Rola środków wspólnotowych w przezwyciężaniu dualizmu gospodarczego we Włoszech

• Druk: Łódź, 2013
• Autor: Krzysztof Lewandowski
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Gospodarka włoska stanowi unikalny w skali europejskiej przykład ekonomii dualnej, oznaczającej istnienie dwóch odmiennych, lecz uzależnionych od siebie systemów gospodarczych w obrębie tego samego kraju. Różnice te dotyczą struktury gałęziowej gospodarki, poziomu dochodu i konsumpcji, technologii, a także struktury popytu. Pomimo trwającej już szóste dziesięciolecie polityki wspierania obszarów Południa (Mezzogiomo), różnice rozwojowe w stosunku do pozostałej części kraju nadal są bardzo duże.

Zasadniczym celem pracy jest pokazanie roli, jaką odegrały środki z europejskich funduszy strukturalnych w stymulowaniu słabo rozwiniętych regionów południowej części Włoch. Ponadto poprzez zestawienie wspólnotowej polityki spójności z polityką prowadzoną na szczeblu krajowym podjęta zostanie próba ukazania jej specyficznego charakteru, zalet i słabości. Tak wyznaczony cel określa podstawowe zadanie badawcze, jakim jest wykazanie jakościowej zmiany w polityce wspierania obszarów słabiej rozwiniętych wywołanej zastąpieniem tzw. polityki interwencji nadzwyczajnych przez wspólnotową politykę spójności społeczno-gospodarczej.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7525-836-3
• Liczba stron: 316

Wstęp	9

Rozdział I. Przyczyny zróżnicowania poziomu gospodarczego we Włoszech w świetle wy- branych teorii 	15

1.	Ujęcie historyczne dualizmu ekonomicznego	16

1.1.	Analiza historyczna dualizmu gospodarczego na świecie	16
1.2.	Analiza historyczna dualizmu gospodarczego we Włoszech	25

2.	Ujęcie socjologiczne przyczyn dualizmu gospodarczego	33

2.1.	Teoria amoralnego familizmu i immobilizmu społecznego	33
2.2.	Teoria kapitału społecznego	38

3.	Ujęcie ekonomiczne dualizmu gospodarczego	44

3.1.	Teorie rozwoju niezrównoważonego	44
3.2.	Teorie rozwoju regionalnego	54
3.3.	Teorie rozwoju endogenicznego	61

Podsumowanie	68

Rozdział II. Polityka wspierania słabiej rozwiniętych regionów Włoch w okresie interwencji nadzwyczajnych	69

1.	Sytuacja gospodarcza Włoch po II wojnie światowej	70

1.1.	Reforma rolna na południu Włoch	71
1.2.	Projekty odbudowy i industrializacji południa Włoch	73
1.3.	Przygotowanie interwencji nadzwyczajnych	75

2.	Faza preindustrialna w okresie interwencji nadzwyczajnych (1951–1961)	77

2.1.	Realizacja reformy rolnej	78
2.2.	Działalność Funduszu dla Południa	80
2.3.	Przygotowania do drugiej fazy interwencji	82

3.	Faza industrializacji Południa (1962–1975)	84

3.1.	Programowanie na południu Włoch	85
3.2.	Stworzenie polityki industrializacji	87
3.3.	Narodowy Program Gospodarczy i Plan Koordynacji	88
3.4.	Utworzenie regionów i ich rola w realizacji polityki industrializacji	90

4.	Reforma i zniesienie interwencji nadzwyczajnych (1976–1992)	93

5.	Rezultaty gospodarcze Południa w okresie interwencji nadzwyczajnych	97

5.1.	Zmiany demograficzne i zmiany migracyjne	98
5.2.	Dynamika zatrudnienia, produkcji i produkcyjności w poszczególnych sektorach gospodarki Włoch 	100
5.3.	Wsparcie publiczne dla południa Włoch	104

6.	Krajowa polityka spójności po zakończeniu okresu interwencji nadzwyczajnych	110

7.	Ocena interwencji nadzwyczajnych we Włoszech	116

Podsumowanie 	121
 
Rozdział III. Polityka regionalna Wspólnot Europejskich	123

1.	Geneza wspólnotowej polityki regionalnej	123

2.	Reforma funduszy strukturalnych	132

2.1.	Jednolity Akt Europejski i pierwszy pakiet Delorsa	133
2.2.	Traktat o Unii Europejskiej i drugi pakiet Delorsa	135
2.3.	Traktat amsterdamski i pakiet Santera	136
2.4.	Agenda Lizbońska i reforma z 2006 r	138

3.	Zasady europejskiej polityki regionalnej	140

3.1.	Zasady generalne	141
3.2.	Zasady organizacji polityki regionalnej	144
3.3.	Zasady finansowania polityki regionalnej	147
3.4.	Zasady oceny realizacji programów	150

4.	Cele polityki regionalnej i ramy finansowe w poszczególnych okresach programowania	153

4.1.	Cele polityki regionalnej i alokacja finansowa w okresie programowania 1989–1993                                                          155
4.2.	Cele polityki regionalnej i alokacja finansowa w okresie programowania 1994–1999                                                          158
4.3.	Cele polityki regionalnej i alokacja finansowa w okresie programowania 2000–2006                                                          160
4.4.	Cele polityki regionalnej i alokacja finansowa w okresie programowania 2007–2013                                                          163

5.	Ocena polityki regionalnej Unii Europejskiej	165

5.1.	Konwergencja regionów europejskich	166
5.2.	Pozytywne aspekty polityki regionalnej	172
5.3.	Krytyka wspólnotowej polityki regionalnej	177
Podsumowanie 	179

Rozdział IV. Realizacja wspólnotowej polityki spójności we Włoszech i jej znaczenie w wyrównywaniu dysproporcji regionalnych 	181

1.	Dostosowanie Włoch do wspólnotowej polityki regionalnej	182

1.1.	Źródła niespójności polityki	183
1.2.	Instytucje włoskie a programowanie wspólnotowe	187
1.3.	Procedura programowania we Włoszech	189

2.	Wykorzystanie funduszy wspólnotowych w okresie programowania 1989–1993	192

2.1.	Cele ogólne i osie priorytetowe	193
2.2.	Alokacja zasobów	194
2.3.	Problemy w realizacji strategii	196

3.	Wykorzystanie funduszy wspólnotowych w okresie programowania 1994–1999	197

3.1.	Cele ogólne i osie priorytetowe	198
3.2.	Alokacja zasobów	199
3.3.	Komponenty Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia	202
3.4.	Problemy w realizacji strategii	205

4.	Wykorzystanie funduszy wspólnotowych w okresie programowania 2000–2006	206

4.1.	Cele ogólne i osie priorytetowe	207
4.2.	Alokacja finansowa	208
4.3.	Problemy w realizacji strategii	211

5.	Wykorzystanie funduszy strukturalnych w okresie programowania 2007–2013	212

5.1.	Przygotowanie Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia	212
5.2.	Cele ogólne i osie priorytetowe	214
5.3.	Programy operacyjne i alokacja zasobów	215
5.4.	Postępy w realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia w okresie pro- gramowania 2007–2013	222

6.	Ocena realizacji wspólnotowej polityki spójności we Włoszech	226

Podsumowanie	229

Rozdział V. Pomiar zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego Włoch i skuteczności prowadzonej polityki	231

1.	Pozycja regionów południowych Włoch na tle innych regionów kohezyjnych w „starych” krajach członkowskich	232

2.	Różnice rozwojowe we Włoszech	244

2.1.	Różnice w PKB per capita: poziom i dynamika w okresie długim	244
2.2.	Dynamika wydajności pracy i zatrudnienia	246
2.3.	Dynamika konsumpcji i inwestycji	248
2.4.	Bezrobocie i szara strefa	251

3.	Wpływ funduszy strukturalnych na konwergencję we Włoszech	253

3.1.	Różnice regionalne i konwergencja regionalna we Włoszech	254
3.2.	Przegląd literatury dotyczącej wpływu funduszy strukturalnych na proces konwer- gencji we Włoszech	258
3.3.	Model ekonometryczny	260

4.	Możliwości rozwoju regionów południowych Włoch	271

4.1.	Badania i rozwój	271
4.2.	Bezpośrednie inwestycje zagraniczne	273
4.3.	Przestępczość	274
4.4.	Turystyka	276
Podsumowanie	278

Zakończenie	779
Bibliografia	285
Spis tabel	303
Spis wykresów	305
Aneksy 	307
Od Redakcji 	315