Serbia pod rządami Slobodana Milosevica. Serbska polityka wobec rozpadu Jugosławii w latach dziewięćdziesiątych XX wieku
W drugiej połowie lat osiemdziesiątych poszczególne republiki Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosłwii coraz bardziej zdecydowanie dążyły do utworzenia samodzielnych państw narodowych. Ponieważ idealistycznie zakładano zjednoczenie narodu w ramach jednego państwa, a duży odsetek Serbów zamieszkiwał obszary poza Republiką Serbską, utworzenie państwa serbskiego łączyłoby się albo ze znacznym okrojeniem terytoriów innych republik, albo z utrzymaniem państwa jugosłowiańskiego. Stało się to przyczyną konfliktów, które wybuchły na początku lat dziewięćdziesiątych, kiedy nastąpił faktyczny rozpad państwa jugosłowiańskiego.
Slobodan Milošević, który stanął na czele partii komunistycznej w Serbii w 1986 r., zaś w 1990 został wybrany na prezydenta Serbii, był rzecznikiem swoiście pojmowanych serbskich interesów narodowych. Był on (jak wielu innych, również opozycyjnych, polityków) zwolennikiem utrzymania wszystkich Serbów w ramach jednego państwa – Jugosławii i aż do końca swoich rządów dążył do realizacji jugoslawizmu w znaczeniu politycznym. Wbrew powszechnym opiniom duża część społeczeństwa serbskiego nie popierała polityki prezydenta, dając temu wyraz przez organizowanie nieustających demonstracji, które trwały w latach 1991–1995, podczas toczących się wojen. Do spadku popularności Miloševicia przyczyniła się także powojenna sytuacja Serbii i Jugosławii: państwo było zrujnowane sankcjami nałożonymi w czasie trwania konfliktów, poza tym osoba prezydenta kojarzyła się społeczeństwu z niezrealizowanymi obietnicami, których ceną były wojny. Nie powstrzymały one rozpadu państwa jugosłowiańskiego, co więcej, nie udało się przyłączyć do FRJ praktycznie żadnego z terytoriów, o które walczono.
Konflikt serbsko-albański w Kosowie przeobraził się w wojnę, w której interweniował Sojusz Północnoatlantycki, występujący przeciwko Serbom. Spowodowało to gwałtowny, acz krótkotrwały nawrót poparcia dla prezydenta (już wtedy Jugosławii), które po zakończeniu działań wojennych zaczęło ponownie maleć, doprowadzając do ustąpienia Miloševicia w 2000 r.
Dr Mirella Korzeniewska-Wiszniewska jest absolwentką Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ, kierunku politologia, i pracownikiem tego Instytutu. Pracę magisterską napisała pod kierunkiem prof. dr hab. Ireny Stawowy-Kawki na temat: Postawa polskiego duchowieństwa katolickiego wobec nazizmu w latach 1933–1939. Doktorat pt. Serbska idea narodowa w polityce wewnętrznej Jugosławii w latach 1991–2000 obroniła w 2006 r. Obszar zainteresowań naukowych dr Mirelli Korzeniewskiej-Wiszniewskiej obejmuje Bałkany, szczególnie byłą Jugosławię, a spośród jej spadkobierców – Serbię.
Wprowadzenie
Rozdział 1. Od Tity do Miloševicia – Serbowie wobec prób realizacji idei jugosłowianizmu
Królestwo Jugosławii a problem relacji narodowych w dwudziestoleciu międzywojennym,
Serbowie w Jugosławii Josipa Broza Tity,
Unarodowienie życia politycznego i społecznego w SFRJ w latach osiemdziesiątych XX wieku,
Nacjonalizmy i stereotypy Mitologizacja historii narodu serbskiego i jej wpływ na relacje etniczne w Jugosławii Memorandum Serbskiej Akademii Nauk i Umiejętności Milošević, opozycja i rozpad państwa,
Polityka Miloševicia wobec federacji i Republiki Serbii Pierwsze demokratyczne wolne wybory w 1990 r. i ich wpływ na demontaż państwa Rola Serbskiej Cerkwi Prawosławnej w przemianach społeczno-politycznych w SFRJ w drugiej połowie lat osiemdziesiątych Wiosna 1991 roku i rozpad federacji,
Położenie Serbów w Chorwacji Serbowie w Bośni i Hercegowinie Jugosłowiańska Armia Narodowa u progu wojny – zarys problemu Rozdział 2. Serbska polityka wewnętrzna w okresie wojen w byłej Jugosławii w latach 1991–1995,
Polityka władz belgradzkich podczas konfliktów w latach 1991–1995,
Od wojny w Słowenii do ogłoszenia planu Cyrusa Vance’a Wojna w Bośni i Hercegowinie Przegląd stanowisk wobec wojen w Jugosławii,
Rola opozycji w życiu politycznym Jugosławii w latach 1991–1995 Wybory do Narodowego Parlamentu Serbii w 1992 i 1993 r. Stanowisko Serbskiej Cerkwi Prawosławnej wobec wydarzeń w byłej Jugosławii w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych – zarys problemu Rozdział 3. Zmierzch polityki Slobodana Miloševicia,
Serbska polityka wewnętrzna w powojennej Jugosławii,
Serbska opozycja w okresie wyborów i demonstracji w latach 1996–1997, 195 Problem serbsko-albański w Kosowie do 1998 r., 206 Wojna w Kosowie,
Faza negocjacji – lata 1998–1999 Faza wojny – 1999 r. Październik 2000 roku i odejście Miloševicia,
Zakończenie, 249 Bibliografia
Wykaz skrótów, 267 Spis map i fotografii, Aneks – mapy i fotografie
