Roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji. Komentarz
Komentarz stanowi pogłębioną analizę przepisów ustawy z 21.04.2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji. Ten długo oczekiwany akt prawny, będący implementacją dyrektywy unijnej (tzw. dyrektywy odszkodowawczej), wprowadza wiele rozwiązań, które mają ułatwiać podmiotom poszkodowanym przez naruszenie prawa konkurencji dochodzenie praw na drodze sądowej. Komentarz został napisany w taki sposób, by był przydatny zarówno praktykom, w tym sędziom, pracownikom Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, radcom prawnym oraz adwokatom, jak i aplikantom, a także teoretykom prawa.
Autorzy omawiają nie tylko ustawę, lecz także w niezbędnym zakresie implementowaną przez nią dyrektywę odszkodowawczą, co jest niewątpliwie dodatkową, istotną zaletą tej publikacji.
"Recenzowany komentarz odnosi się tak szeroko i głęboko do implementowanej dyrektywy odszkodowawczej, że także z punktu widzenia jej rozumienia ma wysoką, samoistną wartość. Autorzy nie tylko bowiem odnoszą się do przepisów dyrektywy, ale też je objaśniają i komentują, wyraźnie wskazując ich znaczenie dla interpretacji komentowanej ustawy. Dopiero na tym tle dokonują interpretacji i wyjaśnienia przepisów przyjętych przez polskiego ustawodawcę. Bardzo wyraźnie wskazują przy tym te regulacje polskie, które odbiegają od rozwiązań stanowiących ich pierwowzór. Autorzy często sięgają do dorobku doktryny i orzecznictwa z wielu krajów zachodnich, zarówno USA, jak i np. Niemiec i Wielkiej Brytanii. Pozwoli to czytelnikowi lepiej zrozumieć harmonizowane instytucje prawne. Czytelnik może zatem korzystać nie tylko z dorobku polskiej literatury, w tym głównie z zakresu materialnego prawa cywilnego i prawa postępowania cywilnego, lecz także prawa i postępowania antymonopolowego. Jest to niezwykle ważne, albowiem jeszcze przez wiele lat zapewne będzie tak, że sprawy z zakresu roszczeń o naprawienie szkód wyrządzonych przez naruszenie prawa konkurencji nie będą bardzo częste, a zatem każda nowa taka sprawa będzie rodziła nowe problemy interpretacyjne".
Prof. dr hab. Tadeusz Skoczny
Wykaz skrótów | str. 23
Wprowadzenie | str. 27
Ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji | str. 33
Rozdział 1. Przepisy ogólne | str. 35
Artykuł 1 [Przedmiot ustawy] | str. 35
1. Naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji w prawie UE | str. 35
1.1. Stan przed projektem dyrektywy odszkodowawczej | str. 35
1.2. Dyrektywa odszkodowawcza | str. 38
1.3. Implementacja dyrektywy odszkodowawczej | str. 41
2. Zakres spraw regulowanych ustawą o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji | str. 42
2.1. Zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez naruszenie prawa konkurencji | str. 42
2.1.1. Prawo konkurencji | str. 42
2.1.2. Naruszenie prawa konkurencji | str. 44
2.1.3. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez naruszenie prawa konkurencji oraz podmiot odpowiedzialny | str. 46
2.1.4. Przesłanki odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez naruszenie prawa konkurencji | str. 49
2.1.5. Solidarna odpowiedzialność | str. 52
2.1.6. Przedawnienie roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji | str. 53
2.2. Zasady dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji w postępowaniu cywilnym | str. 53
2.2.1. Podmioty w postępowaniu o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji | str. 53
2.2.2. Postępowanie o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji | str. 54
3. Sprawy nieuregulowane ustawą | str. 57
3.1. Inne rodzaje odpowiedzialności i roszczeń | str. 57
3.1.1. Uwagi wprowadzające | str. 57
3.1.2. Roszczenie o zaniechanie | str. 58
3.1.3. Odszkodowawcza odpowiedzialność kontraktowa | str. 58
3.1.4. Sankcja nieważności i roszczenia z bezpodstawnego wzbogacenia | str. 61
3.2. Zasady dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym | str. 62
Artykuł 2 [Definicje ustawowe] | str. 70
1. Naruszenie prawa konkurencji | str. 72
1.1. Relacja między pojęciami „naruszenie prawa konkurencji” oraz „praktyka ograniczająca konkurencję” | str. 72
1.2. Rodzaje „naruszeń konkurencji” | str. 73
1.2.1. Porozumienia ograniczające konkurencję | str. 74
1.2.2. Nadużycie pozycji dominującej | str. 76
1.3. Relacja między polskim i unijnym prawem konkurencji | str. 77
2. Przedsiębiorca | str. 79
2.1. Uwagi wprowadzające | str. 79
2.2. Definicja w art. 4 pkt 1 u.o.k.k. | str. 80
2.3. Przedsiębiorca w rozumieniu przepisów Prawa przedsiębiorców | str. 81
2.4. Podmiot działający w sferze użyteczności publicznej | str. 82
2.5. Osoba fizyczna | str. 83
2.6. Związek przedsiębiorców | str. 84
3. Kartel | str. 85
3.1. Uwaga wprowadzająca | str. 85
3.2. Dotychczasowy sposób rozumienia kartelu w orzecznictwie i piśmiennictwie | str. 86
3.3. Definicja kartelu zawarta w ustawie | str. 87
3.3.1. Kartel jako porozumienie horyzontalne | str. 87
3.3.2. Otwarty katalog naruszeń kartelowych | str. 89
3.3.3. Kwestia sekretności naruszenia | str. 90
4. Sprawca naruszenia | str. 92
5. Organ ochrony konkurencji | str. 92
6. Program łagodzenia kar | str. 93
6.1. Uwagi wstępne | str. 93
6.2. Kontekst systemowy | str. 94
6.3. Naruszenie zakazu z art. 101 TFUE lub z art. 6 u.o.k.k. | str. 96
6.4. Uczestnik tajnego kartelu | str. 97
6.5. Współpraca z organem ochrony konkurencji | str. 98
6.6. Organ ochrony konkurencji | str. 99
6.7. Zwolnienie z kary pieniężnej lub jej obniżenie | str. 100
6.8. Decyzja o zwolnieniu z kary pieniężnej lub jej obniżeniu lub zaprzestanie prowadzenia postępowania | str. 100
7. Oświadczenie w ramach programu łagodzenia kar | str. 101
7.1. Uwagi wstępne | str. 101
7.2. Kontekst systemowy | str. 102
7.3. Oświadczenie | str. 102
7.4. Dowody lub informacje | str. 103
7.5. Przedsiębiorca lub osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą | str. 104
7.6. Przedstawienie dowodów lub informacji | str. 105
7.7. Wyłączenie wcześniej istniejących informacji | str. 107
8. Wcześniej istniejące informacje | str. 108
8.1. Uwagi wstępne | str. 108
8.2. Kontekst systemowy | str. 108
8.3. Dowody lub informacje | str. 108
8.4. Dowody lub informacje istniejące niezależnie od postępowania przed organem ochrony konkurencji | str. 109
9. Propozycja ugodowa | str. 110
9.1. Uwagi wstępne | str. 110
9.2. Kontekst systemowy | str. 111
9.3. Oświadczenie przedsiębiorcy | str. 111
9.4. Treść oświadczenia przedsiębiorcy | str. 114
9.4.1. Treść oświadczenia a art. 10a rozporządzenia 773/2004 | str. 114
9.4.2. Treść oświadczenia a art. 89a u.o.k.k. | str. 114
9.5. Cel oświadczenia | str. 116
9.6. Sposób złożenia oświadczenia | str. 117
10. Podmiot zwolniony z kary | str. 118
11. Nadmierne obciążenie | str. 121
11.1. Szkodliwość naruszeń prawa konkurencji | str. 121
11.2. Analiza counterfactual jako podstawa dla określenia nadmiernego obciążenia | str. 123
11.3. Metody i techniki pomocne w określaniu counterfactual i szacowaniu nadmiernego obciążenia | str. 129
11.4. Umbrella eff ect a nadmierne obciążenie | str. 132
11.5. Empiryczne badania nad nadmiernym obciążeniem powodowanym przez kartele | str. 133
12. Ugoda | str. 135
13. Nabywca bezpośredni | str. 137
14. Nabywca pośredni | str. 139
15. Dostawca bezpośredni | str. 141
16. Dostawca pośredni | str. 145
17. Mały lub średni przedsiębiorca | str. 148
Rozdział 2. Zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez naruszenie prawa konkurencji | str. 152
Artykuł 3 [Odpowiedzialność na zasadzie winy] | str. 152
1. Uwagi wstępne | str. 152
2. Uwagi szczegółowe | str. 153
2.1. Zobowiązany do naprawienia szkody | str. 153
2.2. Uprawiony do żądania naprawienia szkody | str. 154
2.3. Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej | str. 156
2.3.1. Zawinione naruszenie prawa konkurencji | str. 156
2.3.2. Szkoda | str. 160
2.3.3. Nieważność czynności prawnej a art. 3 u.r.n.s. | str. 165
2.3.4. Związek przyczynowy | str. 166
Artykuł 4 [Domniemanie przerzucenia nadmiernego obciążenia na nabywcę pośredniego] | str. 167
Artykuł 5 [Odpowiedzialność solidarna małego lub średniego przedsiębiorcy albo podmiotu zwolnionego z kary] | str. 174
1. Uwagi wprowadzające | str. 175
1.1. Zakres regulacji | str. 175
1.2. Zasada odpowiedzialności solidarnej | str. 176
1.3. Odpowiedzialność sui generis | str. 176
1.4. Skuteczność i równoważność | str. 177
2. Zasada odpowiedzialności solidarnej | str. 177
2.1. Kodeksowe przepisy o odpowiedzialności solidarnej | str. 177
2.2. Zakres odpowiedzialności | str. 178
2.3. Podstawy odpowiedzialności | str. 179
2.4. Przypisanie odpowiedzialności | str. 179
2.5. Przesłanki odpowiedzialności | str. 180
2.6. Postacie niedozwolonych działań | str. 180
2.7. Szkoda | str. 181
2.8. Związek przyczynowy | str. 181
2.9. Wielość przyczyn szkody | str. 182
2.10. Bezwzględny charakter solidarności | str. 182
3. Zasada pełnego odszkodowania i roszczenia regresowe | str. 183
3.1. Zasada pełnego odszkodowania | str. 183
3.2. Stosunki zewnętrzne i wewnętrzne dłużników solidarnych | str. 184
3.3. Regres | str. 184
3.4. Charakterystyka regresu | str. 185
3.5. Ograniczenie odpowiedzialności | str. 186
3.6. Wyłączenia odpowiedzialności w prawie konkurencji | str. 186
4. Ograniczenia odpowiedzialności odszkodowawczej małych lub średnich przedsiębiorstw (MŚP) | str. 187
4.1. Podmiotowe ograniczenia odpowiedzialności MŚP w stosunku do własnych nabywców bezpośrednich i pośrednich | str. 187
4.1.1. Zasady odpowiedzialności solidarnej MŚP | str. 187
4.1.2. Ograniczenia podmiotowe | str. 187
4.1.3. Pojęcie MŚP | str. 188
4.1.4. Pojęcie nabywcy bezpośredniego i pośredniego | str. 188
4.1.5. Zakres ograniczenia odpowiedzialności | str. 189
4.1.6. Uzasadnienie ograniczenia odpowiedzialności MŚP | str. 189
4.2. Przesłanki przedmiotowe ograniczenia odpowiedzialności MŚP (bagatelność udziału w rynku, zagrożenie efektywności ekonomicznej i utraty wartości przedsiębiorstwa) | str. 190
4.2.1. Przesłanki ekonomiczne | str. 190
4.2.2. Przesłanka udziału w rynku | str. 191
4.2.3. Ciężar dowodu | str. 191
4.2.4. Przesłanka zagrożenia efektywności ekonomicznej | str. 192
4.2.5. Sposób implementacji i forum shopping | str. 192
4.2.6. Orzecznictwo TSUE | str. 193
4.3. Wyłączenia ograniczenia odpowiedzialności MŚP (sprawstwo kierownicze, nakłaniane do naruszenia, uprzednie uznanie za sprawcę naruszenia prawa konkurencji) | str. 193
4.3.1. Wyłączenie ograniczenia odpowiedzialności | str. 193
4.3.2. Sprawstwo kierownicze | str. 194
4.3.3. Szczególna ocena sprawstwa kierowniczego | str. 194
4.4. Zasada pełnego odszkodowania i ograniczenie odpowiedzialności MŚP | str. 195
4.4.1. Ograniczenie odpowiedzialności MŚP | str. 195
4.4.2. Względna odpowiedzialność za szkodę | str. 195
4.4.3. Skutki ograniczenia odpowiedzialności MŚP | str. 196
5. Szczególne zasady odpowiedzialności solidarnej dla podmiotów zwolnionych z kary | str. 197
5.1. Zakres solidarnej odpowiedzialności osoby zwolnionej z kary wobec nabywców lub dostawców bezpośrednich lub pośrednich | str. 197
5.1.1. Ograniczenie odpowiedzialności podmiotu zwolnionego z kary | str. 197
5.1.2. Zakres ograniczenia | str. 198
5.1.3. Uzasadnienia ograniczenia | str. 198
5.2. Ograniczenie odpowiedzialności solidarnej osoby zwolnionej z kary wobec innych poszkodowanych (zasada subsydiarności) | str. 199
5.2.1. Odpowiedzialność subsydiarna | str. 199
5.2.2. Względna odpowiedzialność podmiotów zwolnionych z kary | str. 199
5.2.3. Stosunki wewnętrzne i zewnętrzne | str. 200
5.2.4. Implementacja dyrektywy odszkodowawczej | str. 200
5.2.5. Odpowiedzialność sui generis | str. 201
5.2.6. Uzasadnienie ograniczenia odpowiedzialności – podsumowanie | str. 201
Artykuł 6 [Ugoda z jednym ze sprawców naruszenia a żądanie naprawienia szkody od pozostałych sprawców naruszenia] | str. 202
1. Zasada | str. 203
2. Solidarna odpowiedzialność podmiotów dopuszczających się praktyki ograniczającej konkurencję | str. 204
3. Pomniejszenie wartości odszkodowania w wyniku zawarcia ugody: przesłanki | str. 205
3.1. Zawarcie ugody | str. 205
3.2. Zasada redukcji odszkodowania w związku z ugodą zawartą z jednym ze współsprawców | str. 206
3.3. Wartość redukcji | str. 207
3.4. Wina jako przesłanka ustalenia „udziału względnego” współsprawcy | str. 208
3.5. Stopień przyczynienia jako przesłanka ustalenia „udziału względnego” współsprawcy | str. 209
3.6. Inne (specyficzne) czynniki, które mogą mieć wpływ na wartość „udziału względnego” współsprawcy | str. 209
4. Modyfikacja zasady i odstępstwo od modyfikacji | str. 210
4.1. Konstrukcja normy | str. 210
4.2. Przesłanki dochodzenia odszkodowania od współsprawcy, który zawarł ugodę | str. 210
4.2.1. „Niemożność” zaspokojenia | str. 210
4.2.2. Brak zrzeczenia w ugodzie | str. 211
5. Uwagi do rozliczeń regresowych pomiędzy współsprawcami | str. 213
Artykuł 7 [Domniemanie wyrządzenia szkody naruszeniem prawa konkurencji] | str. 214
1. Uwagi wstępne | str. 214
2. Uwagi szczegółowe | str. 217
2.1. Naruszenie prawa konkurencji a szkoda | str. 217
2.2. Charakter prawny domniemania z art. 7 u.r.n.s. | str. 218
Artykuł 8 [Odsetki ustawowe należne poszkodowanemu] | str. 223
1. Dyrektywa odszkodowawcza | str. 223
1.1. Odsetki a pełne odszkodowanie | str. 223
1.2. Okres uwzględniany przy obliczaniu odsetek | str. 224
2. Rozwiązanie krajowe | str. 224
2.1. Zasada | str. 224
2.2. Wyjątek | str. 226
2.3. Implementacja przepisów dyrektywy odszkodowawczej | str. 227
2.4. Odsetki w przypadku odszkodowania według cen z daty innej niż data ustalenia odszkodowania | str. 228
Artykuł 9 [Przedawnienie] | str. 228
1. Uwagi wstępne | str. 229
2. Uwagi szczegółowe | str. 235
2.1. Termin przedawnienia | str. 235
2.2. Bieg terminu przedawnienia | str. 236
2.2.1. Początek biegu terminu przedawnienia | str. 236
2.2.2. Przedawnienie roszczenia o zapłatę odsetek | str. 242
2.2.3. Zawieszenie i przerwanie biegu terminu przedawnienia | str. 244
Artykuł 10 [Stosowanie przepisów k.c. o czynach niedozwolonych] | str. 253
1. Uwagi ogólne | str. 254
2. Uwagi szczegółowe | str. 255
Rozdział 3. Zasady dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji w postępowaniu cywilnym | str. 258
Artykuł 11 [Właściwość rzeczowa sądów okręgowych] | str. 258
1. Dyrektywa odszkodowawcza | str. 258
1.1. Stosunek dyrektywy do kwestii właściwości sądu krajowego | str. 258
1.2. Pojęcie sądu krajowego | str. 259
2. Wybór modelu właściwości sądu przez ustawodawcę | str. 259
2.1. Uzasadnienie wyboru modelu właściwości sądu | str. 259
2.2. Inne potencjalne rozwiązania | str. 260
3. Właściwość rzeczowa sądów począwszy od 27.06.2017 r. | str. 265
3.1. Określenie i zakres właściwości rzeczowej | str. 265
3.2. Sprawy gospodarcze | str. 267
3.3. Właściwość rzeczowa sądów w przypadku postępowania grupowego | str. 269
4. Właściwość rzeczowa sądów przed 27.06.2017 r. | str. 270
4.1. Sądy rejonowe | str. 270
4.2. Sądy okręgowe | str. 270
5. Właściwość miejscowa sądów | str. 272
5.1. Określenie właściwości miejscowej w prawie polskim | str. 272
5.2. Określenie właściwości miejscowej w przypadku naruszeń o charakterze transgranicznym | str. 273
6. Sąd polubowny (arbitrażowy) | str. 273
6.1. Właściwość sądu polubownego | str. 273
6.2. Sąd polubowny a sąd powszechny | str. 274
Artykuł 12 [Właściwość przemienna] | str. 274
1. Uwagi ogólne | str. 275
2. Uwagi szczegółowe | str. 276
2.1. Właściwość sądu według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego | str. 276
2.2. Właściwość przemienna z art. 12 u.r.n.s. | str. 280
2.3. Jurysdykcja w sprawach o charakterze transgranicznym | str. 283
Artykuł 13 [Przekazanie spraw sądowi w celu łącznego ich rozpoznania] | str. 286
1. Uwagi ogólne | str. 286
2. Uwagi szczegółowe | str. 288
2.1. Mechanizm działania art. 13 u.r.n.s. | str. 288
2.2. Przesłanki żądania przekazania sprawy | str. 290
2.3. Cel przekazania sprawy | str. 292
2.4. Zaskarżenie przekazania sprawy | str. 294
2.5. Stosowanie art. 13 u.r.n.s. w sprawach objętych art. 30 rozporządzenia 1215/2012 | str. 295
Artykuł 14 [Wytoczenie powództwa lub przystąpienie do niego przez organizacje pozarządowe] | str. 296
1. Uwagi ogólne | str. 296
2. Dyrektywa odszkodowawcza a art. 14 u.r.n.s. | str. 297
3. Ratio legis art. 14 u.r.n.s. | str. 297
4. Organizacje pozarządowe objęte art. 14 u.r.n.s. | str. 299
4.1. Typy organizacji pozarządowych | str. 299
4.2. Definicja organizacji pozarządowych | str. 299
4.3. Organizacje pozarządowe zrzeszające przedsiębiorców i chroniące rynek przed praktykami stanowiącymi naruszenie prawa konkurencji w rozumieniu art. 14 ust. 1 u.r.n.s. | str. 300
4.4. Organizacje pozarządowe chroniące konsumentów w rozumieniu art. 14 ust. 2 u.r.n.s. | str. 301
5. Uprawnienia organizacji pozarządowych na podstawie art. 14 u.r.n.s. | str. 301
5.1. Wytoczenie powództwa lub przystąpienie do niego przez organizacje pozarządowe chroniące rynek przed praktykami stanowiącymi naruszenie prawa konkurencji | str. 301
5.2. Wytoczenie powództwa lub przystąpienie do niego przez organizacje pozarządowe mające na celu ochronę konsumentów | str. 303
6. Uzupełniające zastosowanie Kodeksu postępowania cywilnego | str. 304
Artykuł 15 [Umorzenie zawieszonego postępowania] | str. 305
1. Uwagi wstępne | str. 305
2. Pozasądowy sposób rozwiązania sporu w dyrektywie odszkodowawczej | str. 305
3. Ratio legis art. 15 u.r.n.s. | str. 308
4. Przesłanki art. 15 u.r.n.s. | str. 308
4.1. Umorzenie postępowania zawieszonego na zgodny wniosek stron | str. 309
4.2. Brak wniosku o podjęcie postępowania w terminie dwóch lat | str. 309
5. Forma umorzenia postępowania | str. 311
6. Skutki umorzenia postępowania | str. 311
7. Uzupełniające zastosowanie Kodeksu postępowania cywilnego | str. 311
Artykuł 16 [Przekazanie sądowi informacji o postępowaniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji] | str. 311
1. Uwagi ogólne | str. 312
2. Dyrektywa odszkodowawcza a art. 16 u.r.n.s. | str. 312
3. Ratio legis art. 16 u.r.n.s. | str. 313
4. Strona jako podmiot objęty obowiązkiem z art. 16 u.r.n.s. | str. 313
5. Obowiązek przekazania informacji | str. 314
6. Informacje objęte obowiązkiem przedstawienia ich sądowi | str. 315
6.1. Zakres informacji | str. 315
6.2. Informacja o toczących się postępowaniach | str. 315
6.3. Informacja o orzeczeniach wydanych w innych postępowaniach | str. 316
7. Uzupełniające zastosowanie Kodeksu postępowania cywilnego | str. 317
Artykuł 17 [Nakazanie wyjawienia środka dowodowego] | str. 317
1. Uwagi wprowadzające | str. 317
2. Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o wyjawienie środka dowodowego | str. 320
3. Podmioty zobowiązane do wyjawienia środka dowodowego – posiadacz dokumentu | str. 322
4. Przedmiot żądania wyjawienia środka dowodowego | str. 322
5. Czasowe ramy i dopuszczalność złożenia wniosku o wyjawienie środka dowodowego | str. 323
6. Wymogi konstrukcyjne wniosku | str. 324
6.1. Uprawdopodobnienie roszczenia | str. 324
6.2. Zobowiązanie | str. 325
7. Wyjawienie środka dowodowego znajdującego się w aktach ochrony konkurencji | str. 326
Artykuł 18 [Ograniczenie możliwości wyjawienia określonych oświadczeń i informacji] | str. 326
1. Uwagi wstępne | str. 327
2. Kontekst systemowy | str. 330
3. Kategorie informacji i dowodów wyłączonych spod obowiązku wyjawiania | str. 330
3.1. Oświadczenia w ramach programu łagodzenia kar | str. 330
3.2. Propozycje ugodowe | str. 332
3.3. Informacje sporządzane i przekazywane w toku postępowania przed organem ochrony konkurencji | str. 333
3.3.1. Uwagi wstępne | str. 333
3.3.2. Informacje sporządzane i przekazywane przez organ ochrony konkurencji | str. 334
3.3.3. Informacje sporządzane przez osoby fizyczne i prawne | str. 335
3.4. Wycofane propozycje ugodowe | str. 337
4. Wyłączenie spod obowiązku wyjawienia dowodów | str. 338
4.1. Wyłączenie bezwzględne | str. 338
4.2. Wyłączenie względne | str. 339
5. Skutki złożenia wniosku o wyjawienie dowodu obejmującego dowody wskazane w art. 18 u.r.n.s. | str. 339
Artykuł 19 [Wniosek o wyjawienie środka dowodowego] | str. 340
1. Wymogi formalne wniosku | str. 340
2. Wymogi konstrukcyjne wniosku | str. 340
3. Oznaczenie faktu | str. 341
4. Środki dowodowe | str. 342
Artykuł 20 [Rozpoznanie wniosku o wyjawienie środka dowodowego] | str. 344
1. Rozpoznanie wniosku o wyjawienie środka dowodowego | str. 344
2. Obowiązek wysłuchania | str. 344
Artykuł 21 [Oddalenie wniosku o wyjawienie środka dowodowego] | str. 346
1. Uwagi wprowadzające | str. 347
2. Przesłanka nieproporcjonalności wniosku o wyjawienie środka dowodowego | str. 348
3. Przesłanki wymienione w art. 21 ust. 2 pkt 1–4 u.r.n.s. | str. 351
3.1. Przesłanka stopnia uzasadnienia wniosku już stwierdzonymi faktami i dowodami | str. 351
3.2. Przesłanki zakresu i kosztów ujawnienia dowodów oraz zapobiegania ogólnemu poszukiwaniu informacji nieistotnych dla postępowania | str. 352
3.3. Przesłanka dotycząca środków dowodowych obejmujących informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa lub inną tajemnicę podlegającą ochronie prawnej na podstawie odrębnych przepisów | str. 353
4. Dodatkowe przesłanki oceny proporcjonalności wniosku o wyjawienie środka dowodowego przekazanego organowi ochrony konkurencji lub znajdującego się w aktach sprawy prowadzonej przez ten organ | str. 354
Artykuł 22 [Udostępnienie środka dowodowego w celu ustalenia możliwości jego wyjawienia] | str. 357
1. Cel i znaczenie przepisu | str. 357
2. Implementacja | str. 358
3. Zakres stosowania | str. 358
4. Sposób stosowania | str. 358
5. Kompetencje sądu w zakresie oceny wniosku | str. 360
5.1. Mechanizmy pozwalające na dokonanie oceny wniosku | str. 360
5.1.1. Opinia organu ochrony konkurencji | str. 361
5.1.2. Wysłuchanie pozwanego lub osoby trzeciej | str. 362
5.2. Forma rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku | str. 362
Artykuł 23 [Ograniczenie prawa wglądu do dowodu uzyskanego w wyniku wyjawienia środka dowodowego] | str. 363
1. Wprowadzenie | str. 363
1.1. Zakres i cel regulacji | str. 363
1.2. Inne przepisy pozostające w związku z art. 23 | str. 364
2. Przedmiot ochrony | str. 364
3. Podmiot uprawniony | str. 365
4. Zakres ograniczenia prawa wglądu do dowodu | str. 365
Artykuł 24 [Zażalenie na postanowienie w przedmiocie wniosku o wyjawienie środka dowodowego] | str. 367
1. Cel i znaczenie | str. 367
2. Zakres | str. 369
3. Sposób stosowania | str. 370
3.1. Termin i sposób wniesienia zażalenia | str. 370
3.2. Sposób rozpoznawania zażalenia | str. 370
3.3. Przedmiot zażalenia | str. 370
3.4. Podmioty uprawnione do wniesienia zażalenia | str. 371
3.5. | str. 372
Artykuł 25 [Uchylenie lub zmiana postanowienia nakazującego wyjawienie środka dowodowego] | str. 373
1. Cel i znaczenie | str. 373
2. Charakter | str. 374
3. Sposób stosowania | str. 374
3.1. Termin wniesienia wniosku | str. 374
3.2. Okoliczności uzasadniające wniesienie wniosku | str. 375
3.3. Podmioty uprawnione do wniesienia wniosku | str. 375
3.4. Sąd właściwy oraz forma rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku | str. 376
3.5. Zażalenie na postanowienie sądu | str. 377
4. Zasadność regulacji | str. 377
Artykuł 26 [Postanowienie nakazujące wyjawienie środka dowodowego jako tytuł egzekucyjny] | str. 378
1. Cel i znaczenie | str. 379
2. Implementacja | str. 379
3. Sposób stosowania | str. 380
3.1. Tytuł wykonawczy | str. 380
3.2. Egzekucja | str. 380
3.3. Grzywna | str. 381
3.4. Obowiązek zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz wierzyciela | str. 382
Artykuł 27 [Uchylanie się od wyjawienia środka dowodowego lub zniszczenie środka dowodowego] | str. 383
1. Cel i znaczenie | str. 383
2. Sposób stosowania | str. 384
2.1. Przesłanki zastosowania | str. 384
2.2. Podstawa zastosowania | str. 384
2.3. Możliwe sankcje | str. 385
2.3.1. Uznanie faktów za ustalone | str. 385
2.3.2. Obciążenie kosztami postępowania | str. 386
2.3.3. Pozostałe sankcje | str. 387
Artykuł 28 [Pominięcie dowodu uzyskanego w wyniku wyjawienia środka dowodowego] | str. 387
1. Cel i znaczenie | str. 388
2. Sposób stosowania | str. 388
2.1. Rodzaje sankcji | str. 388
2.2. Przesłanki stosowania | str. 389
2.2.1. Złożenie wniosku o wyjawienie środka dowodowego w złej wierze | str. 390
2.2.2. Naruszenie ograniczeń dotyczących prawa wglądu, zapoznawania się lub korzystania z dowodu | str. 391
2.2.3. Wykorzystanie dowodu w innym celu niż na potrzeby toczącego się postępowania | str. 392
2.3. Zastosowanie sankcji | str. 392
Artykuł 29 [Dokumenty niemogące stanowić dowodu] | str. 393
1. Uwagi wstępne | str. 394
2. Kontekst systemowy | str. 395
3. Bezwzględna niedopuszczalność dowodów | str. 396
4. Względna (czasowa) niedopuszczalność dowodów | str. 398
5. Prawo wykorzystywania dowodów przez strony i ich następców prawnych | str. 401
6. Skutki złożenia wniosku o wyjawienie dowodu obejmującego dowody wskazane w art. 29 u.r.n.s. | str. 403
Artykuł 30 [Związanie sądu decyzją Prezesa UOKiK o uznaniu praktyki za naruszającą konkurencję lub wyrokiem wydanym w wyniku odwołania od takiej decyzji] | str. 403
1. Uwagi wstępne | str. 404
2. Kontekst systemowy | str. 407
3. Prawomocna decyzja lub prawomocny wyrok | str. 408
4. Ustalenia decyzji lub wyroku | str. 410
5. Zakres związania sądu | str. 411
6. Skutki związania decyzją Prezesa UOKiK lub wyrokiem sądu | str. 413
Artykuł 31 [Ustalanie wysokości szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji] | str. 414
1. Odesłanie do wytycznych Komisji Europejskiej | str. 414
2. Praktyczne aspekty szacowania szkody | str. 417
3. Pomoc dla sądu ze strony organu ochrony konkurencji | str. 419
Artykuł 32 [Stosowanie przepisów k.p.c. w zakresie nieuregulowanym] | str. 420
1. Uwagi ogólne | str. 420
2. Sprawy uregulowane w ustawie o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji | str. 421
2.1. Właściwość rzeczowa | str. 421
2.2. Właściwość miejscowa | str. 421
2.3. Legitymacja procesowa | str. 421
2.4. Uwzględnienie nowej definicji „ugody” | str. 422
2.5. Zawieszenie i umorzenie postępowania zawieszonego na zgodny wniosek stron | str. 422
2.6. Nowe domniemania prawne | str. 423
2.7. Związanie sądu stwierdzeniem praktyki ograniczającej konkurencję | str. 423
2.8. Rola organów ochrony konkurencji w ustalaniu wysokości odszkodowania | str. 424
2.9. Rozciągnięcie zasad ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa | str. 424
2.10. Wniosek o wyjawienie środka dowodowego | str. 425
2.11. Ocena środka dowodowego | str. 425
2.12. Zażalenie na postanowienie w przedmiocie wyjawienia środka dowodowego i wniosek o zmianę prawomocnego postanowienia | str. 425
2.13. Sankcje związane z niewyjawieniem dowodu | str. 426
2.14. Zakazy dowodowe | str. 426
2.15. Tytuł egzekucyjny | str. 427
Rozdział 4. Zmiany w przepisach | str. 428
Artykuł 33 [Przepisy zmieniające] | str. 428
1. Uwagi ogólne | str. 428
2. Uwagi szczegółowe | str. 430
2.1. Termin przedawnienia a tempore scientiae | str. 430
2.2. Przedawnienie a tempore facti | str. 432
2.3. Bieg terminu przedawnienia zgodnie z art. 4421 § 3 i 4 k.c. | str. 432
Artykuł 34 [Przepisy zmieniające] | str. 434
1. Czyn nieuczciwej konkurencji stanowiący naruszenie prawa konkurencji | str. 435
1.1. Czyn nieuczciwej konkurencji | str. 435
1.2. Naruszenie prawa konkurencji | str. 436
1.3. Czyn o „podwójnej kwalifikacji” (zbieg norm prawa konkurencji i prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji) | str. 436
1.4. Brak regulacji zbiegu innych norm prawnych z normami prawa konkurencji | str. 439
2. Zasady naprawienia szkody wyrządzonej czynem nieuczciwej konkurencji | str. 440
2.1. Naprawienie szkody wyrządzonej czynem nieuczciwej konkurencji na zasadach ogólnych | str. 440
2.2. Uzasadnienie wyłączenia ogólnych zasad naprawienia szkody wyrządzonej czynem nieuczciwej konkurencji | str. 441
2.3. Szczególne zasady naprawienia szkody wyrządzonej czynem nieuczciwej konkurencji | str. 442
2.4. Kumulatywna ochrona prawna w przypadku zbiegu norm prawnych | str. 443
3. Przedawnienie roszczeń | str. 445
3.1. Przedawnienie roszczeń w prawie zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 445
3.1.1. Podstawa prawna | str. 445
3.1.2. Termin przedawnienia i początek biegu przedawnienia | str. 446
3.1.3. Zastosowanie przepisów Kodeksu cywilnego | str. 447
3.1.4. Wyłączenie zastosowania przepisów Kodeksu cywilnego | str. 449
3.2. Uzasadnienie zmiany w prawie zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 449
3.3. Szczególne zasady przedawnienia czynów o „podwójnej kwalifikacji” | str. 450
Artykuł 35 [Przepisy zmieniające] | str. 452
1. Wyłączenie stosowania zakazu wykorzystywania informacji uzyskanych w toku postępowania przed Prezesem UOKiK | str. 452
1.1. Nowelizacja | str. 452
1.2. Zakres nowelizacji | str. 453
2. Wyłączenie stosowania zakazu wykorzystania informacji i dowodów | str. 453
2.1. Dobrowolne poddanie się karze pieniężnej | str. 453
2.2. Zakaz wykorzystania informacji i dowodów | str. 454
2.3. Uzasadnienie wyłączenia stosowania zakazu | str. 457
2.4. Zakres wyłączenia stosowania zakazu | str. 458
Rozdział 5. Przepisy przejściowe i końcowe | str. 463
Artykuł 36 [Stosowanie nowych przepisów do roszczeń powstałych po wejściu w życie ustawy lub postępowań wszczętych po wejściu w życie ustawy] | str. 463
Artykuł 37 [Postępowania niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy] | str. 465
1. Uwagi wstępne | str. 466
2. Dyrektywa odszkodowawcza a art. 37 u.r.n.s. | str. 466
3. Ratio legis art. 37 u.r.n.s. | str. 468
4. Zakres art. 37 u.r.n.s. | str. 469
Artykuł 38 [Stosowanie nowych przepisów do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej deliktem] | str. 469
1. Uwagi ogólne | str. 469
2. Uwagi szczegółowe | str. 470
2.1. Zasada ogólna | str. 470
2.2. Bieg terminu przedawnienia | str. 471
2.3. Zastosowanie art. 38 u.r.n.s. do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej naruszeniem prawa konkurencji | str. 472
Artykuł 39 [Maksymalny limit wydatków na wykonywanie zadań ustawowych przez Prezesa UOKiK] | str. 473
1. Określenie maksymalnego limitu wydatków | str. 474
1.1. Podstawa prawna | str. 474
1.2. Skutek finansowy ustawy | str. 475
1.3. Przeznaczenie wydatków | str. 476
1.4. Limit wydatków | str. 477
2. Zadania Prezesa UOKiK dotyczące limitu wydatków | str. 478
2.1. Monitorowanie wykorzystania limitu wydatków | str. 478
2.2. Wdrażanie mechanizmu korygującego | str. 478
Artykuł 40 [Wejście w życie] | str. 480
Bibliografia | str. 485
