Sen, marzenie, zaświaty w literaturze i kulturze
Oniryzm jawi się jako konwencja mówienia o człowieku i świecie. Marzenie wydatnie poszerza sfery poznania, odsłaniając nieznane wcześniej możliwości.
Zaświaty to rzeczywistość niezgłębiona, do której twórcy próbują zajrzeć za sprawą wyobraźni, wizji utrwalonych w tradycji czy udostępnionych przez religię. Sen, marzenie i zaświaty wielokierunkowo przenikają się i zazębiają w dokonaniach twórców, tworząc sieci powiązań.
W niniejszym tomie zgromadzono prace na temat utworów reprezentujących różne okresy literackie i gatunki, poświęcone wielorakiej tematyce. Przedmiotem refleksji młodych badaczy stała się twórczość uznanych mistrzów oniryzmu, wizji i penetracji nieznanych światów, a także autorów nie zawsze kojarzonych ze snem, marzeniem i zaświatami. Młodzi adepci nauki poświęcili swoje teksty dokonaniom twórców bardzo znanych (Słowacki, Kraszewski, Prus, Tetmajer, Przybyszewski, Brzechwa, Leśmian, Schulz, Białoszewski, Grochowiak, Różewicz, Szymborska, Bryll), ale też nieco zapomnianych (Brzozowski, Wojaczek) oraz najnowszych, o ugruntowanej pozycji (Tokarczuk), utrwalających ją (Tulli), dopiero poszukujących swego miejsca czy niszowych (łódzcy poeci współcześni, Kaczanowski). W obszarze zainteresowań znaleźli się pisarze epok dawnych (Twardowski, Jurkowski, Kołłątaj), jak również twórcy należący do kręgu literatury światowej (Palingenius, Gogol, Lermontow, Puszkin, Hamsun).
Michał Kuran, Sen, marzenie i zaświaty w literaturze – wprowadzenie do monografii 7
W KRĘGU DOŚWIADCZEŃ ONIRYCZNYCH 37
Jacek Szlufik, Sny straszne rosyjskich romantyków – Puszkin, Lermontow, Gogol 39
Joanna Jabłońska, W świecie marzeń i snów bohaterów Lalki Bolesława Prusa 51
Natalia Poleszak, „Sen wymówiony przez czarodziejskie tony” – onirologia erotyczna w liryce
Kazimierza Tetmajera 63
Beata Marcinowska, Somnambulik czy heros? Motyw snu/jawy w baśni młodopolskiej 77
Hanna Żbikowska, „Ocknieni ze snu, przypomnieć nie mogą widzeń podobnych do ognia i róży” – o tym, kto kogo śni i zmyśla w cyklu Bolesława Leśmiana Aniołowie 85
Monika Urbańska, Między iluzją a snem. O miłosnym fatalizmie w życiu i twórczości Jana Brzechwy 97
Ewa Kuliś, „Miłość, która obudzi śpiącą w Tobie śmierć” – słów kilka o sennych marzeniach i obsesyjnych pragnieniach w twórczości Rafała Wojaczka 107
Ewa Mikuła, Senne trawestacje doświadczenia wojennego na podstawie Tajnego dziennika Mirona Białoszewskiego 117
Magdalena Godyń, Śni mi się, że się budzę – oniryczne światy możliwe w poezji Wisławy Szymborskiej 127
Dorota Rybak, Sen jako dominanta kompozycyjna w powieści Dom dzienny, dom nocny Olgi Tokarczuk 135
Dawid Kujawa, Oniryzm, który mocno stoi na ziemi. O strategii poetyckiej Adama Kaczanowskiego 143
Daniela Zajączkowska, Funkcja snu i marzenia we współczesnej poezji polskiej 151
WYOBRAŹNIA – WIZJA – IMAGINACJA 163
Paulina Poterała, Mitologia w epitalamiach Samuela Twardowskiego ze Skrzypny 165
Magdalena Ciechańska, Słowacki dantejski – dwie wędrówki w poszukiwaniu ciała 177
Katarzyna Przybyła, Paradoksy czasu. O iluzoryczności świata rewolucji w Płomieniach Stanisława Brzozowskiego 189
Paula Sztark, Krytyka wobec ontycznej chwiejności świata opowiadań Brunona Schulza 203
Paulina Urbańska, (Nie)realny świat poety. O kilku wierszach Tadeusza Różewicza 211
Sławomir Hornik, O wyobraźni – poetyckiej i religijnej (w literaturze polskiej po 1989 roku) 221
W KRĘGU ZAŚWIATÓW 229
Ewelina Drzewiecka, Podróż w zaświaty w Zodiaku życia Palingeniusza 231
Marta Kalarus, Powracający grzesznicy – dusze potępione w Historyjach świeżych i niezwyczajnych Michała Jurkowskiego 241
Patrycja Bąkowska, Sen, poezja i autobiografizm – Hugona Kołłątaja Nad snami, czyli nad marzeniami nocnymi moje uwagi… (rozpoznania wstępne) 255
Monika Kusek-Dyja, Hipnagogia Kraszewskiego – czyli mroczne korytarze imaginacji 263
Piotr Polaszek, „Między niebem a piekłem”, czyli Karczma Bolesława Leśmiana 271
Michał Sadowski, Uwikłani w marzenia i cierpiący – charakterystyka głównych bohaterów w Głodzie Knuta Hamsuna i Krzyku Stanisława Przybyszewskiego 281
Joanna Pomykalska, Mroczne (za)światy w twórczości Stanisława Grochowiaka na podstawie utworów z tomu Agresty 291
Martyna Badowicz, O czym śni Ernest Bryll? Oniryczna podróż szlakiem autora Trzeciej nad ranem 297
Sylwia Kubowicz, Telefon do zmarłych, czyli kontakt z zaświatami w powieści Szum Magdaleny Tulli 307
Bibliografia 313
Indeks osób 329
Indeks postaci 339
