Systemy polityczne Podręcznik akademicki Tom 1

• Druk: 2019
• Redakcja naukowa: Beata Kosowska-Gąstoł, Marek Bankowicz
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Problematyka systemów politycznych to jeden z najistotniejszych obszarów badawczych we współczesnej politologii. Zajmuje również ważne miejsce w procesie dydaktycznym na wielu kierunkach studiów z zakresu nauk społecznych i humanistycznych. Bez poznania instytucji, zasad, wartości i mechanizmów systemów politycznych niemożliwe jest osiągnięcie efektów kształcenia w dziedzinie nauki o polityce. […] Autorzy publikacji przygotowali opracowanie, które przystępnie prezentuje aktualny stan badań oraz systematyzuje poglądy i ujęcia prezentowane w literaturze przedmiotu. Selekcja podejmowanych zagadnień, jak również sposób ich przedstawienia zasługują na jednoznacznie pozytywną ocenę. Podręcznik jest godny polecenia nie tylko studentom i doktorantom, lecz także wszystkim czytelnikom zainteresowanym bliższym poznaniem zasad, instytucji i mechanizmów współczesnych systemów politycznych.
Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Sokoła

Niniejszy tom jest typowym podręcznikiem akademickim, dostosowanym do potrzeb dydaktycznych na poziomie uniwersyteckim. Obejmuje on wszystkie najważniejsze zagadnienia będące tradycyjną częścią politologii porównawczej w zawężonym sensie comparative politics and government, i to nie tylko w Polsce, ale także na świecie.
Z recenzji prof. Ph Dr. Michala Kubáta

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Polityka
• Redakcja: Beata Kosowska-Gąstoł, Marek Bankowicz
• ISBN: 978-83-233-4684-5
• ISBN druku: 978-83-233-4683-8
• Liczba stron: 286

WPROWADZENIE 13
I. WPROWADZENIE DO ANALIZY SYSTEMU POLITYCZNEGO PAŃSTWA  17
	1. Co to jest system polityczny?  17
	2. System polityczny państwa  23
		2.1. Uwagi wstępne  23
		2.2. Podejście instytucjonalne i neoinstytucjonalne  24
			2.2.1. Perspektywa horyzontalna  24
			2.2.2. Perspektywa wertykalna 26
		2.3. Podejście procesualne  26
			2.3.1. Uwagi wstępne  26
			2.3.2. Parlamentarny łańcuch rządzenia  29
			2.3.3. Governance 30
			2.3.4. Multi-level governance 32
			2.3.5. Procesualne ujęcie demokracji  33
		2.4. Podejście systemowe  34
	3. Klasyfikowanie systemów politycznych państw 36
		3.1. Założenia i wyzwania klasyfikacji systemów politycznych państw  36
		3.2. Klasyfikacje systemów politycznych państw 37
II. SYSTEMY DEMOKRATYCZNE I NIEDEMOKRATYCZNE 45
	1. Demokracja  45
		1.1. Wokół suwerenności narodu: rządy ludu czy zgoda ludu?  45
		1.2. Demokracja a tyrania większości  47
		1.3. Prawa i wolności w demokracji  49		
		1.4. Demokratyczne przedstawicielstwo  50
		1.5. Demokracja jako system rywalizacji i kompromisu  51
		1.6. Demokratyczne przywództwo  52
		1.7. Podział władzy  53
		1.8. Państwo prawa 54
		1.9. Fałsz „innych demokracji”  55
		1.10. Definicje  55
	2. Autorytaryzm  58
		2.1. Cechy autorytaryzmu  58
		2.2. Klasyfikacje autorytaryzmów  60
	3. Totalitaryzm 67
		3.1. Istota totalitaryzmu  67
		3.2. Totalitaryzm – fenomen współczesności  70
		3.3. Krytyczne interpretacje totalitaryzmu 71
III. WYBORY I REFERENDA  81
	1. Uwagi wstępne 81
	2. Wybory  82
		2.1. Dlaczego wybory? 82
		2.2. Podstawowe definicje 85
			2.2.1. Wybory  85
			2.2.2. System wyborczy  88
			2.2.3. Prawo wyborcze  89
			2.2.4. Demokratyczne prawo wyborcze  90
		2.3. Rodzaje wyborów 94
		2.4. Funkcje wyborów 97
		2.5. Konstrukcja systemu wyborczego  99
			2.5.1. Formuła wyborcza  99
			2.5.2. Metoda wyborcza  100
			2.5.3. Podział na okręgi wyborcze  103
			2.5.4. Uprawnienia wyborcy w akcie głosowania  104
		2.6. Konsekwencje systemów wyborczych 105
	3. Referenda  107
		3.1. Podstawowe pojęcia i definicje  107
		3.2. Referenda w praktyce politycznej  110
		3.3. Referenda – za i przeciw 112
	4. Inne instytucje demokracji bezpośredniej  113
IV. PARTIE I SYSTEMY PARTYJNE 117
	1. Pojęcie partii oraz różne orientacje w badaniach nad partiami  117
		1.1. Problemy z definiowaniem partii politycznych  117
		1.2. Podstawowe podejścia w badaniach nad partiami  118
			1.2.1. Rozpatrywanie partii przez pryzmat ich programu  118
			1.2.2. Podejście funkcjonalne  118
			1.2.3. Podejście strukturalne 120
			1.2.4. Podejście rynkowe 122
			1.2.5. Podejście wielopoziomowe 123
	2. Geneza partii politycznych  124
		2.1. Powstawanie partii jako rezultat rozwoju parlamentaryzmu i upowszechnienia praw wyborczych  125
		2.2. Powstawanie partii jako rezultat procesów modernizacji 126
		2.3. Powstawanie partii po obaleniu systemu niedemokratycznego  126
	3. Struktury organizacyjne partii  127
		3.1. Ewolucja organizacyjna – modele partii 127
			3.1.1. Partie kadrowe i masowe  128
			3.1.2. Partie wyborcze  128
			3.1.3. Partie kartelowe 129
			3.1.4. Partie politycznych przedsiębiorców  130
		3.2. Inne koncepcje i typy partii 132
		3.3. Trendy zachodzące we współczesnych strukturach organizacyjnych partii  134
			3.3.1. Prezydencjalizacja i profesjonalizacja partii  134
			3.3.2. Zmiany w zakresie partyjnych afiliacji  134
	4. Funkcje partii  135
		4.1. Funkcja społeczna  136
		4.2. Funkcja państwowo-publiczna  136
		4.3. Funkcja organizacyjna  137
	5. Podziały społeczne i konflikty polityczne  138
		5.1. Podział lewica–prawica 	138
		5.2. Geneza podziałów socjopolitycznych oraz ich współczesny kształt  140
		5.3. Podziały socjopolityczne w Polsce  141
	6. Oblicze ideowo-programowe partii 142
	7. Instytucjonalizacja partii politycznych  143
		7.1. Instytucjonalizacja prawna  144
		7.2. Instytucjonalizacja socjologiczna  145
	8. System partyjny – pojęcie, typologie, instytucjonalizacja 147
		8.1. Pojęcie systemu partyjnego  147
		8.2. Typologie systemów partyjnych  148
		8.3. Instytucjonalizacja systemów partyjnych 152
	9. Partie w systemie politycznym  153
		9.1. Partie w systemach demokratycznych – zjawisko rządów partii  153
		9.2. Partie w systemach niedemokratycznych  154
V. PARLAMENTY 159
	1. Wprowadzenie do problematyki 159
		1.1. Terminologia  159
		1.2. Ogólna charakterystyka parlamentu 160
	2. Struktura  162
		2.1. Jednoizbowość  163
		2.2. Dwuizbowość  165
			2.2.1. Strukturalna odmienność drugich izb 166
			2.2.2. Formuły reprezentacji w drugiej izbie 167
			2.2.3. Druga izba jako element moderujący w systemie politycznym  169
			2.2.4. Funkcjonalny wymiar dwuizbowości  170
	3. Organizacja wewnętrzna i tryb pracy  172
		3.1. Organy kierownicze i pomocnicze  172
			3.1.1. Organy kierownicze  172
			3.1.2. Organy pomocnicze 175
		3.2. Partie polityczne w parlamencie 178
		3.3. Tryb pracy  180
	4. Funkcje   182
		4.1. Funkcja reprezentacji politycznej  183
		4.2. Funkcja ustawodawcza  186
		4.3. Funkcja legitymizacyjna  188
		4.4. Funkcja kontrolna  189
VI. RZĄDY I GŁOWY PAŃSTW 191
	1. Pojęcie i zakres władzy wykonawczej  191
	2. Struktura i funkcjonowanie władzy wykonawczej 192
		2.1. Modele władzy wykonawczej 192
		2.2. Rząd w strukturze władzy wykonawczej  197
	3. Władza wykonawcza w strukturze systemu rządów  202
		3.1. Problem odpowiedzialności politycznej członków rządu 202
		3.2. System parlamentarny  203
		3.3. System prezydencki 209
		3.4. System semiprezydencki  211
		3.5. System kanclerski 215
		3.6. System rządów zgromadzenia  217
	4. Wzrastająca rola egzekutywy we współczesnych systemach rządów  219
VII. SĄDOWNICTWO 225
	1. Uwagi ogólne  225
	2. Zadania sądownictwa  228
	3. Zasady sądownictwa 232
		3.1. Zasada niezależności sądów 232
		3.2. Zasada niezawisłości sędziowskiej 234
		3.3. Inne zasady sądownictwa 236
	4. Rodzaje sądów 237
		4.1. Sądy konstytucyjne 238
		4.2. Sądy powszechne 242
		4.3. Sądy administracyjne 242
		4.4. Sądy wojskowe 243
		4.5. Sądownictwo międzynarodowe  	243
	5. Polityczność władzy sądowniczej 244
VIII. USTRÓJ TERYTORIALNY  247
	1. Pojęcie i klasyfikacja ustrojów terytorialnych  247
		1.1. Państwa unitarne  248
		1.2. Państwa federalne  248
		1.3. Konfederacje 250
		1.4. Ustrój terytorialny a dekoncentracja władzy  253
	2. Rodzaje państw unitarnych  254
		2.1. Państwa scentralizowane  254
		2.2. Decentralizacja i samorząd regionalny 255
		2.3. Państwa zregionalizowane 256
		2.4. Autonomia i dewolucja 257
	3. Federalizm  258
		3.1. Powstanie federacji	258
		3.2. Suwerenność w państwie federalnym  259
		3.3. Secesja i nullifikacja  262
		3.4. Modele ustrojów federalnych  263
		3.5. Podział kompetencji w państwach federalnych  265
			3.5.1. Podział kompetencji ustawodawczych  266
			3.5.2. Podział kompetencji wykonawczych i sądowniczych  268
			3.5.3. Rozstrzyganie sporów w państwach federalnych  270
		3.6. Autonomia części składowych federacji 270
		3.7. Reprezentacja części składowych na poziomie federalnym  273
		3.8. Samodzielność polityczna części składowych  276
		3.9. Ewolucja systemów federalnych 277
	4. Samorząd lokalny  278
		4.1. Samorząd municypalny  278
		4.2. Inne jednostki samorządu lokalnego 279
		4.3. Charakter jednostek samorządu lokalnego 280
		4.4. Funkcje i zadania jednostek samorządowych  281
		4.5. Modele ustrojowe samorządu  282
		4.6. Relacje państwo–samorząd  283