Sati

• Druk: Warszawa, 2014
• Autor: Przemysław Szczurek
• Wydawca: Dialog

Sanskrycki termin sati (sati) oznacza wierną, prawą, cnotliwą niewiastę. Staroindyjska tradycja powiązała go przede wszystkim z kobietą, która po śmierci męża ginęła wraz z nim na stosie kremacyjnym, by wspólnie podążyć do świata niebiańskiego i tam wieść dalszą, pełną szczęścia egzystencję, a po powrocie na ziemię w kolejnym wcieleniu znów zostać jego wierną małżonką. Z czasem termin sati – zwłaszcza w jego zachodniej recepcji – zaczął być także używany na określenie samego zwyczaju i praktyki samopalenia wdów w Indiach oraz związanego z nią ceremoniału.

Bulwersujące Europejczyków informacje o zwyczaju samopalenia wdów docierały z Indii do świata zachodniego znacznie wcześniej niż bogactwo indyjskiej myśli filozoficzno–religijnej, medytacja, joga, upaniszady, Bhagawadgita, doktryna buddyzmu i zanim narodziła się w europejskich uniwersytetach świadomość indoeuropejskiej wspólnoty językowej. Średniowieczne i nowożytne relacje o wdowach wstępujących na stos trafiały do Europy najczęściej w formie pamiętników z podróży, głównie z okresu XVI–XVIII w. Świat zachodni miał jednak okazję słyszeć o tym zdumiewającym zwyczaju znacznie wcześniej, bo już w czasach starożytnych.

Książka Przemysława Szczurka koncentruje się na przedstawieniu, klasyfikacji i analizie najstarszych świadectw odnoszących się do praktyk samopalenia wdów w Indiach. Autor analizuje z jednej strony świadectwa staroindyjskie (przede wszystkim sanskryckie), z drugiej strony starożytne – a w niektórych przypadkach także późniejsze – relacje świata zachodniego. Przedstawia także zachowane w Indiach materialne dowody czci oddawanej sati (tzw. kamienie pamięci sati z zawartymi na nich symbolami i inskrypcjami, kapliczki i świątynki sati). Przytoczone przez autora świadectwa – zwłaszcza te literackie – pozwalają skonfrontować najstarsze źródła Wschodu i Zachodu na temat jednego z najbardziej osławionych i kontrowersyjnych obyczajów dawnych Indii.

Przemysław Szczurek - adiunkt w Zakładzie Filologii Indyjskiej (Instytut Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych) Uniwersytetu Wrocławskiego. Prowadzi badania nad literaturą staroindyjską oraz greckimi i rzymskimi źródłami o Indiach starożytnych. Jest autorem prac na temat procesów redakcji Bhagawadgity, filozoficzno-religijnych koncepcji zawartych w literaturze sanskryckiej i tekstach kanonu palijskiego oraz greckich i rzymskich świadectw o Indiach.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Ebooki popularnonaukowe
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-63778-79-8
• ISBN druku: 978-83-63778-15-6
• Liczba stron: 446

Wykaz skrótów

Wstęp

Część I Samopalenie wdów w literaturze dawnych Indii

Rozdział 1. Uwagi o terminach związanych z sati, występujących w dziełach sanskryckich i opracowaniach nowożytnych

Rozdział 2. Świadectwa o sati w literaturze dawnych Indii

2.1. Sati w kodeksach prawno-obyczajowych

2.2. Sati w innych tekstach literatury staroindyjskiej

Rozdział 3. Świadectwa wedyjskie

Uwagi  o kompozycji hymnu Rv. 10.18

Rozdział 4. Śmierć Madri i problem podwójnej kremacji ciał Pandu i Madri w Mahabharacie

Rozdział 5. Wdowy bramińskie jako sati. Braminizacja praktyk samopalenia wdów

Rozdział 6. Ograniczenia w praktyce samopalenia wdów

Rozdział 7. Najdawniejsze indyjskie głosy sprzeciwu - powątpiewanie, sceptycyzm, opozycja wobec praktyki śmierci wdów na stosie

Rozdział 8. Wolny wybór, perswazja, przymus moralny czy użycie siły? Kwestia dobrowolności praktyk samopalenia wdów i czynników na nie wpływających

Część II Świadectwa pamięci sati w kulturze materialnej dawnych Indii - tzw. kamienie pamięci sati, najstarsze inskrypcje. Uwagi o deifikacji i kulcie sati

Rozdział 1. Materialne świadectwa pamięci sati

Rozdział 2. Kilka uwag o inskrypcjach na kamieniach pamięci sati

Rozdział 3. Uwagi o deifikacji i kulcie sati

Część III Starożytne świadectwa greckie i rzymskie o praktykach samopalenia wdów na stosie w Indiach

Wstęp

Rozdział 1. Relacja Onezykrytosa

Rozdział 2. Relacja Arystobulosa

Rozdział 3. Relacja Diodora Sycylijskiego

3.1. Wiarygodność świadectwa przekazanego przez Diodora. Uwagi o ceremonii związanej z praktyką samopalenia wdów

3.2. Źródła opisu Diodora

Rozdział 4. Pozostałe świadectwa greckie i rzymskie

Zakończenie

Bibliografia

Podziękowania