Śmierć, pogrzeb i upamiętnienie władców w dawnej Polsce
Prezentowany tom zawiera wyniki badań historycznych oraz historyczno-artystycznych nad problematyką śmierci, pochówków i upamiętnienia władców oraz władczyń (nie tylko polskich) od późnego średniowiecza do początku XX wieku. Publikowane artykuły dotyczą, z jednej strony, prywatnej sfery życia monarchów, ich religijności i stosunku do śmierci, z drugiej zaś – organizacyjnego, politycznego i symbolicznego wymiaru ich zgonów oraz pogrzebów.
Prace o charakterze syntetycznym przedstawiają tytułowy problem w międzynarodowym kontekście, a studia przypadku włączają do obiegu naukowego dotychczas nieznane, zapomniane lub niedostatecznie wykorzystane materiały źródłowe. Zgromadzenie rozproszonych wiadomości oraz interdyscyplinarne podejście pozwoliły rzucić nowe światło na słabo dotąd rozpoznane zagadnienie śmierci i upamiętnienia władców w dawnej Polsce.
Publikacja kierowana jest do wszystkich zainteresowanych historią, historią sztuki, literatury oraz muzyki.
The book examines the problem of death, burials and commemoration of male and female rulers (not only Polish ones) since the late Middle Ages until the beginnings of the 20th century. The articles concern, on the one hand, the private sphere of monarchs’ lives, their religiousness and attitude to death and, on the other, the organisational, political and symbolic aspects of their deaths and funerals.
Marek Walczak, Śmierć, pogrzeb i upamiętnienie władców (nie tylko) w dawnej Polsce 7
Urszula Augustyniak, Śmierć władcy jako zakłócenie naturalnego porządku rzeczy 15
Wojciech Sowała, Od pomnika niespełnionych ambicji do pamiątki narodowej. Dzieje nagrobka Władysława Białego w kościele Saint-Bénigne w Dijon 30
Jakub Kubieniec, Umieranie, śmierć i pogrzeb w liturgii późnośredniowiecznego Krakowa 49
Bożena Czwojdrak, Śmierć, pogrzeb i upamiętnienie polskich królowych w późnym średniowieczu 65
Marcin Starzyński, Wiersze na śmierć króla w późnośredniowiecznej Polsce 77
Barbara Świadek, Memoria króla Jana Olbrachta w katedrze na Wawelu 88
Mateusz Grzęda, Uwagi o sensie ideowym figury nagrobnej Zygmunta I Starego 100
Agnieszka Januszek-Sieradzka, „A teraz ostatek srebra i kredens pozłocisty wezmą”, czyli o finansowaniu pogrzebu króla Zygmunta Augusta 124
Jarosław Pietrzak, „Ciało umarłe większego wymaga opatrzenia” – sekcja zwłok polskich królów i królowych od XVI do XVIII wieku w kontekście przygotowań do ceremonii pogrzebowej 142
Aleksandra Barwicka-Makula, „Spadła Korona nasza z głowy tey białeygłowy, na ktorey z wielką ozdobą y pociechą Krolestwa wszystkiego postawiona świeciła”. Okoliczności śmierci i przebieg ceremonii pogrzebowych królowej Anny Austriaczki, żony Zygmunta III Wazy 171
Joanna A. Kościelna, Przyczyny zgonów Gryfitów (1600-1637) 181
Monika Ogiewa-Sejnota, Propagandowy wymiar pogrzebu Bogusława XIV 206
Maria Kałamajska-Saeed, Castrum doloris Jana Kazimierza i Michała Wiśniowieckiego 222
Aleksandra Skrzypietz, Rzymskie uroczystości pogrzebowe Marii Klementyny Sobieskiej 230
Anna Bednarek, Najstarsze fotografie nagrobka Kazimierza Wielkiego 246
Marek Walczak, Między historią a fantazją. Nekropolia królewska w katedrze na Wawelu w początkach wieku XX 259
Wykaz skrótów 277
Spis ilustracji 278
