Psychologia agresji

• Druk: Warszawa, 2016
• Autor: Dorota Niewiedział, Hanna Liberska, Marzanna Farnicka
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Książka składa się z trzech części zawartych w ośmiu rozdziałach i stanowi kompendium wiedzy na temat agresji. Mocną stroną książki jest odniesienie zjawiska agresji do stadiów rozwoju człowieka. Autorzy nie tylko prowadzą dialog na temat definicji, rodzajów agresji czy dawnych i nowszych teorii tłumaczących agresję jako immanentny element życia społecznego, lecz także rozpatrują znaczenie agresji w różnych okresach życia, jak: adolescencji, dojrzałości i co szczególnie ciekawe: agresji w okresie starzenia się i starości (przy uwzględnieniu procesów neurodegeneracyjnych). Z recenzji prof. dr hab. Hanny Brycz

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Psychologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-18927-3
• ISBN druku: 978-83-01-18101-7
• Liczba stron: 210

Wstęp                                                                                                                                                         9

Wprowadzenie. Agresja i Agresywność (J. Martin Ramírez)                                                       12

Część I. Wybrane teorie i mechanizmy agresji – zagadnienia podstawowe  25

Rozdział I. Czym jest agresja? Podstawowe pytania dotyczące agresji                                 27
1. Pytanie podstawowe: Agresja (aggression) – co to jest?                                                         27
2. Pytanie: Czy agresję można wypreparować z motywów? Motywy agresji                           29
3. Pytanie: Czy oprócz ofiary cierpi także agresor?                                                                     30
4. Pytanie: Czy agresja jest równa agresji?                                                                                     30
5. Pytanie: Agresja: emocje czy rozum?                                                                                         31
6. Pytanie: Czy można uporządkować przejawy i formy agresji? Jakie są wymiary agresji?   33
7. Pytanie: W jakich zachowaniach może wyrażać się agresja?                                                 34
8. Pytanie: Czy agresja, przymus i przemoc to to samo?                                                             38
9. Pytanie: Czy agresja jest tym samym co agresywność?                                                           40
10. Pytanie: Jakie są kierunki poszukiwań mechanizmu agresji?                                                 42

Rozdział 2. Podstawowe teorie i mechanizmy powstawania agresji                                       45
2.1. Biologiczne teorie agresji                                                                                                             45
2.2. Agresja w ujęciu etologicznym                                                                                                   50
2.3. Agresja ujmowana na gruncie teorii ewolucji – stanowisko socjobiologii                           52
2.4. Agresja z perspektywy genetyki behawioralnej – problem dziedziczenia                             54

Rozdział 3. Psychologiczne koncepcje agresji                                                                               56
3.1. Agresja jako destrukcyjny instynkt                                                                                             56
3.2. Agresja jako popęd ukierunkowany na cel a teoria frustracji-agresji                                   57
3.3. Rola negatywnych afektów w regulacji agresji                                                                         60
3.4. Agresywne skrypty a przetwarzanie informacji społecznych                                                 62
3.5. Uczenie się agresji: rola wzmocnienia i naśladownictwa                                                         63
3.6. Agresja jako przymuszający wpływ społeczny                                                                         64
3.7. Ogólny interakcyjny model agresji                                                                                             66
3.8. Podsumowanie. Agresja jako zjawisko biopsychospołeczne                                                   68
	3.8.1. Zapowiedź nowych tropów, nowych kierunków poszukiwań wyjaśnienia agresji i jej związków z właściwościami podmiotu i sytuacji                                                 70

Część II. Podstawowe problemy badań nad agresją i jej uwarunkowaniami  73

Rozdział 4. Wybrane problemy badań nad agresją: obszary, strategie i narzędzia pomiaru       73
	4.1. Problemy dotyczące wyznaczników obszaru badawczego i integracji uzyskanych rezultatów                                                                                                                                       73
		4.1.1. Jakie problemy stwarzają zbyt szczegółowo sformułowane obszary badawcze?     75
		4.1.2. Co pomaga badaczom integrować rezultaty badań?                                                   75
		4.1.3. Etapy integracji: jak rezultat może stać się nauką?                                                     77
	4.2. Metody badania agresji – podział i charakterystyka wybranych narzędzi pomiaru           79
	4.3. Wybrane metody badań nad agresją                                                                                           80
		4.3.1. Metody obserwacyjne – znaczenie czynników kulturowych i środowiskowych w badaniach nad agresją                                                                                                 80
		4.3.2. Skale oceniające zachowanie innych                                                                             83
		4.3.3. Eksperyment                                                                                                                     84
		4.3.4. Arkusze samoobserwacyjne                                                                                           84
		4.3.5. Narzędzia jakościowe w badaniu zachowań agresywnych                                         91

Rozdział 5. Uwarunkowania agresji wśród młodzieży                                                                 93
	5.1. Wybrane uwarunkowania agresji jako zjawiska biopsychospołecznego                               93
	5.2. Czynniki chroniące i czynniki ryzyka powstawania agresji w okresie dojrzewania           100
	5.3. Uwarunkowania socjodemograficzne agresji – mit czy rzeczywistość?                               102
	5.4. Oddziaływania rodzicielskie jako uwarunkowania agresji u dzieci i młodzieży.                 105
	5.5. Sprawca i ofiara – dwie strony tego samego problemu? Uwarunkowania podmiotowe i społeczne wchodzenia w rolę sprawcy i ofiary                                                                       122

Rozdział 6. Etapy i ścieżki w rozwoju agresywności – propozycja modelu badawczego i jego weryfikacji                                                                                                                                     132
	6.1. Prezentacja modelu                                                                                                                       133
	6.2. Weryfikacja modelu i kierunki modyfikacji                                                                             137
	6.3. Rezultaty badań własnych: nowe zjawiska i kierunki dalszych poszukiwań                         137

Część III. Przejawy agresji – ponadczasowe problemy i nowe wyzwania  139

Rozdział 7. Zachowania agresywne – klasyczna klasyfikacja zjawiska                                  141
	7.1. Podział zachowań agresywnych                                                                                                 142
	7.2. Uwarunkowania społecznej akceptacji zachowań agresywnych                                           144

Rozdział 8. Przejawy zachowań agresywnych w kontekście interakcji społecznych – stary problem, nowe formy                                                                                                               146
8.1. Asertywność – technika obrony granic, strategia komunikacji, postawa czy agresja akceptowana społecznie?                                                                                                             146
8.2. Cyberbullying – przemoc grupowa w nowej odsłonie                                                             149
8.2.1. Jak oceniać skuteczność programów profilaktycznych?                                             151
8.3. Mobbing – przemoc ukryta w zasadach grupy                                                                         153
8.3.1. Rozumienie zjawiska mobbingu                                                                                   153
8.3.2. Cechy sytuacji mobbingowej                                                                                         154
8.3.3. Konsekwencje mobbingu                                                                                               155
8.3.4. Czynniki ryzyka i czynniki chroniące przed mobbingiem                                         156

Rozdział 9. Formy agresji na przestrzeni życia jednostki – agresja w późnej dorosłości                                                                                                                                                   156
9.1. Zachowania agresywne starzejących się osób i problemy z ich pomiarem                           160
9.2. Przyczyny agresji seniorów w perspektywie neuropsychologicznej i teorii pomyślnego starzenia się                                                                                                                                   163
9.3. Zachowania agresywne wobec seniorów                                                                                   168
9.4. Zachowania agresywne w małżeństwach w okresie późnej dorosłości                                 172
9.5. Problemy agresywności i agresji w starości jako biała plama w badaniach i dyskursie społecznym                                                                                                                                     174

Zakończenie                                                                                                                                             177

Literatura                                                                                                                                                   180

Indeks nazwisk                                                                                                                                         201

Spis tabel                                                                                                                                                   208

Spis rysunków                                                                                                                                         209

Nota o autorach                                                                                                                                       210