Sędzia Schreber

• Druk: 2012
• Autor: Krzysztof Wolański
• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN

Od śmierci Daniela Paula Schrebera minęło niemal równo sto lat, trudno więc o lepszą okazję, by przyjrzeć się bliżej „najczęściej opisywanemu przypadkowi w historii psychiatrii, człowiekowi cierpiącemu na – jak sam twierdzi – chorobę nerwów, o którym Freud orzekł, że byłby doskonałym dyrektorem zakładu psychiatrycznego, Lacan zaś – że wykazuje się talentem i pasją teologa. „Przypadek Schrebera” to nie tylko fascynujący swoją złożonością system urojeń byłego sędziego, ale również wyzwanie rzucone rodzącej się tradycji psychoanalitycznej. Co więcej, wyzwanie to towarzyszy psychoanalizie w całej dotychczasowej historii jej rozwoju, za każdym razem zmuszając ją do zrewidowania własnych założeń, zakwestionowania dogmatów i przemyślenia na nowo fundamentalnych pojęć.

Krzysztof Wolański – filozof, w roku 2012 obronił doktorat w Szkole Nauk Społecznych PAN. Głównymi obszarami jego zainteresowań są psychoanaliza i współczesna myśl krytyczna. Uczy literatury w jednym z warszawskich liceów.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-61757-61-0
• ISBN druku: 978-83-61757-30-6
• Liczba stron: 596

Prolog – z wizytą w Sonnenstein               11
I. Uwagi wstępne: przypadek                 13
1. „Najczęściej opisywany przypadek historii psychiatrii”     15
2. Od Lancelota do sędziego Schrebera           20
3. Opis przypadku i psychoanaliza               29
4. Schreber jako przypadek                     32
II. Schreber i jego losy: życie, rodzina, walka sądowa     37
1. Daniela Paula Schrebera wspomnienia z dzieciństwa          	39
2. Schreberowie: dzieje upadku pewnej rodziny         46
3. Daniel Paul i jego lekarze                     55
4. Proces Schrebera, czyli sędzia przed sądem         83
III. Sędzia we własnej sprawie. Próba rekonstrukcji
Pamiętników nerwowo chorego             121
1. Historia choroby i leczenia z punktu widzenia pacjenta        	123
2. Chwytam za pióro…                   150
3. Nerwy Boga, czyli wprowadzenie do ontologii Schrebera   162
4. Słownik „schreberyzmów”                 169
4.1. „Prajęzyk”                             169
4.2. „Cudowna konstrukcja”                 170
4.3. „Stan zgodny z porządkiem świata”           172
4.4. „Oczyszczanie nerwów”, „sprawdzone dusze”            	173
4.5. „Mord na duszy”                       175
4.6. Promienie, wzrastająca nerwowość i przyciąganie        	177
5. Odmężczyźnienie człowieka i zagłada świata         180
5.1. „Żyd wieczny tułacz”                 180
5.2. Cielesne transformacje                 183
5.3. Katastroficzne wizje i „zagłada świata”     190
6. Boskie cuda                                 197
6.1. O powstawaniu gatunków na drodze boskich cudów   202
7. Rozkosz                         206
7.1. Ekonomia rozkoszy                     208
7.2. Próba scjentystycznego ujęcia rozkoszy         212
7.3. Religijny sens rozkoszy                 217
7.4. Żądanie rozkoszy i przymus myślenia     220
8. „Pobieżnie wytworzony człowiek”             224
9. „Przymus myślenia”                   232
9.1. „Przymus myślenia” i przekształcenie umysłu            	236
10. „Sąd boży”, czyli Niemcy                 240
11. Odtworzenie i zapłodnienie                   244
12. Spisek i doktor Flechsig                   246
12.1. Flechsig jako lekarz                 248
12.2. Rola Flechsiga w spisku przeciwko Bogu       249
12.3. Dysfunkcja Boga jako źródło spisku     256
13. Kontakty z Bogiem                     261
13.1. Święty Schreber. Religijne aspekty wizji sędziego        	263
13.2. Zachowanie bezruchu jako akt wiary. Hiobowe aspekty
wizji Schrebera                       268
IV. Freud i klasyczna interpretacja psychoanalityczna       275
1. Znaczenie przypadku Schrebera dla psychoanalizy. Nozologia  	277
1.1. Miejsce paranoi w teorii psychoanalitycznej       281
2. Lęk przed wpływem                         285
3. Perspektywa psychiatryczna a psychoanalityczna       293
4. Mania prześladowcza i mania wielkości         303
4.1. Homoseksualizm                       307
4.2. Figura ojca                     317
4.3. Regresja do stadium narcyzmu           321
5. Moment przełomowy                   325
6. Schreber jako przykład paranoika. Projekcja i wyparcie        	335
6.1. Projekcja                       336
6.2. Wyparcie                     339
7. Neuroza a paranoja w perspektywie Freuda     345
8. Wyjaśnienie alternatywne                 357
V. Moritz Schreber i jego maszyny             365
Metaforyka zarazy, figura Bismarcka i masturbacja            	394
VI. Lacan i strukturalna interpretacja psychozy              	409
1. Aimée, siostry Papin, Dali                 411
2. Od konstelacji symptomów do struktury psychicznej          	418
3. Lacanowska lektura Pamiętników nerwowo chorego            	422
4. Bóg jest językiem                     431
5. Podmiot psychotyczny a język                 436
6. Psychotyzujący ojciec                   440
7. „inny” i Inny                       444
8. Początek psychozy i praca diagnostyczna       451
9. Wykluczenie a wyparcie                 457
10. Wykluczenie w kontekście kompleksu Edypa         465
11. Wykluczenie i język                   471
12. Znaczenie, które jest niczym                 480
VII. Schizoanaliza Schrebera – Deleuze i Guattari       485
1. „Psychoanaliza jest mordem na duszy”         487
2. Schizofrenia w perspektywie psychoanalitycznej              	490
3. Krytyka punktu wyjścia i punkt wyjścia krytyki       496
4. Edyp król                                   508
5. Trzy syntezy: konektywna, koniunktywna i dysjunktywna      	514
6. Prezydent Schreber wyszedł na spacer           519
7. Schizofrenia i paranoja                       533
8. Schizoanaliza: libido, pragnienie, nieświadomość              	556
9. „Etyczny” wymiar schizoanalitycznej kategorii schizofrenii   564
VIII. Wyzwanie dla psychoanalizy               569
Bibliografia                                 585
Indeks nazwisk                     591