Przemoc antyżydowska i wyobrażenia społeczne
Publikacja pokazuje, w jaki sposób tworzyły się społeczne wyobrażenia o pogromach Żydów i podkreśla wagę pogromu białostockiego 1906 roku w tym kontekście. Jest ona zarazem istotnym głosem w dziedzinie teorii i metodologii badań nad pogromami. Autor krytycznie ocenia dotychczasowe badania naukowe w tym zakresie i wskazuje, w jakich warunkach były one prowadzone. Dokonuje gruntownej analizy źródeł dotyczących pogromu białostockiego, a jednocześnie – na przykładzie Białegostoku – prezentuje zjawiska i pojęcia ogólne, takie jak społeczne uwarunkowania pogromu, jego reperkusje polityczne i psychologiczne oraz waga relacji personalnych w czasie tych tragicznych wydarzeń. Wskazuje na aktywną rolę wspólnoty żydowskiej w czasie pogromu oraz na interakcyjność samego zjawiska antyżydowskiej przemocy zbiorowej.
Historie pogromów Żydów wciąż wzbudzają gorące dyskusje. Wbrew pozorom stan wiedzy o tych tragicznych wydarzeniach, bez względu na okres, w jakim miały miejsce, jest nadal niewystarczający. Społeczną wyobraźnię wypełniają obrazy antyżydowskiej przemocy, które często mają się nijak do wniosków wypływających ze źródeł historycznych. Autor ukazuje, jak doszło do wykształcenia się dominującego w świadomości społecznej schematu opisu pogromu Żydów. Odkrywa przed czytelnikami kolejne etapy procesu, który doprowadził do utrwalenia się legendy o tym, że pogromy były organizowane i przeprowadzane przez czynniki w pewien sposób „zewnętrzne“ wobec lokalnych wspólnot (przez władze, okupantów itp.). Wyjaśnia, kiedy i z jakich powodów społeczności te oczyszczano z podejrzeń o udział w atakach.
Pogrom Żydów w Białymstoku w 1906 roku, przedstawiony w publikacji na podstawie nowych materiałów źródłowych, odegrał w budowaniu tych wyobrażeń znaczącą rolę. Historie napisane po tym tragicznym zdarzeniu posłużyły jako schemat z powodzeniem wykorzystywany do opisu innych pogromów, także tych, do których doszło w czasie drugiej wojny światowej i tuż po niej.
*********
Anti-Jewish Violence and Social Imagery: The Bialystok Pogrom of 1906
A book about the history of the
Białystok pogrom in 1906, and simultaneously an important voice in the field of the theory and methodology of research on
pogroms. The author critically evaluates previous research in terms of accepted research
paradigms. He thoroughly analyzes sources concerning the Bialystok pogrom, and at the same time, using the example of Bialystok, he shows the general phenomena and vocabulary, including: the city as a pogrom space, pogrom as social interaction, pogrom as conspiracy and revenge, pogrom as a political conflict and finally the effects of pogrom – building a new order. He also presents a discussion about the definition of ‘pogrom’.
*********
Artur Markowski – adiunkt w Zakładzie Historii XIX wieku w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego i historyk w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Zajmuje się historią społeczną XIX wieku, szczególnie dziejami Żydów w Imperium Rosyjskim i Królestwie Polskim. Autor książki Rodzina i gospodarstwo domowe Żydów suwalskich w pierwszej połowie XIX wieku (2008). Publikował m.in. w "Przeglądzie Historycznym", "Studiach Judaica", "Polin. Studies in Polish Jewry" i "Gal-Ed".
Podziękowania 11
Wykaz skrótów 13
Wstęp 15
Źródła 23
Stan badań i metodologia 27
Historia obowiązująca: od Pawła Korca do Abrahama
Aschera 35
WYOBRAŻENIA SPOŁECZNE
1. Historie relacjonujące: pierwsze głosy i opinie 45
1.1. Od yellow press do upolitycznienia pogromu
48
1.2. Poruszyć ulicę – komunikacja bezpośrednia 65
1.3. Hybryda: fotoopowieści 78
1.4. Historie dyplomatyczne 95
2. Historia, polityka i schematy interpretacyjne 106
2.1. Spór o pogromy: Szymon Dubnow versus S. An-
Ski i Włodzimierz Żabotyński 109
2.2. Między historią a polityką: paradygmat
badawczy 123
2.3. Ukryty mecenat i kultura popularna 135
3. Historiografie: utrwalanie schematów interpretacyjnych 160
3.1. Metahistorie 162
3.2. Historie marksistowskie 173
3.3. Historie „żydowskie” 183
3.4. Historie „polskie” i „rosyjskie” 192
3.5. Historie lokalne 194
PRAKTYKA PRZEMOCY ZBIOROWEJ
4. Żydzi i nie-Żydzi: Białystok jako miejsce pogromu 217
4.1. Białystok na przełomie XIX i XX w.: sytuacja
demograficzna i społeczna 220
4.2. Białystok: trzy spojrzenia 238
4.3. Doświadczenia przemocy zbiorowej wobec Żydów
w mieście 246
5. Pogrom jako interakcja 260
5.1. Aktorzy dramatu 263
5.2. Pogrzeb, plotka i procesja: interakcja
symboliczna 283
5.3. Białostocka „wojna domowa” 295
6. Pogrom jako spisek i zemsta: Szeriemietow i Dierkaczow 307
6.1. Biografie (nie)równoległe 309
6.2. Spisek czy konflikt personalny? 315
6.3. Czy ma znaczenie, jak się umiera? 319
6.4. Krwawa zemsta? 323
7. Pogrom jako konflikt polityczny 328
7.1. Śledztwa: polityka praworządności 331
7.2. Reakcje: partie, instytucje, środowiska 341
7.3. Pogrom i dyplomacja 350
8. Ofiary pogromu 367
8.1. Zabici 370
8.2. Metody zabijania 384
8.3. Inni poszkodowani 387
9. Pogrom jako punkt zwrotny: budowanie nowego ładu 392
9.1. Straty materialne 393
9.2. Emocje: strach i wstyd 395
9.3. Niwelowanie skutków pogromu 408
9.4. Kiedy skończył się pogrom białostocki? 414
10. Pogrom białostocki a inne pogromy 423
10.1. Pogrom białostocki a inne pogromy Żydów w
Rosji na początku XX w. 425
10.2. Pogrom białostocki a pogromy Żydów w
zaborze pruskim i Galicji 432
10.3. Pogrom białostocki a pogromy nie-Żydów 435
10.4. Wokół definicji pogromu 439
Zakończenie: praktyka przemocy antyżydowskiej a wyobrażenia społeczne 443
Bibliografia 467
Streszczenie angielskie 491
Streszczenie rosyjskie 494
Spis tabel i wykresów 498
Spis fotografii 499
Indeks nazwisk 500
Indeks pojęć 509
(pdf)
Streszczenie
Brak informacji
Przeczytaj fragment
(pdf)
Streszczenie
Brak informacji
(pdf)
Podziękowania
Brak informacji
(pdf)
Wstęp
Brak informacji
Zobacz więcej
Zobacz mniej
