Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych - 03 Zagadnienia metodologiczne pracy

• Druk: Katowice, 2016
• Seria / cykl: Prace Naukowe UŚ; Socjologia
• Autor: Krzysztof Bierwiaczonek
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Punktem wyjścia do rozważań zawartych w książce jest spostrzeżenie, że jeśli współcześnie chce się mówić o mieście jako czymś więcej niż strukturze administracyjnej, demograficznej i gospodarczej, to konieczne jest istnienie przestrzeni publicznych, w których mieszkańcy mogą doświadczać zarówno obecności innych osób, jak i samej przestrzeni miejskiej. Interesującym przedmiotem badań jest zatem sposób konfrontowania się mieszkańców miast z przestrzenią publiczną. Jest to proces wielowymiarowy, związany z codziennym funkcjonowaniem w przestrzeni oraz z refleksją nad jej znaczeniem dla miasta czy rolą w kształtowaniu tożsamości miejskiej i jednostkowej. Wymienione zjawiska związane są z różnorodnymi sposobami doświadczania i definiowania miejskiej przestrzeni publicznej. Doświadczanie miejskiej przestrzeni publicznej było głównym przedmiotem badań. W ich realizacji przyjęto klasyczną w socjologii perspektywę kulturalistyczną, która zakłada analizę rzeczywistości społecznej z perspektywy jednostek. W takiej perspektywie zdefiniowano miejską przestrzeń publiczną jako obszar w mieście, który jest dostępny, przyciągający, umożliwiający konfrontację z innymi użytkownikami miasta, estetyczny, w którym ludzie chcą się spotykać, działać i czują się bezpiecznie. Analizowane w tekście badania przeprowadzono w 2012 roku w trzech śląskich miastach: Jastrzębiu-Zdroju, Tychach i Żorach. W sumie za pomocą techniki wywiadu kwestionariuszowego przebadano 982 osoby. W książce dla celów porównawczych przywołano też wcześniejsze wyniki badań prowadzonych w Gliwicach i Katowicach. Ich wykorzystanie wraz z głównymi badaniami pozwala na wyciąganie wniosków o bardziej ogólnym charakterze, wykraczającym poza studia przypadków. Zebrany materiał badawczy pozwolił na sformułowanie kilku wniosków związanych ze społecznym doświadczaniem miejskiej przestrzeni publicznej. W każdym mieście istnieją przestrzenie bez większych problemów identyfikowane przez mieszkańców jako takie, które są przykładami dobrych przestrzeni publicznych. Najczęściej są to miejskie rynki lub place zlokalizowane w centrach miast, atrakcyjne przestrzenie rekreacyjne lub parki. Z perspektywy mieszkańców miast i użytkowników przestrzeni publicznych szczególnie istotna jest ich wielofunkcyjność, umożliwiająca podejmowanie różnorakich aktywności.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8012-957-3

Spis treści

Wprowadzenie / 7

Rozdział 1
Miasto i przestrzeń publiczna w perspektywie kulturalistycznej / 15
Miasto / 16
Miejska przestrzeń publiczna / 20
Dostępność przestrzeni publicznej / 21
Przestrzeń przyciągająca / 25
Estetyka przestrzeni / 28
Konfrontacja z innymi w przestrzeni miejskiej / 31
Przestrzeń działań i aktywności / 33
Poczucie bezpieczeństwa / 38
Własność – cecha kluczowa czy nieistotna? / 41
Definicja i typologia miejskiej przestrzeni publicznej / 42
Kilka refleksji wokół pojęcia miejskiej przestrzeni publicznej / 44
Przestrzeń publiczna – perspektywa instytucjonalna / 47

Rozdział 2
Doświadczanie miejskiej przestrzeni publicznej / 51
Zmysłowe doświadczanie przestrzeni / 52
Poznawanie przestrzeni i jego konsekwencje / 55
Doświadczanie przestrzeni w wybranych tekstach polskiej socjologii kulturalistycznej / 70

Rozdział 3
Zagadnienia metodologiczne pracy / 77
Doświadczanie przestrzeni publicznej jako problem badawczy / 78
Wywiad kwestionariuszowy jako technika w badaniach kulturalistycznych / 82
Dobór i charakterystyka próby badawczej / 83
Dygresja o wytwarzaniu przestrzeni publicznych w badanych miastach / 87
Jastrzębie-Zdrój / 88
Tychy / 93
Żory / 100
Wykraczając poza studia przypadków / 108

Rozdział 4
Społeczna identyfikacja najistotniejszych przestrzeni publicznych / 113

Rozdział 5
Aktywności w miejskiej przestrzeni publicznej i ich kulturowe uwarunkowania / 131
Chaos zorganizowany – normatywne uwarunkowania aktywności w miejskiej przestrzeni publicznej / 132
Sposoby społecznego użytkowania wybranych miejskich przestrzeni publicznych / 139
Między festynem, procesją religijną a absentyzmem obywatelskim / 149
Potrzeby zaspokajane przez miejską przestrzeń publiczną / 154

Rozdział 6
Przestrzeń publiczna jako wartość przestrzenna / 163

Rozdział 7
Miejsce a przestrzeń publiczna / 175

Rozdział 8
Tożsamość przestrzenna / 197

Zakończenie. Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych / 219

Bibliografia / 229
Nota bibliograficzna / 247
Indeks nazwisk / 249

Summary / 253
Zusammenfassung / 255

Spis fotografii, rysunków, tabel i wykresów / 257