Rodzina w kryzysie

• Druk: Warszawa, 2012
• Autor: Beata Maria Nowak
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Praca Beaty Marii Nowak stanowi bez wątpienia znakomity przykład publikacji, która - zachowując wysoki poziom naukowy - jest i oryginalna i uniwersalna oraz zrozumiała nie tylko dla specjalistów. Może ona stanowić naukowy przewodnik w zakresie teorii rozwoju i sposobów funkcjonowania nowoczesnej rodziny. Autorka w sposób błyskotliwy i erudycyjny, interpretując uzyskane wyniki badań i uwzględniając resocjalizacyjny kontekst funkcjonowania rodziny w kryzysie, trafnie wskazuje na potrzebę kreowania systemu rodzinnego ku jego autonomii i pokryzysowej autokreacji tożsamości społecznej.
(Z recenzji prof. zw. dr hab. Zdzisława Kosyrza)

Chciałbym pochlebnie wyrazić się o strukturze publikacji. Zawiera ona wszystkie elementy opisu, warsztatu poznawczego i aplikacji praktycznej uzyskanej wiedzy. To jest bardzo ważna cecha pracy naukowej - ukazanie użyteczności zdobytej wiedzy, przymierzenie jej do ewentualnej naprawy rzeczywistości. I to uważam za cenny wysiłek Pani Beaty Marii Nowak. Mam wrażenie, że na szczególną aprobatę i uwagę krytyczną zasługuje część piąta poświęcona zagadnieniom rozwiązań modelowych. To bardzo wartościowy fragment, który rzadko wieńczy prace badawcze. Tymczasem jest to ogromnie ważny, a może najważniejszy element działalności naukowej.
(Z recenzji prof. zw. dr hab. Tadeusza Pilcha)

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Edukacja, pedagogika, szkolnictwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-16586-4
• ISBN druku: 978-83-01-16586-4
• Liczba stron: 360

Wstęp                           IX

CZĘŚĆ I Oblicza kryzysu współczesnych rodzin 1

ROZDZIAŁ 1. Portrety współczesnych rodzin z kryzysem społecznym w tle      3
1.1. Rodzina w perspektywie nauk społecznych              3
1.2. Geneza współczesnych form życia rodzinnego             8
1.2.1. Współczesne modele i formy życia rodzinnego          11
1.3. Rodzina i jej funkcjonowanie                  14
1.4. Wybrane modele funkcjonowania rodziny              20
1.4.1. Model strukturalny S. Minuchina              20
1.4.2. Model kołowy D.H. Olsona                22
1.4.3. Model systemowy W.R. Beaversa              25
1.5. Uwarunkowania kryzysów rodzinnych               26
1.5.1. Uwarunkowania globalne                 27
1.5.2. Uwarunkowania lokalne                 30

ROZDZIAŁ 2. Rodzina w kryzysie                    35
2.1. Teoretyczne konteksty zjawiska kryzysu               35
2.1.1. Klasyczna i poszerzona teoria kryzysu             40
2.1.2. Rodzaje kryzysów i ich źródła                43
2.2. Kryzys a zmiany wewnątrzrodzinne                47
2.2.1. Zaburzenia w strukturze rodziny               49
2.2.2. Dysfunkcje systemu rodzinnego               52
2.2.3. Profile rodzin w kryzysie                 55
2.3. Rodzina w świetle wyników badań empirycznych            60
2.4. Strategie radzenia sobie z kryzysem                68
2.4.1. Modele radzenia sobie ze stresem – tradycyjne i przejściowe      72
2.4.2. Wieloosiowy model radzenia sobie S.E. Hobfolla          75
2.5. Znaczenie kompetencji społecznych dla skutecznej adaptacji społecznej     78
2.5.1. Kompetencje społeczne a przystosowanie społeczne         79
2.5.2. Koncepcje uwarunkowań kompetencji społecznych         85
2.6. Rola zasobów rodzinnych w przezwyciężaniu kryzysu – przegląd badań     86

CZĘŚĆ II Polityka państwa wobec rodzin w kryzysie 91

ROZDZIAŁ 3. Współczesne zadania i wyzwania polityki społecznej         93
3.1. Prawne konteksty funkcjonowania rodziny             93
3.2. Strategie polskiej polityki społecznej wobec rodzin w kryzysie        98
3.2.1. Idea aktywnej polityki społecznej              101
3.3. Obszary problemowe i wyzwania polityki regionalnej          104

ROZDZIAŁ 4. Działania profilaktyczne, pomocowe i wspierające         113
4.1. Wybrane zagadnienia profilaktyki społecznej             114
4.2. Wspieranie rodzin w kryzysie wynikające z kompetencji pomocowych     118
4.2.1. Kontekst socjalny                   121
4.2.2. Kontekst psychologiczny                 124
4.2.3. Kontekst interwencyjny                 128
4.3. Organizacje pozarządowe w systemie pomocy i wsparcia społecznego     130
4.4. Wolontariat jako narzędzie zmiany społecznej            136

CZĘŚĆ III Współczesne modele resocjalizacji a oddziaływania wobec rodzin w kryzysie 141

ROZDZIAŁ 5. Inspiracje teoretyczne współczesnej pedagogiki resocjalizacyjnej     143
5.1. Koncepcje społeczno-poznawcze                143
5.1.1. Teoria konstruktów osobistych G. Kelly’ego           144
5.1.2. Teoria społecznego uczenia się A. Bandury           145
5.2. Teorie i koncepcje socjologiczne                 147
5.2.1. Integracyjna teoria zachowania przestępczego M. Leblanca      147
5.2.2. Teoria naznaczenia społecznego (stygmatyzacji)          148
5.2.3. Koncepcja teatru życia codziennego E. Goffmana         150
5.2.4. Koncepcja resilience (oporu–elastyczności)           151
5.3. Współczesne polskie koncepcje resocjalizacji             152
5.3.1. Wielopasmowa koncepcja resocjalizacji z udziałem społeczeństwa A. Bałandynowicza                     154
5.3.2. Koncepcja uspołecznienia systemu profilaktyki i resocjalizacji W. Ambrozika 155
5.3.3. Koncepcja twórczej resocjalizacji M. Konopczyńskiego        157

ROZDZIAŁ 6. Instytucjonalne oddziaływania resocjalizujące wobec rodzin w kryzysie – analiza krytyczna                    159
6.1. Resocjalizacja w warunkach kurateli sądowej             159
6.1.1. Efektywność kuratorskich oddziaływań resocjalizujących w środowisku otwartym                       161
6.2. Działania systemowe w zakresie pomocy penitencjarnej i postpenitencjarnej dla osób skazanych i ich rodzin                  167
6.2.1. Aktywizacja zawodowa jako element penitencjarnych oddziaływań resocjalizujących – polskie projekty systemowe             171
6.2.2. Działania systemowe w świetle wyników badań          175
6.3. Wybrane przykłady resocjalizacyjno-readaptacyjnych projektów systemowych wdrażanych w innych państwach                 178

CZĘŚĆ IV Rodziny w kryzysie w świetle badań własnych 189

ROZDZIAŁ 7. Podstawy metodologiczne badań własnych nad rodziną w kryzysie złożonym                       191
7.1. Strategia badawcza                     191
7.1.1. Dobór próby badawczej                 196
7.2. Socjodemograficzny opis osób badanych              198
7.3. Opis zastosowanych metod i narzędzi badawczych           201

ROZDZIAŁ 8. Źródła i oblicza kryzysu oraz zasoby wewnętrzne badanych rodzin    205
8.1. Zjawiska i sytuacje kryzysogenne a cechy socjodemograficzne badanych rodzin  206
8.2. Charakterystyka źródeł kryzysu                 208
8.2.1. Bezrobocie w rodzinie                  208
8.2.2. Emigracja zarobkowa                  210
8.2.3. Choroba przewlekła i niepełnosprawność            211
8.2.4. Utrata osoby bliskiej                  212
8.2.5. Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży, przestępczość osób dorosłych                       213
8.2.6. Uzależnienie od środków psychoaktywnych           215
8.3. Zasoby wewnętrzne badanych rodzin – międzygrupowe i wewnątrzgrupowe badania porównawcze                      216
8.3.1. Wybrane cechy psychospołeczne liderów rodzinnych oraz cechy rodziny jako systemu (porównania międzygrupowe)             217
8.3.2. Zmienne socjodemograficzne a zasoby wewnętrzne rodziny (porównania wewnątrzgrupowe)                   233
8.4. Potrzeby rodzin w kryzysie złożonym w zakresie regulacji zasobów wewnętrznych  238

ROZDZIAŁ 9. Zapotrzebowanie rodzin w kryzysie złożonym na pomoc instytucjonalną  243
9.1. Modele zapotrzebowania rodzin problemowych na pomoc instytucjonalną    245
9.2. Modele zapotrzebowania rodzin bezproblemowych na pomoc instytucjonalną   248
9.3. Porównanie modeli rodzin problemowych i bezproblemowych        252
9.4. Modele oszacowane na połączonych danych o liderach rodzin problemowych i bezproblemowych                     253
9.5. Zastosowanie modeli logitowych w badaniach nad rodziną oraz w innych obszarach pedagogicznego i społecznego działania              256

ROZDZIAŁ 10. Wizerunek osoby udzielającej pomocy i wsparcia społecznego rodzinie w kryzysie                      259
10.1. Osoby wspierające rodzinę w wybranych sferach jej funkcjonowania – preferencje badanych liderów rodzinnych                 259
10.2. Pożądane cechy i umiejętności osób wspierających rodzinę        267
10.3. Sylwetka osoby udzielającej pomocy i wsparcia społecznego rodzinie w kryzysie  269
CZĘŚĆ V Propozycje rozwiązań modelowych 273

ROZDZIAŁ 11. Działania społeczne na rzecz rodzin w kryzysie złożonym       275
11.1. Rodzina jako system informacyjno-energetyczny           275
11.2. Zewnętrzne kreowanie systemu rodzinnego             280
11.2.1. Model działania kreującego rozwój rodziny w kryzysie złożonym    284
11.2.2. Model oddziaływań stabilizująco-rozwojowych wobec rodziny w kryzysie złożonym                     287
11.3. Resocjalizacyjny kontekst działania społecznego na rzecz rodziny w kryzysie   290
11.3.1. Model oddziaływań resocjalizująco-destygmatyzujących wobec rodziny w kryzysie złożonym                  291
11.4. Rozwój osobowy i grupowy – nowa tożsamość rodziny          296
11.4.1. Trening kompetencyjny z liderem rodzinnym          297
11.4.2. Trening systemu rodzinnego               303

ROZDZIAŁ 12. Od kreacji do autokreacji rodziny – zamiast zakończenia       305

Aneks                           311
Załącznik                          335
Bibliografia                          341