Syndrom Atlasa. O tych którzy byli silni zbyt długo
Nikt z nas nie przeżyje życia, nie doświadczając problemów, na które nie ma rady. Tracimy bliskich, zmagamy się z chorobami, jesteśmy wikłani w konflikty, od których nie ma ucieczki, przeżywamy nieoczekiwane trudności finansowe. Do pewnego stopnia jesteśmy na nie przygotowani, bo stosujemy różne zabiegi, żeby osłabić wpływ tych zdarzeń na nasze życie lub do nich nie dopuścić. Jednak kiedy dramat nastąpi, wcale nie jest nam lżej. Poczucie bezsilności, które nam wówczas towarzyszy, wydaje się nie do udźwignięcia.
Na szczęście większość z nas wcześniej czy później potrafi się jakoś odnaleźć, poradzić sobie z przeżytymi problemami, odzyskać radość życia i tworzyć nowe cele. Sposoby radzenia sobie są różne. Jedni rzucają się w wir pracy, inni wycofują się z życia, jeszcze inni w nieskończoność odtwarzają przeżyte urazy, w nadziei że kiedyś uda się im je zrozumieć i nad nimi zapanować. Są i tacy, którzy próbują przemienić porażkę w swoją siłę, wierząc w słuszność starego powiedzenia, że co nas nie zabije, to nas wzmocni. Każdy z tych wyborów w pewnych okolicznościach może uratować zdrowie psychiczne człowieka i każdy może być pułapką, drogą donikąd, która pozbawi go szansy na dobre życie. Jedną z wielu takich pułapek jest próba heroicznego zmierzenia się z problemami. Uosabia ją postać Atlasa. Współcześni Atlasi dźwigają cały swój społeczny świat i chociaż nie takiej pragnęli w nim dla siebie roli, żyją w przekonaniu, że tylko ich wysiłek uchroni ich świat przed zwątpieniem, chaosem i rozpadem.
Książka ta poświęcona jest sposobowi radzenia sobie w sytuacjach trudnych, który nie prowadzi do szczęśliwego zakończenia – nie przywraca rzeczywistej równowagi wewnętrznej. W istocie jest właśnie jedną z pułapek adaptacyjnych. Sposób ten Autorka określa mianem syndromu Atlasa - właśnie dlatego, że podobnie jak u Atlasa, rozsądek i heroiczna postawa, tak cenione w naszej kulturze, ostatecznie nie tylko nie muszą być nagrodzone, ale w istocie mogą stać się źródłem upadku i zwątpienia.
Wprowadzenie 9
Rozdział 1. Kilka uwag o sytuacjach trudnych i strategiach radzenia sobie z nimi 11
Sytuacje trudne 11
Sytuacje trudne a sytuacje urazowe 15
Sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych 16
Problemy adaptacyjne 20
Rozdział 2. Syndrom Atlasa 23
Metoda 28
Badani 31
Rozdział 3. Potrzeba kontroli zdarzeń 35
Bezbronni 37
Kompulsywna potrzeba kontroli zdarzeń 49
Fiksacja na stylu wyjaśniania zdarzeń 51
Wewnętrzny wróg – poczucie winy 53
Pożyteczne samooszukiwanie 57
Rozdział 4. Przeciążenie 63
Kto da radę, jak nie ja 66
Czynniki ryzyka przeciążenia 74
Rozdział 5. Poczucie pokrzywdzenia 81
Trójkąt dramatyczny 90
Niewdzięczność czy inny punkt widzenia 94
Sprawiedliwy kontrakt i inne marzenia 97
Błędy atrybucyjne i inne pułapki 102
Rozdział 6. Skłonność do irytacji 105
Bezradni, przemęczeni, zagniewani 113
Strzelanie sobie w stopę 118
Konflikt autystyczny 120
Rozdział 7. Lęk przed odrzuceniem 125
W śmiertelnym uścisku 128
W pułapce niemożności 136
Ucieczka od własnych problemów 141
Rekompensata za opuszczenie 144
Kochaj mnie za nas oboje 146
Przyzwolenie na miłość 154
Rozdział 8. Lęk przed poczuciem szczęścia 159
Dlaczego boimy się szczęścia 163
Wyuczona redukcja oczekiwania szczęścia 164
Pesymizm defensywny 169
Potrzeba samoukarania 172
Deficyt umiejętności troski o własny dobrostan 175
Rozdział 9. Osamotnienie 177
Czy osamotnienie jest znakiem czasu? 184
Rozdział 10. Kompulsywny charakter syndromu Atlasa 195
Dystrofia ego 199
Dlaczego nie destrukcja bezpośrednia 202
Syndrom Atlasa a zaburzenia pourazowe 203
Atlas a współuzależnienie 204
Zakończenie 207
Bibliografia 213
Aneks 225
O Autorce 247
