Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe
W publikacji szczegółowo zaprezentowano problematykę prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego, akcentując problemy pojawiające się w praktyce i przedstawiając propozycje konkretnych rozwiązań.
W książce omówiono postępowanie rejestrowe i depozytowe, a także przepisy prawnokarne i zagadnienia etyczne. Opracowanie prezentuje kwestie z pogranicza prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego, m.in. wpływ toczących się postępowań insolwencyjnych na przebieg innych postępowań sądowych (w tym kontrowersje wiążące się z problemem wniesienia pozwu po ogłoszeniu upadłości pozwanego).
Publikacja uwzględnia ostatnie zmiany legislacyjne, m.in.: dotyczące:
uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, wynikające z tzw. tarczy 4.0,
prawa upadłościowego, wynikające z ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (obecnie z datą wejścia w życie 1.07.2021 r.)
Adresaci:
Książka jest przeznaczona dla sędziów wydziałów do spraw restrukturyzacyjnych i upadłościowych, gospodarczych – procesowych i rejestrowych, oraz cywilnych. Zainteresuje również doradców restrukturyzacyjnych i kandydatów na doradców, adwokatów, radców prawnych zajmujących się obsługą podmiotów gospodarczych, a także aplikantów sądowych, radcowskich, adwokackich i notarialnych. Z uwagi na bardzo częste i znaczne zmiany prawa z zakresu niewypłacalności powodujące, że aktualnie sądy upadłościowe orzekają w oparciu o przepisy obowiązujące według wielu różnych stanów prawnych, w praktyce jest to publikacja, która ułatwi prowadzenie spraw w ramach upadłości i restrukturyzacji również profesjonalnym pełnomocnikom.
Wykaz skrótów ............................................................................................................ 21
Wprowadzenie ............................................................................................................. 25
Rozdział I. Geneza reformy postępowań, założenia nowelizacji i jej główne cele ............................................................................................................ 29
Rozdział II. Rodzaje i typy postępowań insolwencyjnych, ich podstawy i charakterystyka ......................................................................................................... 39
1. Stan dotychczasowy. Uwagi ogólne .................................................................... 39
2. Nowe prawo insolwencyjne ................................................................................. 39
2.1. Zasady prawa insolwencyjnego ................................................................. 40
2.2. Typy postępowań insolwencyjnych ........................................................... 41
2.3. Cel postępowań insolwencyjnych ............................................................. 42
2.4. Ogólne informacje o aspekcie administracyjnym postępowań insolwencyjnych ........................................................................................... 44
2.4.1. Typy postępowań i sygnatury akt ................................................. 44
2.4.2. Prowadzenie akt przez syndyka .................................................... 47
2.4.3. Udostępnianie akt przez syndyka ................................................. 49
3. Postępowania restrukturyzacyjne ....................................................................... 53
3.1. Uwagi ogólne ................................................................................................ 53
3.2. Postępowanie o zatwierdzenie układu ...................................................... 54
3.2.1. Nadzorca układu ............................................................................. 54
3.2.2. Umowa z nadzorcą układu ............................................................ 57
3.3. Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne ...................................... 59
3.3.1. Wstęp ............................................................................................... 59
3.3.2. Istota uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego ...... 61
3.3.3. Stosowanie przepisów ustawy – Prawo restrukturyzacyjne ...... 62
3.3.4. Zakres czasowy uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego ..................................................................... 62
3.3.5. Podmiotowy zakres zastosowania ................................................ 63
3.3.6. Przedmiotowy zakres zastosowania ............................................. 64
3.3.7. Przebieg uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego ..................................................................... 65
3.3.8. Zawarcie umowy z doradcą restrukturyzacyjnym ..................... 65
3.3.9. Przygotowanie propozycji układowych, spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych ...................................................... 69
3.3.10. Otwarcie postępowania – obwieszczenie w MSiG ..................... 70
3.3.11. Dzień układowy .............................................................................. 72
3.3.12. Zgromadzenie wierzycieli .............................................................. 73
3.3.13. Ochrona egzekucyjna ..................................................................... 75
3.3.14. Zakaz spełniania świadczeń, potrącenia oraz wypowiadania umów ................................................................................................ 77
3.3.15. Objęcie układem wierzycieli rzeczowych .................................... 78
3.3.16. Uchylenie skutków dokonania obwieszczenia ............................ 80
3.3.17. Umorzenie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego ..................................................................... 82
3.3.18. Wynagrodzenie nadzorcy układu ................................................. 85
3.3.19. Ograniczenie dłużnika w zarządzie jego majątkiem .................. 85
3.3.20. Złożenie uproszczonego wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego lub uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości .......................................................................................... 89
3.3.21. Odpowiedzialność odszkodowawcza za dokonanie w złej wierze obwieszczenia o otwarciu postępowania o zatwierdzeniu układu .................................................................. 90
3.3.22. Wyłączenie odpowiedzialności na skutek terminowego obwieszczenia o otwarciu postępowania o zatwierdzeniu układu .............................................................................................. 92
3.4. Przyspieszone postępowanie układowe .................................................... 94
3.5. Układ częściowy .......................................................................................... 99
3.6. Postępowanie układowe .............................................................................. 104
3.7. Postępowanie sanacyjne ............................................................................. 107
4. Postępowanie upadłościowe ................................................................................ 108
4.1. Uwagi ogólne ................................................................................................ 108
4.2. Układ w upadłości ....................................................................................... 108
4.3. Przygotowana likwidacja ............................................................................ 109
4.3.1. Uwagi ogólne ................................................................................... 109
4.3.2. Postanowienie w przygotowanej likwidacji ................................. 118
4.4. Upadłość. Postępowanie o ogłoszenie upadłości i postępowanie po wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości ............................... 121
4.5. Regulacje dotyczące obwieszczania i doręczania postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości ........................................................ 122
5. Zasady wnoszenia pism procesowych i dokumentów w postępowaniach insolwencyjnych – po 1.07.2021 r. ...................................................................... 123
Rozdział III. Organy postępowania insolwencyjnego ......................................... 127
1. Sądowe organy postępowania insolwencyjnego ............................................... 127
1.1. Sąd i sędzia-komisarz .................................................................................. 127
1.2. Właściwość miejscowa i rzeczowa ............................................................ 128
1.3. Sąd w postępowaniu restrukturyzacyjnym .............................................. 130
1.4. Prawo upadłościowe .................................................................................... 130
1.4.1. Sąd w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości ...... 130
1.4.2. Sąd w postępowaniu upadłościowym (po ogłoszeniu upadłości) ........................................................................................ 131
1.5. Sędzia-komisarz ........................................................................................... 132
1.5.1. Uwagi ogólne ................................................................................... 132
1.5.2. Referendarz sądowy jako sędzia-komisarz ................................. 133
1.5.3. Rola i zadania sędziego-komisarza ............................................... 136
2. Pozasądowe organy postępowania upadłościowego i restrukturyzacyjnego. Kurator w postępowaniu insolwencyjnym ........................................................ 139
2.1. Uwagi ogólne ................................................................................................ 139
2.2. Organy postępowania zabezpieczającego ................................................. 140
2.2.1. Tymczasowy nadzorca sądowy ..................................................... 141
2.2.2. Zarządca przymusowy ................................................................... 145
2.3. Organy postępowania restrukturyzacyjnego ........................................... 145
2.3.1. Wymogi pełnienia funkcji ............................................................. 146
2.3.2. System wynagradzania ................................................................... 147
2.4. Organy postępowania upadłościowego .................................................... 150
2.4.1. Licencja doradcy restrukturyzacyjnego ....................................... 152
2.4.2. Obowiązki syndyka w postępowaniu upadłościowym .............. 165
2.4.3. Wynagrodzenie ............................................................................... 175
2.4.4. Kurator ............................................................................................. 182
2.4.4.1. Zdolność sądowa i procesowa a ustanowienie kuratora ............................................................................ 183
2.4.4.2. Kurator w postępowaniu restrukturyzacyjnym .......... 186
Rozdział IV. Rada wierzycieli ................................................................................... 191
1. Uwagi ogólne ......................................................................................................... 191
2. Rada wierzycieli a zgromadzenie wierzycieli .................................................... 192
3. Rada wierzycieli a sędzia-komisarz .................................................................... 192
4. Prawo restrukturyzacyjne .................................................................................... 193
4.1. Ustanawianie rady wierzycieli .................................................................... 193
4.2. Skład rady wierzycieli .................................................................................. 198
4.3. Powołanie członka ....................................................................................... 200
4.4. Odmowa uczestniczenia w radzie, odwołanie i rezygnacja członka rady wierzycieli ............................................................................................ 203
4.5. Zmiana składu rady ..................................................................................... 204
4.6. Pełnomocnik ................................................................................................ 204
5. Prawo restrukturyzacyjne i prawo upadłościowe ............................................. 205
5.1. Uprawnienia rady wierzycieli .................................................................... 205
5.2. Funkcjonowanie rady wierzycieli .............................................................. 208
5.2.1. Przewodniczący .............................................................................. 209
5.2.2. Uchwały ........................................................................................... 211
5.2.3. Sprawozdanie .................................................................................. 213
5.3. Posiedzenia rady wierzycieli ...................................................................... 215
5.3.1. Zwoływanie posiedzeń rady wierzycieli ...................................... 215
5.3.2. Przewodniczenie posiedzeniom rad ............................................ 215
5.3.3. Uprawnienie sędziego-komisarza do zwołania posiedzenia rady wierzycieli ............................................................................... 216
5.3.4. Protokół z posiedzenia rady wierzycieli ...................................... 216
5.4. Uchwały rady wierzycieli ............................................................................ 217
5.4.1. Ujawnianie uchwał rady wierzycieli ............................................. 217
5.4.2. Zaskarżanie uchwał rady wierzycieli ............................................ 217
5.5. Wynagrodzenie i zwrot wydatków członka rady wierzycieli ................. 221
5.6. Nienależyte pełnienie obowiązków, odszkodowanie .............................. 222
6. Prawo upadłościowe ............................................................................................. 222
6.1. Ustanowienie i skład rady wierzycieli ....................................................... 222
6.2. Uprawnienia rady wierzycieli .................................................................... 223
Rozdział V. Warunki formalne i materialne otwarcia postępowania ............... 225
1. Warunki formalne otwarcia postępowania ........................................................ 225
1.1. Zakres podmiotowy .................................................................................... 225
1.2. Wyjątki .......................................................................................................... 227
1.3. Wniosek ........................................................................................................ 227
1.4. Wniosek w postępowaniu restrukturyzacyjnym ..................................... 229
1.5. Wniosek w postępowaniu upadłościowym .............................................. 230
1.6. Wymogi formalne wniosku ........................................................................ 233
1.7. Wniosek o zatwierdzenie układu ............................................................... 235
1.7.1. Karty do głosowania ....................................................................... 236
1.7.2. Dowody wysłania wierzycielom kart i propozycji układowych ..................................................................................... 237
1.7.3. Sprawozdanie nadzorcy układu .................................................... 238
1.8. Braki formalne wniosku lub sprawozdania .............................................. 239
1.9. Wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego ........ 242
1.10. Wniosek o otwarcie postępowania układowego (art. 265 i 266 pr. restr.) .............................................................................................. 244
1.11. Wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego (art. 284 pr. restr.) ..... 246
1.12. Uproszczony wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego (art. 328 pr. restr.) ........................................................................................ 248
1.13. Uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości (art. 334 pr. restr.) ........ 249
1.14. Uproszczony wniosek sanacyjny albo o ogłoszenie upadłości po przeprowadzeniu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego .................................................................................. 249
1.15. Wniosek o ogłoszenie upadłości (art. 22–25 pr. upadł.) ........................ 250
1.16. Braki formalne wniosku ............................................................................. 254
2. Warunki materialne otwarcia postępowania ..................................................... 255
2.1. Postępowanie restrukturyzacyjne .............................................................. 255
2.2. Postępowanie upadłościowe ....................................................................... 256
2.3. Niewypłacalność .......................................................................................... 257
3. Postanowienia w przedmiocie otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego albo ogłoszenia upadłości .............................................. 260
3.1. Postanowienia o otwarciu postępowania i ogłoszeniu upadłości ......... 260
3.2. Postanowienie w postępowaniu upadłościowym .................................... 262
4. Regulacje związane z obwieszczaniem, doręczaniem i zaskarżaniem postanowień o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego ........................ 264
4.1. Postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego ................................................................................................... 264
4.2. Postępowanie układowe i sanacyjne ......................................................... 266
5. Plan restrukturyzacyjny ....................................................................................... 267
Rozdział VI. Wpływ postępowań insolwencyjnych na postępowania sądowe, administracyjne, sądowoadministracyjne i przed sądami polubownymi ............................................................................................................... 271
1. Uwagi ogólne ......................................................................................................... 271
2. Możliwość prowadzenia postępowań przed sądami po ogłoszeniu upadłości ................................................................................................................ 272
2.1. Uwagi ogólne ................................................................................................ 272
2.2. Status prawny syndyka w postępowaniach dotyczących masy upadłości ....................................................................................................... 273
2.3. Niedopuszczalność procesu przeciwko wierzytelnościom upadłościowym ............................................................................................ 279
2.4. Wyłączenia .................................................................................................... 280
3. Możliwość prowadzenia postępowań przed sądami polubownymi po ogłoszeniu upadłości ....................................................................................... 281
4. Możliwość prowadzenia postępowań przed sądami po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego ................................................................... 282
4.1. Postępowanie z nadzorcą sądowym ustanowionym w przyspieszonym postępowaniu układowym oraz postępowaniu układowym ................................................................................................... 287
4.2. Postępowanie z zarządcą ustanowionym w postępowaniu sanacyjnym ................................................................................................... 291
5. Wpływ otwarcia postępowań insolwencyjnych na toczące się postępowania cywilne według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego ............................................................................................................... 294
5.1. Zawieszenie postępowania ......................................................................... 294
5.2. Podjęcie zawieszonego postępowania ....................................................... 296
5.3. Postępowanie sądu w przypadku zaistnienia przesłanek z art. 174 § 1 pkt 4 i 5 k.p.c. ............................................................................................... 297
6. Status postępowań sądowych wszczętych z powództwa syndyka lub zarządcy po umorzeniu postępowań insolwencyjnych ............................. 300
7. Przedawnienie roszczeń ....................................................................................... 302
8. Wpływ ogłoszenia upadłości na możliwość prowadzenia postępowań egzekucyjnych ........................................................................................................ 305
8.1. Zawieszenie z mocy prawa postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności podlegającej zgłoszeniu do masy upadłości ................... 305
8.2. Skutki zawieszenia postępowania egzekucyjnego ................................... 305
9. Wpływ otwarcia przyspieszonego postępowania układowego oraz postępowania układowego na toczące się postępowania egzekucyjne ............................................................................................................ 308
9.1. Zawieszenie z mocy prawa postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności objętej z mocy prawa układem ........................................ 308
9.2. Skutki zawieszenia postępowania egzekucyjnego ................................... 309
9.3. Uchylenie dokonanych zajęć ...................................................................... 310
9.4. Egzekucja z przedmiotu zabezpieczenia ................................................... 311
9.5. Zwolnienie zajętego przedmiotu spod zajęcia ......................................... 314
10. Wpływ otwarcia postępowania sanacyjnego na toczące się postępowania egzekucyjne ............................................................................................................ 315
10.1. Zawieszenie z mocy prawa postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności podlegającej zgłoszeniu do masy upadłości ................... 315
10.2. Skutki zawieszenia postępowania egzekucyjnego ................................... 317
10.3. Uchylenie dokonanych zajęć ...................................................................... 317
Rozdział VII. Skutki postępowań insolwencyjnych dla poszczególnych aspektów działalności dłużnika/upadłego ............................................................. 319
1. Wpływ postępowań insolwencyjnych na sferę obligacyjną działalności dłużnika/upadłego ................................................................................................ 319
1.1. Regulacje w dziedzinie spadków ............................................................... 320
1.2. Skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego lub ogłoszenia upadłości dla sytuacji kontrahenta dłużnika albo upadłego .................. 321
1.3. Skutki upadłości dla sfery obligacyjnej ..................................................... 321
1.4. Skutki w sferze obligacyjnej podmiotu restrukturyzowanego ............... 328
2. Masa insolwencyjna .............................................................................................. 329
2.1. Powstanie masy ............................................................................................ 330
2.2. Skład masy .................................................................................................... 331
2.3. Masa upadłości osób fizycznych ................................................................ 337
2.4. Problem świadczeń emerytalnych i rentowych w masie upadłości ...... 338
2.5. Masa insolwencyjna a spadek .................................................................... 342
2.6. Masa insolwencyjna a majątek wspólny małżonków .............................. 343
2.7. Masa restrukturyzacyjna a majątek wspólny małżonków ...................... 343
2.8. Masa upadłości a majątek wspólny małżonków ...................................... 346
2.9. Rozdzielność majątkowa ............................................................................. 348
2.10. Wyłączenia z masy ....................................................................................... 351
2.11. Postępowanie o wyłączenie z masy ........................................................... 357
2.12. Czynności dotyczące masy ......................................................................... 362
2.13. Obciążenia składników masy ..................................................................... 362
3. Ochrona masy insolwencyjnej: nieważność, bezskuteczność i zaskarżanie czynności upadłego ............................................................................................... 364
3.1. Nieważność umów lub postanowień umownych .................................... 369
3.2. Spadki ............................................................................................................ 369
3.3. Przesłanki ogólne uznania czynności prawnej za bezskuteczną w prawie insolwencyjnym .......................................................................... 371
3.4. Prawo restrukturyzacyjne a Prawo upadłościowe ................................... 372
3.5. Bezskuteczność czynności prawnej nieodpłatnej lub zastrzegającej niewspółmierne świadczenie dla dłużnika ............................................... 373
3.6. Zabezpieczenia w prawie insolwencyjnym .............................................. 375
3.7. Prawo restrukturyzacyjne ........................................................................... 375
3.8. Prawo upadłościowe .................................................................................... 378
3.9. Wyłączenia stosowania przepisów o bezskuteczności zabezpieczeń .... 380
3.10. Wynagrodzenie ............................................................................................ 382
3.11. Inne przypadki bezskutecznych czynności prawnych – postępowanie upadłościowe ................................................................................................ 387
3.12. Czynności dokonane ze spółką .................................................................. 388
3.13. Przelew wierzytelności przyszłej ................................................................ 391
3.14. Kary umowne ............................................................................................... 392
3.15. Bezskuteczność czynności prawnych dokonywanych przez dłużnika lub upadłego, będącego osobą prawną, ze spółkami powiązanymi ...... 393
3.16. Skutki uznania czynności prawnej za bezskuteczną ............................... 394
3.17. Zaskarżanie czynności dłużnika ................................................................ 395
3.17.1. Uwagi wstępne ................................................................................ 395
3.17.2. Szczególny tryb odzyskiwania składników do masy upadłości .......................................................................................... 398
3.18. Skarga pauliańska ........................................................................................ 401
3.19. Wyłączenia .................................................................................................... 402
3.20. Wstąpienie wierzyciela w miejsce zarządcy ............................................. 404
3.21. Postępowania transgraniczne ..................................................................... 404
Rozdział VIII. Przebieg postępowań insolwencyjnych ....................................... 406
1. Zabezpieczenie majątku dłużnika ....................................................................... 406
2. Postępowanie zabezpieczające w postępowaniach insolwencyjnych ............. 406
2.1. Uwagi ogólne ................................................................................................ 406
2.2. Analogiczne uregulowania dotyczące postępowania zabezpieczającego w Prawie upadłościowym i Prawie restrukturyzacyjnym ................................................................................... 407
2.2.1. Odesłanie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego .... 407
2.2.2. Termin rozpoznania wniosku o zabezpieczenie ......................... 409
2.2.3. Skuteczność postanowień o zabezpieczeniu ............................... 410
2.2.4. Sposoby zabezpieczenia majątku dłużnika ................................. 411
2.3. Postępowanie zabezpieczające według przepisów Prawa upadłościowego ............................................................................................ 415
2.3.1. Uwagi ogólne ................................................................................... 415
2.3.2. Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego ..................... 416
2.3.3. Zawieszenie postępowania i uchylenie zajęć rachunków bankowych ....................................................................................... 421
2.3.4. Inne sposoby zabezpieczenia ........................................................ 423
2.4. Postępowanie zabezpieczające według przepisów Prawa restrukturyzacyjnego .................................................................................. 425
2.4.1. Uwagi ogólne ................................................................................... 425
2.4.2. Postępowanie zabezpieczające w postępowaniu o otwarcie postępowania układowego ............................................................ 426
2.4.2.1. Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego ...... 426
2.4.2.2. Zawieszenie postępowania i uchylenie zajęć rachunków bankowych ................................................... 429
2.4.3. Postępowanie zabezpieczające w postępowaniu o otwarcie postępowania sanacyjnego ............................................................ 431
2.4.3.1. Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego ...... 431
2.4.3.2. Zawieszenie postępowania i uchylenie zajęć rachunków bankowych ................................................... 432
2.5. Podsumowanie ............................................................................................. 433
3. Postępowania restrukturyzacyjne ....................................................................... 434
3.1. Postępowanie o zatwierdzenie układu (art. 210–226 pr. restr.) ............. 434
3.1.1. Zawarcie umowy z nadzorcą, ustalenie dnia układowego i zbieranie głosów na piśmie ......................................................... 434
3.1.2. Głosowanie nad układem .............................................................. 436
3.1.3. Zawarcie układu .............................................................................. 438
3.1.4. Złożenie wniosku o zatwierdzenie układu .................................. 439
3.2. Przyspieszone postępowanie układowe .................................................... 440
3.3. Postępowanie układowe .............................................................................. 442
3.4. Pozytywny zakres objęcia układem ........................................................... 443
3.4.1. Wierzytelności za okres rozliczeniowy ........................................ 443
3.4.2. Odsetki ............................................................................................. 444
3.4.3. Wierzytelności warunkowe ........................................................... 445
3.4.4. Wierzytelności z umów wzajemnych ........................................... 446
3.5. Negatywny zakres objęcia układem .......................................................... 447
3.5.1. Wierzytelności nieobjęte układem ............................................... 447
3.5.2. Wierzytelności objęte układem za zgodą wierzyciela ................ 449
3.5.3. Wierzytelności objęte innym układem ........................................ 451
3.5.4. Wierzytelności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i wierzytelności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ..................................................................................... 451
3.6. Legitymacja do składania propozycji układowych ................................. 452
3.7. Treść propozycji układowych ..................................................................... 456
3.7.1. Odroczenie terminu wykonania zobowiązań ............................. 456
3.7.2. Rozłożenie na raty .......................................................................... 457
3.7.3. Zmniejszenie wysokości zobowiązań .......................................... 457
3.7.4. Konwersja wierzytelności na udziały lub akcje ........................... 457
3.7.5. Zamiana, zmiana lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność ................................................................. 459
3.7.6. Pomoc publiczna ............................................................................ 460
3.7.7. Spłata zobowiązań z zysku przedsiębiorstwa .............................. 460
3.7.8. Zagadnienie zgody osoby trzeciej ................................................ 461
3.7.9. Układ likwidacyjny ......................................................................... 462
3.7.10. Restrukturyzacja zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ..................................................................................... 464
3.8. Zasada równego traktowania wierzycieli ................................................. 465
3.8.1. Podział wierzycieli na grupy ......................................................... 465
3.8.2. Wyjątki od zasady równego traktowania wierzycieli ................. 467
3.8.3. Praktyczne aspekty kwestii odsetek ............................................. 468
3.8.4. Wierzytelności pracownicze .......................................................... 469
3.8.5. Wierzytelności niepieniężne ......................................................... 469
3.9. Procedura zawierania układu ..................................................................... 470
3.9.1. Zwołanie i przebieg zgromadzenia wierzycieli ........................... 470
3.9.2. Siła głosu .......................................................................................... 472
3.9.3. Sposób przeprowadzenia głosowania .......................................... 473
3.9.4. Przyjęcie uchwały ........................................................................... 474
3.9.5. Głosowanie nad układem .............................................................. 475
3.9.6. Element sprawozdawczy ................................................................ 477
3.9.7. Głosowanie nad kilkoma propozycjami układowymi ............... 477
3.9.8. Szczególne okoliczności głosowania ............................................ 478
3.9.9. Uchwała o przyjęciu układu .......................................................... 478
3.9.10. Zatwierdzenie układu .................................................................... 479
3.9.11. Zastrzeżenia przeciwko układowi ................................................ 480
3.9.12. Postanowienie ................................................................................. 481
3.9.13. Odmowa zatwierdzenia układu .................................................... 481
3.9.14. Bezwzględne przesłanki odmowy zatwierdzenia układu .......... 481
3.9.15. Przekroczenie wymaganego pułapu wierzytelności spornych .......................................................................................... 483
3.9.16. Względne przesłanki odmowy zatwierdzenia układu ............... 484
3.9.17. Umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego ........................ 485
3.10. Skutki układu ............................................................................................... 486
3.10.1. Moc wiążąca układu ....................................................................... 486
3.10.2. Wierzyciele nieujawnieni ............................................................... 486
3.10.3. Ochrona praw wierzyciela ............................................................. 488
3.10.4. Zarząd przymusowy ....................................................................... 491
3.10.5. Umorzenie i zawieszenie postępowań zabezpieczających i egzekucyjnych ............................................................................... 492
3.10.6. Objęcie funkcji nadzorcy wykonania układu ............................. 493
3.10.7. Postanowienie o wykonaniu układu ............................................ 495
3.11. Zmiana układu ............................................................................................. 496
3.11.1. Zmiana wartości zaspokojenia wierzytelności z układu ........... 496
3.11.2. Zmiana sposobu wykonywania zarządu ...................................... 498
3.11.3. Zgromadzenie wierzycieli .............................................................. 500
3.12. Uchylenie i wygaśnięcie układu ................................................................. 501
3.12.1. Podstawy uchylenia ........................................................................ 501
3.12.2. Łączne rozpoznanie wniosków ..................................................... 503
3.12.3. Skutki uchylenia układu ................................................................ 504
3.13. Postępowanie sanacyjne ............................................................................. 505
3.13.1. Przebieg postępowania sanacyjnego ............................................ 505
3.13.2. Plan restrukturyzacyjny w postępowaniu sanacyjnym ............. 509
4. Postępowanie upadłościowe ................................................................................ 512
4.1. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Początek postępowania upadłościowego .................................................................. 512
4.2. Likwidacja masy upadłości – zagadnienia wstępne ................................ 513
4.2.1. Wstrzymanie likwidacji ................................................................. 513
4.2.2. Układ w upadłości .......................................................................... 514
4.2.3. Początkowy etap likwidacji ........................................................... 515
4.2.4. Oszacowanie .................................................................................... 515
4.2.5. Skutki sprzedaży składników masy upadłości ............................ 520
4.2.6. Wyłączenie lub zniszczenie niezbywalnych składników masy .................................................................................................. 522
4.3. Przebieg likwidacji masy ............................................................................. 523
4.3.1. Sprzedaż przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części ...... 524
4.3.2. Sposób postępowania przy sprzedaży przedsiębiorstwa upadłego w całości albo jego zorganizowanej części ................. 526
4.3.3. Skutki nabycia przedsiębiorstwa upadłego w postępowaniu upadłościowym ............................................................................... 527
4.3.4. Sprzedaż nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i statku morskiego wpisanego do rejestru okrętowego ............................ 531
4.3.5. Sprzedaż ruchomości ..................................................................... 532
4.3.6. Sposoby likwidacji masy upadłości – sprzedaż w drodze przetargu lub aukcji ........................................................................ 532
4.3.7. Szczególny tryb likwidacji – zastaw ............................................. 534
4.3.8. Przedmiot zastawu w posiadaniu osób trzecich ......................... 536
4.3.9. Przedmiot zastawu we władaniu syndyka ................................... 536
4.3.10. Likwidacja wierzytelności i praw majątkowych ......................... 537
4.3.11. Szczególny sposób postępowania ze składnikami majątku służącymi do prowadzenia działalności w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa państwa ......................................... 539
Rozdział IX. Wierzytelności ..................................................................................... 541
1. Zagadnienia wstępne ............................................................................................ 541
2. Wykaz wierzycieli .................................................................................................. 542
3. Wykaz wierzytelności spornych .......................................................................... 543
4. Spis wierzytelności ................................................................................................ 543
5. Spis wierzytelności spornych ............................................................................... 546
6. Spis wierzycieli ....................................................................................................... 547
7. Lista wierzytelności ............................................................................................... 547
8. Wierzytelności podlegające zgłoszeniu (art. 236 pr. upadł.) ........................... 552
9. Zgłoszenie wierzytelności .................................................................................... 554
9.1. Spóźnione zgłoszenie wierzytelności ........................................................ 558
9.2. Ustalenie listy wierzytelności a spóźnione zgłoszenie wierzytelności ............................................................................................... 559
10. Sposób określania wierzytelności ....................................................................... 561
11. Spis wierzytelności oraz lista wierzytelności – informacje ogólne ................. 567
12. Przyspieszone postępowanie układowe – zastrzeżenia dłużnika ................... 569
13. Postępowanie układowe i postępowanie sanacyjne, postępowanie upadłościowe – sprzeciw ...................................................................................... 570
13.1. Zagadnienia wstępne ................................................................................... 570
13.2. Wymogi formalne sprzeciwu ..................................................................... 572
13.3. Postępowanie wywołane wniesieniem sprzeciwu ................................... 574
14. Zagadnienia dotyczące spisu wierzytelności i listy wierzytelności ................. 578
14.1. Zatwierdzenie spisu wierzytelności ........................................................... 578
14.2. Zmiany w spisie wierzytelności i na liście wierzytelności ...................... 579
14.3. Znaczenie listy po zakończeniu toku postępowań insolwencyjnych .... 583
14.4. Zwrot oryginałów dokumentów ................................................................ 584
15. Zaspokojenie wierzycieli – podział funduszów masy ...................................... 584
15.1. Postępowanie w sprawie podziału funduszów masy upadłości ............. 584
15.2. Plan podziału funduszów masy ................................................................. 587
16. Szczególne regulacje dotyczące zaspokajania niektórych należności ............ 590
16.1. Zagadnienia wstępne ................................................................................... 590
16.2. Zobowiązania alimentacyjne ..................................................................... 591
16.3. Prawo odrębności ........................................................................................ 591
16.4. Wydzielenie kwoty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych ............. 593
17. Zaspokajanie wierzytelności ................................................................................ 594
17.1. Ogólne zasady zaspokajania wierzytelności (art. 344 pr. upadł.) .......... 594
17.2. Początkowy etap wykonania planu podziału ........................................... 595
17.3. Wykonanie planu podziału ........................................................................ 596
Rozdział X. Zakończenie i umorzenie postępowań insolwencyjnych ............. 598
1. Zagadnienia wstępne ............................................................................................ 598
2. Postępowanie restrukturyzacyjne ....................................................................... 598
2.1. Przyspieszone postępowanie układowe .................................................... 599
2.2. Postępowanie układowe .............................................................................. 600
2.3. Postępowanie sanacyjne ............................................................................. 600
3. Postępowanie upadłościowe ................................................................................ 601
3.1. Zakończenie postępowania upadłościowego ........................................... 601
3.2. Umorzenie postępowania upadłościowego .............................................. 602
3.3. Umorzenie postępowania w przypadku upadłości konsumenckiej ...... 608
4. Skutki zakończenia postępowania albo uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania ....................................................... 610
4.1. Skutki w zakresie majątku i dokumentacji dłużnika/upadłego ............. 610
4.2. Skutki w zakresie toczących się postępowań ........................................... 613
4.3. Skutki w odniesieniu do organów postępowania .................................... 614
4.4. Umorzenie niezaspokojonych zobowiązań upadłego będącego osobą fizyczną .......................................................................................................... 615
5. Uchylenie postępowania upadłościowego ......................................................... 625
Rozdział XI. Międzynarodowe postępowanie insolwencyjne ........................... 627
1. Zagadnienia wstępne ............................................................................................ 627
2. Międzynarodowe postępowanie restrukturyzacyjne a przepisy o międzynarodowym postępowaniu upadłościowym ...................................... 628
3. Prawa wierzyciela .................................................................................................. 629
4. Jurysdykcja krajowa .............................................................................................. 630
5. Współpraca z sądami zagranicznymi i zarządcami zagranicznymi ............... 631
6. Uznawanie orzeczeń o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego ..................................................................................................... 633
7. Uznanie orzeczenia zagranicznego ..................................................................... 636
7.1. Warunki uznania ......................................................................................... 636
7.2. Skutki uznania .............................................................................................. 637
7.3. Zmiana lub uchylenie .................................................................................. 642
8. Wtórne postępowanie upadłościowe .................................................................. 644
Rozdział XII. Postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej ........................................................ 647
1. Wprowadzenie ....................................................................................................... 647
2. Pojęcie upadłości konsumenckiej ....................................................................... 652
3. Konsumencka zdolność upadłościowa ............................................................... 653
4. Związanie żądaniem wniosku .............................................................................. 654
5. Cel konsumenckiego postępowania upadłościowego ...................................... 655
6. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości i wniosek o ogłoszenie upadłości ................................................................................................................ 656
7. Legitymacja do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości .............................. 658
8. Jurysdykcja krajowa i właściwość sądu .............................................................. 658
9. Przesłanki ogłoszenia upadłości ......................................................................... 660
10. Tryby konsumenckiego postępowania upadłościowego .................................. 660
10.1. Konsumenckie postępowanie układowe .................................................. 660
10.2. Uproszczone konsumenckie postępowanie upadłościowe .................... 662
10.3. „Nowe” klasyczne konsumenckie postępowanie upadłościowe ............ 663
10.4. Pre-pack w upadłości konsumenckiej ....................................................... 663
11. Postępowanie upadłościowe ................................................................................ 664
12. Likwidacja majątku ............................................................................................... 664
13. Moralność płatnicza dłużnika ............................................................................. 666
14. Plan spłaty .............................................................................................................. 670
15. Możliwość zawarcia układu ................................................................................. 673
Rozdział XIII. Środki zaskarżenia – zażalenie ..................................................... 675
1. Uwagi ogólne ......................................................................................................... 675
2. Tryb postępowania zażaleniowego ..................................................................... 678
3. Legitymacja do wniesienia zażalenia a interes prawny .................................... 687
4. Zażalenie w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości .................. 690
5. Zażalenie we właściwym postępowaniu upadłościowym ................................ 693
6. Doręczenie odpisu zażalenia ............................................................................... 698
7. Zażalenie w postępowaniu restrukturyzacyjnym ............................................. 698
7.1. Uwagi ogólne ................................................................................................ 698
7.2. Zażalenie na postanowienie sądu restrukturyzacyjnego w przedmiocie otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego oraz postępowania sanacyjnego ................. 701
7.3. Podsumowanie ............................................................................................. 704
Rozdział XIV. Koszty postępowania ....................................................................... 705
1. Definicje ................................................................................................................. 705
2. Koszty sądowe ....................................................................................................... 706
3. Zasada pewności pokrycia kosztów przed rozpoczęciem postępowania ...... 708
4. Koszty prowadzenia postępowania a koszty postępowania ............................ 710
Rozdział XV. Depozyt sądowy w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym (postępowanie depozytowe w postępowaniu upadłościowym) .......................................................................................................... 720
1. Uwagi wstępne ....................................................................................................... 720
2. Rodzaje sum podlegających złożeniu do depozytu .......................................... 721
3. Postępowanie w przedmiocie złożenia sumy do depozytu .............................. 723
4. Postępowanie w przedmiocie wydania sumy z depozytu ................................ 723
5. Termin odbioru depozytu .................................................................................... 727
6. Likwidacja niepodjętych depozytów .................................................................. 727
7. Wydanie depozytu upadłemu .............................................................................. 729
8. Przypadki złożenia sumy do depozytu sądowego w toku postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego ............................................................. 730
9. Przygotowana likwidacja ...................................................................................... 731
10. Złożenie kwoty wynagrodzenia ostatecznego dla zarządcy albo syndyka do depozytu ........................................................................................................... 733
11. Określenie sposobu zabezpieczenia w postępowaniu upadłościowym ......... 734
12. Złożenie do depozytu lub na rachunek depozytowy Ministra Finansów sum uzyskanych z likwidacji majątku upadłego ............................................... 734
13. Depozyt w międzynarodowym prawie insolwencyjnym ................................. 735
Rozdział XVI. Problematyka upadłościowo-rejestrowa na tle prawa insolwencyjnego oraz ustawy o krajowym rejestrze sądowym .......................... 739
1. Przepisy regulujące postępowanie przed KRS w związku
z niewypłacalnością podmiotu ............................................................................ 739
2. Rodzaje wpisów w KRS ........................................................................................ 740
3. Postępowanie przed sądem rejestrowym ........................................................... 741
4. Obowiązek informacyjny sądu upadłościowego i restrukturyzacyjnego ...... 741
5. Wpisy w dziale 1 KRS dotyczące firmy upadłego ............................................. 746
6. Obowiązki syndyka ............................................................................................... 746
7. Wpisy w dziale 4 KRS, rubryka 3 ........................................................................ 749
7.1. Wpis zabezpieczenia .................................................................................... 749
7.2. Wykreślenie zabezpieczenia ....................................................................... 751
7.3. Wpis do KRS informacji o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzeniu postępowania upadłościowego i jego skutki dla bytu prawnego podmiotu rejestrowego .............................................. 751
8. Wpis w dziale 5 KRS dotyczący kurateli ............................................................ 755
8.1. Podstawy prawne powołania kuratora ...................................................... 755
8.2. Kurator dla osoby prawnej pozbawionej organów .................................. 759
8.3. Kurator dla strony, której miejsce pobytu nie jest znane ........................ 764
8.4. Kurator w postępowaniu podatkowym .................................................... 765
8.5. Kurator na podstawie Prawa upadłościowego i Prawa restrukturyzacyjnego .................................................................................. 766
8.5.1. Kurator powoływany na podstawie Prawa upadłościowego ..... 766
8.5.2. Kurator powoływany na podstawie Prawa restrukturyzacyjnego ..................................................................... 768
8.5.3. Inne szczególne podstawy ustanowienia kuratora ..................... 770
9. Wpis w dziale 6 KRS (dotyczący informacji o toku postępowania upadłościowego i restrukturyzacyjnego) ........................................................... 771
9.1. Wpis wzmianki o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego .......... 771
9.2. Wpis informacji o ogłoszeniu upadłości oraz o zakończeniu postępowania upadłościowego .................................................................. 773
9.3. Skutki zakończenia postępowania upadłościowego dla wykreślenia dłużnika z rejestru ....................................................................................... 775
9.4. Wpis informacji o uchyleniu układu ......................................................... 776
10. Rejestr Dłużników Niewypłacalnych (RDN) .................................................... 777
11. Kognicja sądu rejestrowego ................................................................................. 781
12. Konwersja wierzytelności na udziały lub akcje jako propozycja układowa ..... 783
Rozdział XVII. Pomoc publiczna ............................................................................ 791
1. Prawo unijne .......................................................................................................... 791
2. Prawo krajowe ....................................................................................................... 792
3. Definicja pomocy publicznej ............................................................................... 794
4. Testy prywatnego wierzyciela i inwestora .......................................................... 795
5. Adresaci pomocy publicznej ................................................................................ 796
6. Zakres pomocy ...................................................................................................... 798
7. Środki wyrównujące zakłócenia konkurencji .................................................... 801
8. Procedura ............................................................................................................... 802
9. Wyjątki od notyfikacji Komisji Europejskiej ..................................................... 803
Rozdział XVIII. Karnoprawna ochrona wierzycieli i organów postępowań insolwencyjnych .......................................................................................................... 810
1. Przepisy karne ....................................................................................................... 810
2. Analiza przepisów karnych .................................................................................. 811
3. Prawo restrukturyzacyjne .................................................................................... 815
4. Kodeks karny ......................................................................................................... 817
5. Przepisy karne a licencja doradcy restrukturyzacyjnego ................................. 821
Rozdział XIX. Etyka w postępowaniach insolwencyjnych ................................. 824
1. Rola etyki w działalności gospodarczej .............................................................. 824
2. Etyka w związku z postępowaniami insolwencyjnymi .................................... 824
3. Dłużnik ................................................................................................................... 826
4. Wierzyciel ............................................................................................................... 829
5. Pozasądowe organy postępowania ...................................................................... 830
Bibliografia .................................................................................................................. 833
O Autorach ................................................................................................................... 843
