Racjonalność w dyskursach o pracy w Polsce (po)transformacyjnej

• Druk: Łódź, 2019
• Autor: Konrad Kubala
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Książka dotyczy form współczesnej komunikacji społecznej i jej skutków w postaci tworzenia oraz odtwarzania definicji zjawisk i procesów mających podstawowe znaczenie dla porządku społecznego. W publikacji nawiązano do terminów kluczowych dla reprodukcji życia społecznego, takich jak bezpieczeństwo, ryzyko czy zaufanie. Uzasadniono znaczenie pojęcia racjonalność, niezbędnego dla zrozumienia instytucjonalnego planowania wpływu na kształt rzeczywistości społecznej, a także prywatnych oczekiwań i odczuć jednostek.
W monografii omówiono wzory wytwarzania określonych typów racjonalności w publicznych dyskursach o pracy oraz ich recepcję przez odbiorców mediów. Zwrócono uwagę, że w sporach dotyczących pracy uwidaczniają się najważniejsze elementy permanentnego procesu socjalizacji, umożliwiające zdefiniowanie relacji społecznych wraz z towarzyszącymi im ryzykami bezrobocia, wykluczenia społecznego i innymi. Przeanalizowano trzy typy dyskursów: władzy (wszystkie expose okresu III Rzeczpospolitej), ekspercki (audycje radiowe EKG - Ekonomia. Kapitał, Gospodarka) oraz ‘obywatelski’ (grupowe wywiady zogniskowane).
Publikacja zainteresuje teoretyków i praktyków komunikowania społecznego. Dostarcza empirycznych podstaw do rozwoju obiecu-jącej, ale wciąż niepełnej teorii refleksyjnej modernizacji oraz stano-wi przegląd form uzasadniania podejmowanych polityk dominują-cych podczas transformacji ustrojowej w Polsce. Czytelnik odnajdzie w książce zarówno autorskie podejście do doboru i sposobu wyko-rzystania narzędzi analizy, jak i generalizacje pozwalające na etyczną ocenę nieustannie kształtującego się ładu społecznego.
„Książka dra Konrada Kubali jest pozycją niezmiernie ciekawą i oryginalną. Śmiały zamiar stworzenia empirycznych podstaw do testowania teorii modernizacji refleksyjnej został zrealizowany bardzo pomysłowo zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i badawczym. [...] Powstała znakomita, rzetelna i wiarygodna diagnoza społeczna, [...] która niesie potencjał in¬formacyjny znacznie poważniejszy niż obecne w literaturze przedmiotu studia szczegółowe, zwykle skupione na węższych problemach. Sformułowana przez Autora teza o wyłanianiu się w efekcie lokalnego zderzenia dyskursów ciekawej postaci racjonalności hybrydalnej jest nadzwyczaj interesującym punktem wyjścia do badania procesów modernizacji w krajach półperyferyjnych i peryferyjnych. [...] Publikacja ta wejdzie przypuszczalnie do kanonu tych pozycji, które stanowią trzon polskiej socjologii empirycznej. Nie sposób będzie jej pominąć w żadnej diagnozie społecznej.”
Z recenzji dr hab. Grażyny Woronieckiej,
prof. Uniwersytetu Warszawskiego

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8142-347-2
• ISBN druku: 978-83-8142-346-5
• Liczba stron: 350

Pobierz spis treści»

Wprowadzenie. Dlaczego i w jaki sposób zagadnienie pracy odwzorowuje dominujące dzisiaj formy racjonalności? 	9
1.	Racjonalność  	9
2.	Refleksyjność 	11
3.	Praca	13

Rozdział I. Problem definiowania racjonalności w socjologii a stanowisko przyjęte na potrzeby badania	17
1.	Inter- oraz intradyscyplinarne różnice w definiowaniu racjonalności	17
2.	Przegląd socjologicznych konceptualizacji zagadnienia racjonalności 	20
2.1.	Max Weber	20
2.2.	Alfred Schütz	22
2.3.	Talcott Parsons	23
2.4.	Harold Garfinkel	24
2.5.	Niklas Luhmann	25
2.6.	Jürgen Habermas	28
2.7.	Pierre Bourdieu	30
2.8.	Michel Foucault	33
2.9.	Charles Wright Mills	36
3.	Problemy z aplikacją pojęcia racjonalności do praktyki badawczej. Przyjęte stanowisko	37
4.	Naturalizacja, uniwersalizacja, uwewnętrznianie i racjonalizacja a reguły odtwarzania porządku społecznego	43
4.1.	Naturalizacja	43
4.2.	Uniwersalizacja	46
4.3.	Racjonalizacja jako internalizacja. Kulturowa hegemonia dyskursów o racjonalności	52

Rozdział II. Metodologia postępowania badawczego	59

Rozdział III. Analiza exposé	71
1.	Exposé jako szczególna forma komunikacji politycznej. Narzędzia analizy	76
2.	Tematy polskich exposé i ich uzasadnienia	80
2.1.	Wystąpienie Tadeusza Mazowieckiego w Sejmie – 24 sierpnia 1989	80
2.2.	Exposé Tadeusza Mazowieckiego (1989)	82
2.3.	Exposé Jana Krzysztofa Bieleckiego (1991)	84
2.4.	Exposé Jana Olszewskiego (1991)	87
2.5.	Exposé Waldemara Pawlaka (1991)	89
2.6.	Exposé Hanny Suchockiej (1992)	92
2.7.	Exposé Waldemara Pawlaka (1993)	95
2.8.	Exposé Józefa Oleksego (1995)	97
2.9.	Exposé Włodzimierza Cimoszewicza (1996)	100
2.10.	Exposé Jerzego Buzka (1997)	103
2.11.	Exposé Leszka Millera (2001)	106
2.12.	Exposé Marka Belki (2004)	108
2.13.	Exposé Kazimierza Marcinkiewicza (2005)	110
2.14.	Exposé Jarosława Kaczyńskiego (2006)	112
2.15.	Exposé Donalda Tuska (2007)	114
2.16.	Exposé Donalda Tuska (2011)	117
2.17.	Exposé Ewy Kopacz (2014)	119
2.18.	Exposé Beaty Szydło (2015)	122
2.19.	Exposé Mateusza Morawieckiego (2017)	125
3.	Polityczne uzasadnianie tego, co racjonalne. Analiza porównawcza	129

Rozdział IV. Analiza audycji radiowej „EKG – Ekonomia, Kapitał, Gospodarka”	147
1.	Kategoria stosunków definiowania	147
2.	Stosunki definiowania pracy – problem wzajemnych związków racjonalności i wolności	150
3.	Teorie ekonomiczne a stosunki definiowania pracy 	152
4.	Rola elit symbolicznych w stosunkach definiowania pracy	155
5.	Właściciele środków definiowania	159
6.	Treści i struktury wyjaśniania stosunków pracy. Analiza	172
7.	Racjonalność w polskim dyskursie publicznym o gospodarce. Próba generalizacji	235

Rozdział V. Racjonalność w dyskursach o pracy	243
1.	Zogniskowane wywiady grupowe. Analiza 	245
2.	Transformacja ustrojowa a kształtowanie samowiedzy jednostek i grup społecznych	292

Rozdział VI. Jaka racjonalność? Jaka refleksyjność? Próba podsumowania	303
1. Refleksyjna czy refleksywna reprodukcja dyskursów o racjonalności  	303
2. Analiza porównawcza dominujących typów racjonalności	315

Bibliografia	335
Spis tabel	341
Spis rysunków	343
Aneks. Scenariusz FGI	345
Nota o Autorze	349