Prawo zagospodarowania przestrzeni

• Druk: 2012
• Seria / cykl: ZAGADNIENIA PRAWNE
• Autor: Maciej Kruś, Marek Szewczyk, Zbigniew Leoński
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

Książka zawiera całościowe omówienie regulacji prawa zagospodarowania przestrzeni, czyli: planowania przestrzennego, prawa budowlanego, publicznoprawnej ingerencji w reżim prawny nieruchomości. Oryginalne analizy prawne przedstawione w publikacji stanowić mogą istotne wskazówki co do oceny często rozbieżnych stanowisk sadów administracyjnych, Sadu Najwyższego i Trybunalu Konstytucyjnego oraz co do działalności orzeczniczej organów administracji publicznej. Adresaci: Książka adresowana jest do szerokiego kręgu prawników - sędziów sadów administracyjnych, adwokatów, radców prawnych. Będzie tez przydatna dla architektów, urbanistów, inżynierów budownictwa, dla pośredników w obrocie nieruchomościami, rzeczoznawców majątkowych oraz zarządców nieruchomości, a także dla studentów studiów prawniczych, administracyjnych oraz kierunków, w ramach których podejmowana jest problematyka prawa zagospodarowania przestrzeni.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-264-5248-2
• ISBN druku: 978-83-264-3814-1
• Liczba stron: 552

Wykaz skrótów 	  21
Wstęp 	  25
CZĘŚĆ PIERWSZA 	  27
Rozdział pierwszy	Geneza planowania przestrzennego 	  29
Rozdział drugi	Rozwój regulacji prawnych w Polsce 	  34
1. Po pierwszej wojnie światowej 	  34
2. Po drugiej wojnie światowej 	  36
3. Regulacje prawne z przełomu lat 50. i 60. 	  37
4. Zmiany zapoczątkowane w 1990 r. 	  40
CZĘŚĆ DRUGA 	  47
Rozdział pierwszy	Podstawowe założenia ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 	  49
1. Wprowadzenie 	  49
2. Zasada uwzględniania w zagospodarowaniu przestrzennym wartości określonych ustawowo 	  50
3. Zasada trzyszczeblowego wewnętrznie spójnego systemu aktów planowania przestrzennego 	  52
4. Zasada władztwa planistycznego przysługującego gminie 	  56
5. Zasada fachowości i odpowiedzialności osób przygotowujących projekty aktów planowania przestrzennego 	  62
6. Zasada ograniczonego prawa zagospodarowania terenu, do którego ma się tytuł prawny 	  63
7. Zasada ochrony własnego interesu prawnego przy zagospodarowaniu terenów należących do innych podmiotów 	  67
Rozdział drugi	System aktów planowania przestrzennego 	  69
1. Zarys systemu aktów planowania przestrzennego 	  69
1.1. Akty planowania ogólnego 	  69
1.1.1. Organy gminy 	  69
1.1.2. Organy powiatów 	  70
1.1.3. Samorząd województwa 	  70
1.1.4. Prezes Rządowego Centrum Studiów Strategicznych 	  72
1.2. Akty planowania specjalistycznego 	  74
1.2.1. Programy wojewódzkie 	  74
1.2.2. Programy rządowe 	  75
1.3. Ograniczenia przedmiotowe dotyczące aktów planowania specjalistycznego 	  77
2. Charakter prawny aktów planowania przestrzennego 	  77
2.1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego 	  77
2.2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy 	  83
2.3. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa 	  85
2.4. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 	  87
2.5. Programy dla realizacji ponadlokalnych celów publicznych 	  88
Rozdział trzeci	Treść i forma studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 	  90
1. Charakter prawny studium oraz planu miejscowego 	  90
1.1. Studium 	  90
1.2. Plan miejscowy 	  93
2. Treść i forma studium 	  95
2.1. Wartości uwzględniane w treści studium 	  95
2.2. Konsekwencje nieuwzględnienia wartości podlegających uwzględnieniu w studium 	  97
2.3. Elementy treści studium 	  98
2.4. Forma studium 	  103
3. Treść i forma planu miejscowego 	  104
3.1. Granice ustawowego upoważnienia do stanowienia planu miejscowego 	  104
3.2. Charakterystyka katalogu spraw regulowanych w planie miejscowym 	  109
4. Ogólna charakterystyka treści zawartych w planie miejscowym 	  118
5. Charakter prawny planu miejscowego 	  118
6. Forma planu miejscowego 	  120
7. Zależności między studium a planem miejscowym 	  122
7.1. Zależność treściowa 	  122
7.2. Zależność czasowa 	  123
7.3. Więź przestrzenna 	  123
Rozdział czwarty	Tryb sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 	  125
1. Wprowadzenie 	  125
2. Tryb uchwalania studium 	  125
2.1. Uwagi wstępne 	  125
2.2. Fazy i etapy procedury sporządzania studium 	  126
2.2.1. Faza pierwsza: inicjacja sporządzenia studium 	  126
2.2.2. Faza druga: sporządzanie pierwotnej wersji projektu studium 	  128
2.2.3. Faza trzecia: opiniowanie i uzgadnianie projektu studium 	  129
2.2.4. Faza czwarta: wyłożenie projektu studium do publicznego wglądu 	  134
2.2.5. Faza piąta: uchwalenie i legalizacja studium 	  136
3. Tryb uchwalania planu miejscowego 	  138
3.1. Uwagi wstępne 	  138
3.2. Fazy i etapy procedury planistycznej 	  139
3.2.1. Faza pierwsza: inicjacja sporządzenia planu miejscowego 	  139
3.2.2. Faza druga: sporządzanie wstępnej wersji projektu planu miejscowego 	  145
3.2.3. Faza trzecia: opiniowanie i uzgadnianie projektu planu miejscowego 	  147
3.2.4. Faza czwarta: konfrontacja projektu planu miejscowego z interesami indywidualnymi 	  153
3.2.5. Faza piąta: uchwalenie planu miejscowego 	  159
3.2.6. Faza szósta: legalizacja i promulgacja uchwały w sprawie planu miejscowego 	  164
Rozdział piąty	Skutki prawne uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 	  166
1. Wprowadzenie 	  166
2. Skutki w zakresie wykonywania prawa własności i innych praw do nieruchomości 	  166
2.1. Treść i wykonywanie prawa własności 	  166
2.2. Skutki ustalania przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenu 	  168
2.2.1. Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości 	  169
2.2.2. Podważenie trwałości posiadania prawa do nieruchomości 	  170
2.2.3. Ograniczenia w zakresie rozporządzania nieruchomością 	  171
2.3. Zakres związania właściciela terenu ustaleniami planu miejscowego 	  171
2.4. Wpływ ustaleń planu miejscowego na wykonywanie innych praw majątkowych mających za przedmiot nieruchomości 	  172
3. Skutki uchwalenia planu miejscowego w zakresie praw niemajątkowych 	  172
3.1. Przesłanka braku możliwości uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  172
3.2. Przesłanka wygaśnięcia decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  173
3.3. Zniweczenie przesłanki wygaszającej 	  176
4. Wpływ planu miejscowego na wartość gruntów 	  177
4.1. Konsekwencje zmniejszenia wartości gruntu spowodowanego uchwaleniem planu miejscowego lub jego zmianą 	  178
4.1.1. Uprawnienia właściciela i użytkownika wieczystego 	  178
4.1.2. Alternatywne uprawnienie właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości 	  179
4.2. Gmina adresatem roszczeń 	  179
4.3. Konsekwencje zwiększenia wartości gruntu spowodowanego uchwaleniem planu miejscowego lub jego zmianą 	  180
4.3.1. Wzrost wartości nieruchomości ustalony przy zastosowaniu przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami 	  181
4.3.2. Zbycie prawa własności albo prawa użytkowania wieczystego w ustawowo określonym czasie 	  182
4.3.3. Zbycie w ustawowo określonym czasie 	  183
4.3.4. Wysokość ustalonej w planie miejscowym stawki procentowej opłaty planistycznej 	  183
4.3.5. Przeprowadzenie postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej przed upływem ustawowo określonego terminu 	  184
4.4. Forma i tryb ustalania opłaty planistycznej 	  184
4.4.1. Decyzja o ustaleniu wysokości jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości 	  185
4.4.2. Tryb wydawania decyzji o ustaleniu opłaty planistycznej 	  186
4.5. Problem naliczania opłat planistycznych bez planu miejscowego 	  187
Rozdział szósty	Ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu 	  191
1. Wprowadzenie 	  191
2. Istota decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  192
2.1. Przedmiot rozstrzygnięcia zawartego w decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  192
2.2. Rzeczowy czy osobisty charakter decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  195
2.2.1. Charakter decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego 	  196
2.2.2. Charakter decyzji o warunkach zabudowy 	  197
2.3. Uznaniowy czy związany charakter decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego i zakres władzy dyskrecjonalnej 	  198
3. Skutki wywoływane decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  200
3.1. Kształtowanie sposobu wykonywania prawa własności 	  201
3.2. Wpływ na niektóre uprawnienia publicznoprawne 	  203
3.3. Możliwość wywoływania skutków określonych w art. 36 u.p.z.p. 	  203
4. Zamierzenie inwestycyjne jako przesłanka faktyczna decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu 	  204
4.1. Wpływ zamierzenia inwestycyjnego na treść rozstrzygnięcia dotyczącego lokalizacji inwestycji 	  204
4.2. Relacja czasowa między powzięciem zamierzenia inwestycyjnego, wydaniem decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz realizacją zamierzenia 	  205
5. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu a plan miejscowy 	  206
5.1. Ewolucja relacji decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu do planu miejscowego 	  206
5.2. Surogacja planów miejscowych decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz jej granice 	  206
6. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu a pozwolenie na budowę 	  208
6.1. Zakazy uchylane obiema decyzjami 	  208
6.2. Uchylenie zakazu korzystania z wolności dokonywania zmiany zagospodarowania terenu 	  211
6.3. Uchylenie zakazu korzystania z wolności budowlanej 	  211
7. Inwestycje wymagające uzyskania obu decyzji 	  212
7.1. W przypadku inwestycji celu publicznego 	  212
7.2. W przypadku inwestycji prywatnych 	  213
7.3. Uprzywilejowanie inwestycji celu publicznego w zakresie wymogu uzyskania rozstrzygnięcia lokalizacyjnego 	  213
8. Wzajemne oddziaływanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz pozwolenia na budowę 	  214
8.1. Znaczenie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla możliwości ubiegania się o pozwolenie na budowę 	  214
8.2. Znaczenie wydania pozwolenia na budowę dla decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  215
8.3. Inne skutki wydania pozwolenia na budowę dla decyzji o warunkach zabudowy 	  216
9. Materialnoprawne przesłanki udzielenia decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  217
9.1. Wprowadzenie 	  217
9.2. Materialnoprawne przesłanki udzielenia decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego 	  217
9.2.1. Zgodność z przepisami odrębnymi 	  217
9.2.2. Problem zgodności zamierzenia inwestycyjnego z wartościami stanowiącymi podstawy ustalania zasad zagospodarowania i zabudowy terenów 	  218
9.2.3. Uzgodnienie lokalizacji inwestycji celu publicznego 	  219
9.3. Materialnoprawne przesłanki wydania decyzji o warunkach zabudowy 	  220
9.3.1. Wprowadzenie 	  220
9.3.2. Zasada dobrego sąsiedztwa i jej elementy składowe 	  221
9.3.3. Wymóg dostępu do drogi publicznej 	  228
9.3.4. Wymóg uzbrojenia terenu 	  228
9.3.5. Wymóg "odrolnienia" i "wylesienia" 	  229
9.3.6. Wymóg zgodności z przepisami odrębnymi 	  230
9.3.7. Wymóg zgodności z wartościami wymienionymi w art. 1 u.p.z.p. 	  230
9.3.8. Wymóg uzgodnienia decyzji o warunkach zabudowy 	  230
9.3.9. Inwestycje uprzywilejowane 	  231
10. Tryb postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu 	  233
10.1. Wniosek zainteresowanego inwestora 	  233
10.1.2. Wymogi dotyczące treści wniosku o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu 	  233
10.2. Analizy: przedmiot i zakres przestrzenny 	  234
10.2.1. Przedmiot analiz 	  234
10.2.2. Ocena oddziaływania inwestycji na środowisko 	  234
10.3. Uzgadnianie i opiniowanie 	  234
10.3.1. Przedmiot uzgodnień 	  235
10.3.2. Tryb uzgodnień 	  235
10.4. Strony postępowania w sprawie o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu 	  236
10.4.1. Inwestor 	  236
10.4.2. Osoby trzecie 	  236
10.4.3. Współwłaściciel nieruchomości objętej wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu 	  237
10.4.4. Inni zainteresowani 	  237
11. Treść decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  237
11.1. Rodzaj inwestycji 	  238
11.2. Warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikające z przepisów odrębnych 	  238
11.3. Określenie warunków obsługi w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji 	  238
11.4. Określenie wymagań dotyczących interesów osób trzecich 	  239
11.5. Określenie linii rozgraniczających teren inwestycji 	  240
11.6. Dodatkowe elementy decyzji o warunkach zabudowy 	  240
11.7. Dodatkowe elementy decyzji dotyczących inwestycji liniowych 	  240
12. Ograniczenia mocy obowiązującej udzielonej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  241
12.1. Warunki rozwiązujące 	  241
13. Obowiązek ewidencjonowania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 	  241
CZĘŚĆ TRZECIA 	  243
Rozdział pierwszy	Istota prawa budowlanego 	  245
1. Wolność budowlana jako wolność człowieka 	  245
2. Ograniczenie wolności budowlanej 	  246
3. Ograniczenie prawa własności 	  248
4. Prawo zabudowy 	  249
5. Wolność budowlana jako zasada prawa 	  252
Rozdział drugi	Charakterystyka prawa budowlanego 	  254
1. Zakres pojęcia "prawo budowlane" 	  254
2. Przedmiot regulacji 	  256
3. Wpływ prawa europejskiego 	  259
Rozdział trzeci	Uczestnicy procesu budowlanego 	  264
1. Wprowadzenie 	  264
2. Inwestor 	  265
3. Inspektor nadzoru inwestorskiego 	  266
4. Projektant (nadzór autorski) 	  268
5. Kierownik budowy lub kierownik robót 	  270
6. Deregulacja zadań administracji 	  272
Rozdział czwarty	Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych 	  275
1. Wprowadzenie 	  275
2. Pozwolenie na budowę 	  275
2.1. Zakres przedmiotowy 	  275
2.2. Cechy pozwolenia na budowę 	  280
2.3. Strona postępowania w sprawie pozwolenia na budowę 	  285
3. Roboty budowlane niewymagające pozwolenia na budowę oraz zgłoszenie 	  287
4. Rozbiórka obiektów budowlanych 	  292
5. Elementy wniosku o pozwolenie na budowę (rozbiórkę) 	  294
6. Zatwierdzenie projektu budowlanego 	  299
Rozdział piąty	Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych 	  303
1. Rozpoczęcie budowy i prace przygotowawcze 	  303
2. Wejście na cudzą nieruchomość 	  306
3. Samowola budowlana 	  309
4. Użytkowanie obiektu budowlanego 	  315
Rozdział szósty	Utrzymanie obiektów budowlanych i katastrofa budowlana 	  322
1. Obowiązki właściciela lub zarządcy i użytkownika obiektu budowlanego 	  322
2. Kompetencje organów nadzoru budowlanego 	  325
3. Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego 	  330
4. Katastrofa budowlana 	  333
Rozdział siódmy	Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego 	  336
1. Wprowadzenie 	  336
2. Organy administracji architektoniczno-budowlanej 	  337
3. Pojęcie nadzoru i organy nadzoru budowlanego 	  338
Rozdział ósmy	Przepisy techniczno-budowlane 	  341
1. Pojęcie przepisów techniczno-budowlanych 	  341
2. Obowiązywanie przepisów techniczno-budowlanych 	  342
3. Odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych 	  346
CZĘŚĆ CZWARTA 	  349
Rozdział pierwszy	Podziały nieruchomości 	  351
1. Wprowadzenie 	  351
2. Zakres stosowania przepisów o administracyjnym zatwierdzaniu geodezyjnych podziałów nieruchomości na działki 	  352
3. Materialnoprawne uwarunkowania zatwierdzenia projektu podziału nieruchomości 	  355
3.1. Materialnoprawne przesłanki administracyjnego zatwierdzenia geodezyjnego podziału nieruchomości objętej planem miejscowym 	  356
3.1.1. Kwalifikowana zgodność z planem miejscowym 	  356
3.1.2. Dostęp do drogi publicznej 	  358
3.1.3. Zgodność z przepisami odrębnymi 	  361
3.1.4. Ograniczenia dotyczące dzielenia nieruchomości gruntowych zabudowanych 	  362
3.2. Podział nieruchomości nieobjętej planem miejscowym 	  363
3.2.1. Przesłanki pozytywne zatwierdzenia podziału nieruchomości nieobjętej planem miejscowym 	  364
3.2.2. Przesłanki negatywne zatwierdzenia podziału nieruchomości nieobjętej planem miejscowym 	  366
3.3. Podziały nieruchomości niezależne od planu miejscowego oraz od warunków zabudowy i zagospodarowania terenu 	  368
3.3.1. Charakterystyka podziałów niezależnych od planu miejscowego 	  369
3.3.2. Charakterystyka podziałów niezależnych od warunków zabudowy i zagospodarowania terenu 	  369
3.3.3. Katalog podziałów niezależnych od planu miejscowego 	  370
4. Problematyka proceduralna 	  374
4.1. Postępowanie podziałowe prowadzone na wniosek 	  375
4.1.1. Legitymacja czynna w postępowaniu o podział nieruchomości 	  375
4.1.2. Legitymacja bierna (roszczenie o udział w postępowaniu o zatwierdzenie projektu podziału nieruchomości zainicjowanym przez inny podmiot) 	  376
4.2. Postępowanie podziałowe prowadzone z urzędu 	  377
4.3. Tryb zatwierdzania projektu podziału nieruchomości objętych planem miejscowym 	  378
4.3.1. Etapy postępowania podziałowego 	  378
4.3.2. Dokumenty wymagane w postępowaniu podziałowym 	  379
4.3.3. Pozwolenie konserwatorskie 	  379
4.4. Tryb postępowania podziałowego nieruchomości nieobjętej planem miejscowym 	  380
4.5. Tryb postępowania podziałowego niezależnego od planu miejscowego 	  380
4.6. Decyzja o zatwierdzeniu geodezyjnego podziału 	  381
4.6.1. Istota decyzji zatwierdzającej geodezyjny podział 	  381
4.6.2. Charakter decyzji zatwierdzającej geodezyjny podział 	  381
4.6.3. Skutki wywoływane decyzją zatwierdzającą geodezyjny podział 	  382
5. Wywłaszczenie podziałowe 	  383
5.1. Istota wywłaszczenia podziałowego 	  383
5.2. Przesłanki wywłaszczenia podziałowego 	  383
5.2.1. Przesłanka wydzielenia gruntu pod drogę publiczną 	  383
5.2.2. Przesłanka wszczęcia i prowadzenia postępowania podziałowego na wniosek właściciela albo użytkownika wieczystego 	  384
 5.2.3. Zagadnienie innych przesłanek 	  384
6. Odszkodowanie 	  385
6.1. Istota odszkodowania za wywłaszczenie podziałowe 	  385
6.2. Uzgadnianie wysokości odszkodowania za wywłaszczenie podziałowe 	  386
6.3. Zagadnienie możliwości uzgadniania innych warunków odszkodowania niż jego wysokość 	  387
6.4. Ustalanie odszkodowania według przepisów o wywłaszczaniu nieruchomości 	  387
7. Opłaty adiacenckie 	  388
7.1. Istota opłat adiacenckich związanych z zatwierdzeniem geodezyjnego podziału 	  388
7.2. Geneza opłat adiacenckich związanych z administracyjnym zatwierdzaniem geodezyjnych podziałów 	  389
7.3. Przesłanki ustalenia opłaty adiacenckiej związanej z administracyjnym zatwierdzeniem geodezyjnego podziału 	  390
7.4. Uchwała w sprawie stawki procentowej opłaty adiacenckiej 	  392
7.4.1. Charakter prawny uchwały w sprawie stawki procentowej opłaty adiacenckiej 	  392
7.4.2. Treść uchwały 	  393
7.4.3. Promulgacja 	  393
7.5. Decyzja o ustaleniu opłaty adiacenckiej 	  393
7.5.1. Istota 	  393
7.5.2. Charakter decyzji o ustaleniu opłaty adiacenckiej 	  394
7.5.3. Dodatkowe rozstrzygnięcia zawarte w decyzji o ustaleniu opłaty adiacenckiej 	  395
7.6. Możliwości rozliczenia opłaty adiacenckiej 	  396
Rozdział drugi	Postępowanie scaleniowo-podziałowe 	  397
1. Wprowadzenie 	  397
2. Zakres stosowania 	  398
3. Materialnoprawne przesłanki scalenia i ponownego podziału nieruchomości 	  399
3.1. Materialnoprawne przesłanki scalenia i ponownego podziału nieruchomości z urzędu 	  399
3.1.1. Objęcie danego terenu planem miejscowym 	  400
3.1.2. Określenie w planie miejscowym szczegółowych warunków scalenia i ponownego podziału 	  401
3.1.3. Określenie w planie miejscowym granic obszarów przewidzianych do scalenia i ponownego podziału 	  401
3.2. Materialnoprawne przesłanki scalenia i ponownego podziału na wniosek 	  402
3.3. Przesłanka negatywna 	  403
4. Tryb scalenia i ponownego podziału nieruchomości 	  403
4.1. Wszczęcie procedury scaleniowo-podziałowej 	  404
4.1.1. Wniosek o przystąpienie do scalenia i ponownego podziału 	  404
4.1.2. Uchwała o przystąpieniu do scalenia i podziału 	  405
4.2. Czynności wykonywane po podjęciu uchwały o przystąpieniu do scalenia i podziału 	  407
4.2.1. Wniosek o ujawnienie scalenia i podziału w księdze wieczystej 	  407
4.2.2. Powiadomienie właścicieli i użytkowników wieczystych 	  407
4.2.3. Sporządzenie projektu uchwały o scaleniu i podziale 	  407
4.2.4. Zaopiniowanie projektu uchwały przez radę uczestników scalenia i podziału 	  411
4.2.5. Wyłożenie projektu uchwały do wglądu uczestnikom scalenia i podziału 	  411
4.2.6. Przyjmowanie wniosków, uwag i zastrzeżeń 	  411
4.2.7. Analiza wniosków, uwag i zastrzeżeń przez organ wykonawczy gminy 	  412
4.2.8. Ugoda w sprawie terminów i sposobów uiszczenia opłat adiacenckich 	  412
4.3. Podjęcie uchwały o scaleniu i podziale 	  413
4.4. Skutki wywoływane uchwałą o scaleniu i podziale 	  413
4.4.1. Skutki w zakresie geodezyjnego podziału, ewidencji gruntów i budynków oraz numeracji porządkowej nieruchomości 	  413
4.4.2. Skutki w sferze prawa własności, prawa użytkowania wieczystego oraz ograniczonych praw rzeczowych 	  414
4.4.3. Skutki wywłaszczeniowe 	  414
4.4.4. Skutki finansowe dla gminy 	  416
4.4.5. Ewentualne skutki finansowe dla innych podmiotów publicznych 	  417
4.4.6. Skutki finansowe dla uczestników scalenia i podziału 	  417
5. Opłaty adiacenckie związane ze scaleniem i podziałem 	  419
5.1. Istota opłaty adiacenckiej 	  419
5.2. Obligatoryjny charakter 	  419
5.3. Stawka procentowa, terminy i sposoby uiszczenia 	  420
5.4. Ustalenie opłaty adiacenckiej 	  420
5.4.1. Forma ustalenia opłaty adiacenckiej 	  420
5.4.2. Czynniki kształtujące treść rozstrzygnięcia 	  420
5.5. Możliwości rozliczenia opłaty adiacenckiej 	  421
Rozdział trzeci	Ustawowe prawo pierwokupu 	  422
1. Wprowadzenie 	  422
2. Zakres stosowania prawa pierwokupu 	  424
3. Podmiot prawa pierwokupu 	  424
4. Materialnoprawne przesłanki ustawowego prawa pierwokupu 	  425
4.1. Przesłanki pozytywne 	  425
4.1.1. Przesłanka pozytywna a) 	  425
4.1.2. Przesłanka pozytywna b) 	  427
4.1.3. Przesłanka pozytywna c) 	  428
4.1.4. Przesłanka pozytywna d) 	  428
4.2. Przesłanki negatywne 	  429
4.2.1. Przesłanka negatywna a) 	  430
4.2.2. Przesłanka negatywna b) 	  430
4.2.3. Przesłanka negatywna c) 	  430
4.2.4. Przesłanka negatywna d) 	  431
4.2.5. Przesłanka negatywna e) 	  431
4.2.6. Przesłanka negatywna f) 	  431
4.2.7. Przesłanka negatywna g) 	  432
4.2.8. Przesłanka negatywna h) 	  432
4.2.9. Przesłanka negatywna i) 	  433
4.2.10. Przesłanka negatywna j) 	  433
5. Tryb i forma wykonywania prawa pierwokupu 	  434
5.1. Tryb wykonania prawa pierwokupu 	  434
5.1.1. Organ gminy uprawniony do wykonania prawa pierwokupu 	  435
5.1.2. Termin wykonania prawa pierwokupu 	  436
5.1.3. Miejsce wykonania prawa pierwokupu 	  437
5.1.4. Moment zawarcia umowy 	  437
5.2. Forma wykonania prawa pierwokupu 	  438
6. Warunki wykonania prawa pierwokupu 	  439
Rozdział czwarty	Wywłaszczenie nieruchomości 	  440
1. Wprowadzenie 	  440
1.1. Wywłaszczenie i instytucje zbliżone do wywłaszczenia 	  441
1.1.1. Nacjonalizacja 	  441
1.1.2. Ograniczenie prawa własności 	  441
1.1.3. Konfiskata 	  442
1.1.4. Przepadek (rzeczy) 	  444
1.2. Wywłaszczenie formalne i materialne 	  446
2. Rys historyczny instytucji wywłaszczenia 	  447
2.1. Geneza instytucji wywłaszczenia 	  447
2.2. Ewolucja instytucji wywłaszczenia w czasach PRL 	  448
2.3. Powrót do klasycznego wzorca 	  449
3. Ogólna charakterystyka obecnych uregulowań prawnych 	  450
4. Przedmiotowy zakres stosowania przepisów o formalnym wywłaszczeniu nieruchomości 	  452
4.1. Przesłanka przeznaczenia nieruchomości w planie miejscowym na cel publiczny 	  453
4.1.1. Cel publiczny 	  454
4.1.2. Cel publiczny a cel uzasadniający wywłaszczenie 	  455
4.2. Przesłanka ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego 	  457
4.3. Pozostałe przesłanki stosowania przepisów o formalnym wywłaszczeniu nieruchomości 	  457
4.4. Przesłanki stosowania przepisów o formalnym wywłaszczeniu nieruchomości w przypadkach określonych w specustawach 	  458
5. Podmiotowy zakres stosowania przepisów o formalnym wywłaszczeniu nieruchomości 	  459
5.1. Krąg podmiotów, na rzecz których może nastąpić wywłaszczenie 	  459
5.2. Krąg podmiotów, których wywłaszczenie może dotknąć 	  460
6. Materialne przesłanki formalnego wywłaszczenia nieruchomości 	  460
6.1. Przesłanki pozytywne 	  460
6.1.1. Przeznaczenie nieruchomości na cele publiczne 	  460
6.1.2. Brak możliwości zrealizowania inwestycji celu publicznego w inny sposób 	  461
6.1.3. Brak możliwości nabycia prawa niezbędnego do zrealizowania celu publicznego w inny sposób niż poprzez wywłaszczenie 	  462
6.2. Przesłanka negatywna 	  463
7. Wymogi formalne wywłaszczenia nieruchomości 	  464
7.1. Czynności poprzedzające wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego 	  464
7.1.1. Negocjacje 	  464
7.1.2. Wezwanie do zawarcia umowy 	  464
7.2. Umowa ekspropriacyjna 	  465
7.3. Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego 	  466
7.3.1. Treść wniosku o wywłaszczenie 	  466
7.3.2. Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego z urzędu 	  466
7.3.3. Moment wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego na wniosek 	  467
7.3.4. Moment wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego z urzędu 	  467
7.3.5. Etapy postępowania wywłaszczeniowego 	  468
7.3.6. Następstwo prawne w postępowaniu wywłaszczeniowym 	  468
8. Odmowa wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego 	  468
9. Decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości 	  469
9.1. Charakter decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości 	  469
9.2. Elementy osnowy decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości 	  470
9.3. Skutki wydania decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości 	  472
9.3.1. Skutki w sferze praw rzeczowych 	  472
9.3.2. Skutki w sferze regulacji wieczystoksięgowej 	  473
9.3.3. Skutki w sferze praw obligacyjnych 	  473
9.3.4. Powstanie obowiązku odszkodowania 	  474
9.4. Wykonalność decyzji wywłaszczeniowej 	  476
9.4.1. Wymóg prawomocności jako reguła 	  476
9.4.2. Natychmiastowa wykonalność decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości 	  477
9.4.3. "Odroczona" wykonalność decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości 	  477
10. Odszkodowanie 	  478
10.1. Charakter prawny instytucji odszkodowania z tytułu formalnego wywłaszczenia nieruchomości 	  478
10.1.1. Teza o cywilnoprawnym charakterze odszkodowania z tytułu wywłaszczenia 	  478
10.1.2. Krytyka tezy o cywilnoprawnym charakterze odszkodowania 	  479
10.2. Konsekwencje publicznoprawnego charakteru roszczenia o odszkodowanie z powodu formalnego wywłaszczenia nieruchomości 	  481
10.2.1. Brak przedawnienia roszczenia o odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia 	  482
10.2.2. Brak możliwości zrzeczenia się roszczenia o odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia 	  482
10.3. Konstytucyjna zasada słusznego odszkodowania 	  482
10.3.1. Realizacja konstytucyjnej zasady słusznego odszkodowania przez ustawodawcę zwykłego 	  483
10.3.2. Ewolucja stanowiska judykatury w kwestii słusznego odszkodowania 	  484
10.4. Formy odszkodowania za wywłaszczenie 	  485
10.4.1. Pieniężna forma odszkodowania 	  485
10.4.2. Rzeczowa forma odszkodowania 	  486
10.5. Zasady ustalania odszkodowania 	  487
10.6. Zasady wypłaty odszkodowania 	  488
10.6.1. Zasada jednorazowej wypłaty odszkodowania 	  488
10.6.2. Zasada wypłaty odszkodowania w terminie wykonalności decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości 	  488
10.6.3. Wyjątki od zasady wypłaty odszkodowania w terminie wykonalności decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości 	  490
10.6.4. Skutki zwłoki lub opóźnienia w wypłacie odszkodowania 	  490
10.6.5. Waloryzacja odszkodowania 	  491
Rozdział piąty	Zwrot nieruchomości wywłaszczonych 	  493
1. Wprowadzenie 	  493
2. Ewolucja stanowiska ustawodawcy w kwestii zwrotu nieruchomości wywłaszczonych 	  494
3. Przesłanki zwrotu nieruchomości wywłaszczonej 	  495
3.1. Pozytywne przesłanki zwrotu nieruchomości wywłaszczonej 	  495
3.1.1. Zbędność faktyczna (rzeczywista) 	  495
3.1.2. Zbędność domniemana (oparta na ustawowej fikcji zbędności) 	  497
3.2. Wygaśnięcie roszczenia zwrotowego 	  500
3.2.1. Zrealizowanie celu wywłaszczenia 	  500
3.2.2. Zagospodarowanie nieruchomości wywłaszczonej niezgodnie z celem wywłaszczenia 	  500
3.2.3. Upływ terminu złożenia wniosku o zwrot 	  501
3.3. Negatywne przesłanki zwrotu nieruchomości wywłaszczonej 	  501
3.3.1. Sprzedaż albo oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości wywłaszczonej na rzecz osoby trzeciej 	  502
3.3.2. Sytuacja następców prawnych wywłaszczonych osób prawnych 	  502
3.3.3. "Podwójne" wywłaszczenie 	  503
3.3.4. Zajęcie nieruchomości pod drogę publiczną 	  503
3.3.5. Zagadnienie wyzbycia się nieruchomości zamiennej 	  504
4. Krąg podmiotów uprawnionych do żądania zwrotu nieruchomości wywłaszczonej 	  506
5. Decyzja zwrotowa 	  507
5.1. Istota decyzji zwrotowej 	  507
5.2. Charakter decyzji zwrotowej 	  508
5.2.1. Konstytutywny charakter decyzji zwrotowej 	  508
5.2.2. Związany charakter decyzji zwrotowej 	  509
5.2.3. "Osobisty" charakter decyzji zwrotowej 	  509
5.3. Elementy osnowy (zwrot i rozłożenie na raty - art. 139 i art. 141 u.g.n.) 	  510
5.3.1. Orzeczenie o zwrocie wywłaszczonego prawa 	  510
5.3.2. Orzeczenie o zwrocie odszkodowania albo nieruchomości zamiennej 	  510
5.3.3. Rozstrzygnięcia akcesoryjne 	  511
5.4. Skutki wydania decyzji zwrotowej 	  512
5.4.1. Skutki występujące zawsze 	  512
5.4.2. Moment wystąpienia skutków głównych 	  512
5.4.3. Skutki występujące tylko niekiedy 	  513
6. Zasady rozliczeń w przypadku zwrotu 	  513
6.1. Zasada zwrotu nieruchomości w takim stanie faktycznym, w jakim znajduje się ona w dniu zwrotu 	  513
6.2. Zasada waloryzacji zwracanego odszkodowania 	  513
6.3. Zasada adekwatności zwracanego odszkodowania do zwrotu nieruchomości 	  514
6.4. Zasada uwzględnienia zmian w wartości nieruchomości po wywłaszczeniu 	  514
6.5. Zasada nieuwzględniania zmian w wartości zwracanej nieruchomości wynikających ze zmiany jej przeznaczenia oraz ze zmian w jej otoczeniu 	  514
6.6. Zasada obciążenia kosztami postępowania podmiotu odzyskującego odszkodowanie 	  514
6.7. Zasada terminowego rozliczenia 	  515
6.8. Zasada rozliczenia nakładów poniesionych na zwracaną nieruchomość przez trwałego zarządcę lub użytkownika 	  515
7. Odpowiednie stosowanie przepisów zwrotowych do umów ekspropriacyjnych, do wywłaszczeń dokonanych pod rządami innych przepisów oraz do instytucji o charakterze zbliżonym do wywłaszczenia 	  515
7.1. Umowy ekspropriacyjne 	  516
7.1.1. Umowy ekspropriacyjne zawarte na podstawie art. 6 u.z.t.w.n. 	  516
7.1.2. Umowy ekspropriacyjne zawarte na podstawie art. 8 dekretu o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych 	  516
7.1.3. Umowy ekspropriacyjne zawarte na podstawie art. 46 ust. 3 u.g.g.w.n. 	  517
7.2. Pierwokupy 	  517
7.3. Przymusowe umowy niezagrożone wywłaszczeniem 	  518
7.4. Wywłaszczenia 	  518
7.5. Konfiskaty 	  519
Rozdział szósty	Partycypacja w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej 	  521
1. Rys historyczny 	  521
1.1. Geneza instytucji 	  521
1.2. Rozwój regulacji prawnych 	  521
1.3. Rozwój regulacji prawnych w polskim systemie prawnym 	  522
2. Charakterystyka ogólna obecnego stanu prawnego 	  524
3. Przedmiotowy zakres stosowania przepisów art. 143-148 u.g.n. 	  524
4. Podmiotowy zakres stosowania przepisów art. 143-148 u.g.n. 	  525
5. Przesłanki pozytywne materialne naliczenia opłaty adiacenckiej 	  530
5.1. Przesłanki pozytywne zaktualizowania się obowiązku uczestniczenia w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej 	  530
5.1.1. Wybudowanie urządzenia albo stworzenie warunków podłączenia nieruchomości do urządzenia 	  531
5.1.2. Zaangażowanie do budowy środków publicznych, środków pochodzących z UE lub środków ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi 	  532
5.1.3. Wzrost wartości nieruchomości w następstwie wybudowania urządzenia lub stworzenia warunków podłączenia jej do urządzenia 	  533
5.2. Przesłanka pozytywna formalna naliczenia opłaty adiacenckiej 	  533
5.3. Przesłanka negatywna naliczenia opłaty adiacenckiej 	  535
6. Wymogi formalne naliczenia opłaty adiacenckiej 	  537
6.1. Uchwała w sprawie ustalenia stawki procentowej opłaty adiacenckiej 	  537
6.2. Decyzja w sprawie naliczenia opłaty adiacenckiej 	  538
6.2.1. Podstawy prawne decyzji o naliczeniu opłaty adiacenckiej 	  539
6.2.2. Treść decyzji o naliczeniu opłaty adiacenckiej 	  540
6.3. Charakter rozstrzygnięć zawartych w decyzji o ustaleniu opłaty adiacenckiej 	  542
7. Termin płatności opłaty adiacenckiej 	  543
7.1. Powstanie obowiązku wpłacenia opłaty adiacenckiej 	  543
7.2. Wymagalność obowiązku wpłacenia opłaty adiacenckiej 	  544
Bibliografia 	  545