
 8. Ćwiczenia .................................................................................................................... 369
 9. Literatura ......................................................................................................................370
 10. Wybrane orzecznictwo sądowe .................................................................................371
 Rozdział XIII
 Odpowiedzialność cywilna i karna prasy ....................................................................374
 1. Źródła prawa ................................................................................................................374
 2. Odpowiedzialność cywilna .......................................................................................374
 2.1. Roszczenia niemajątkowe ..................................................................................374
 2.2. Roszczenia majątkowe ........................................................................................379
 3. Krąg osób odpowiedzialnych za treść materiałów prasowych............................ 382
 4. Postępowanie cywilne w sprawach prasowych ..................................................... 387
 5. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność mediów ......................................... 390
 5.1. Działanie w ramach porządku prawnego ....................................................... 390
 5.2. Zgoda uprawnionego ..........................................................................................391
 5.3. Działanie w interesie publicznym .....................................................................393
 6. Przestępstwa prasowe ................................................................................................ 396
 6.1. Przestępstwa prasowe właściwe ....................................................................... 397
 6.1.1. Przestępstwa przeciwko warunkom wydawania 
 dziennika lub czasopisma ...................................................................... 398
 6.1.2. Przestępstwa naruszające obowiązek lub zakaz publikacji 
 określonych materiałów prasowych albo zakaz ujawniania 
 określonych informacji........................................................................... 398
 6.1.3. Rozpowszechnianie materiału prasowego objętego 
 przepadkiem lub prasy zabezpieczonej jako dowód rzeczowy .........401
 6.2. Przestępstwa prasowe niewłaściwe .................................................................. 402
 6.3. Przestępstwa przeciwko wolności prasy ......................................................... 403
 6.4. Odpowiedzialność za nieumyślne dopuszczenie do opublikowania 
 materiału prasowego zawierającego znamiona przestępstwa 
 z art. 37a pr. pras. ............................................................................................... 404
 7. Sankcje karne.............................................................................................................. 405
 8. Właściwość sądu w sprawach karnych ................................................................... 406
 9. Wykroczenie prasowe ................................................................................................410
 10. Ćwiczenia .....................................................................................................................410
 11. Literatura ......................................................................................................................411
 12. Wybrane orzecznictwo sądowe .................................................................................412
 Ustawa z 26.01.1984 r. – Prawo prasowe ......................................................................415
 Załącznik nr 1. Kodeks Etyki Dziennikarskiej Stowarzyszenia 
 Dziennikarzy Polskich .........................................................................43112
 Załącznik nr 2. Dziennikarski Kodeks Obyczajowy 
 (Kodeks Etyki Dziennikarzy) ............................................................ 434
 Załącznik nr 3. Karta etyczna mediów ........................................................................ 437
 Załącznik nr 4. Dziennikarski Kodeks Obyczajowy .................................................. 439
 Skorowidz rzeczowy ........................................................................................................ 443