Szkice do teorii wychowania kreatywnego

• Druk: Kraków, 2013
• Autor: Andrzej J. Sowiński
• Redakcja naukowa: Andrzej J. Sowiński
• Wydawca: Impuls

Książka poświęcona została niezwykle ważnej problematyce. Walory naukowe, poznawcze i edukacyjne pracy podkreślają autorskie tabele i rysunki. Podejmując ciekawą formę szkicu, Autor w sposób inspirujący skłania do refleksji, dyskusji i dalszych poszukiwań. Szkic to w istocie swej projekt czegoś, to zakreślenie ram problematyki bez wnikania w jej szczegóły. W sztuce szkic oznacza swobodny rysunek, zazwyczaj koloru czarno-białego, „podkład” pod realizację większego dzieła, później wypełnianego barwami. Przyjęcie przez Autora książki konwencji szkicu skłania nie tylko do kreatywnego pochylenia się nad niezwykle ważną problematyką, ale także inspirująco zachęca do twórczej refleksji oraz do podejmowania autorskich prób realizacji zasygnalizowanych koncepcji w praktyce wychowawczej.

Z recenzji prof. zw. dr hab. Urszuli Ostrowskiej



Książka Szkice do teorii wychowania kreatywnego powstawała w latach 2010–2012. Autor wykorzystał w niej artykuły lub ich fragmenty wcześniej już publikowane w innych pracach zbiorowych, na użytek niniejszej pracy zebrane, uporządkowane i zmodyfikowane. Całość została wzbogacona o fragmenty referatów wygłoszonych na konferencjach naukowych.


Kreatywność, twórczość i rozwój to procesy, które nierozerwalnie wiążą się z życiem ludzkim, zarówno w wymiarze społecznym, jak i jednostkowym. Wyróżniają one człowieka spośród innych istot żywych i wynoszą go ponad świat materialny. Stanowią jednocześnie warunek sine qua non kultury ujmowanej nie socjologicznie czy etnograficznie, ale normatywnie, a więc widzianej w optyce wartościującej, która pozwala snuć refleksję o kulturze wysokiej. Może być ona udziałem i doświadczeniem wielu, nie tylko elit, jeśli wyrasta z ideałów i aspiracji do doskonalenia moralnego właściwych każdemu człowiekowi. Taka kultura jest zdolna podnieść życie ludzkie, a razem z nim i kondycję moralną społeczeństwa na wyższy poziom...

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Edukacja, pedagogika, szkolnictwo
• Redakcja: Andrzej J. Sowiński
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7850-407-8
• ISBN druku: 978-83-7850-412-2
• Liczba stron: 274

Wstęp    9
Przedmowa    13


Rozdział 1
Prymarność wychowania w rodzinie

1.1. Uwarunkowania autonomii wychowawczego funkcjonowania rodziny    15
1.1.1. Rodzina jako środowisko życia i wychowania    15
1.1.2. Podmiotowy walor wychowania rodzinnego    21
1.1.3. Psychospołeczna przestrzeń rodziny    24
1.2. Rodzina jako wartość w orientacji życiowej młodzieży    26
1.2.1. Wychowanie moralne a wartości    26
1.2.2. Rodzina w hierarchii wartości. Wyniki badań    30
1.2.3. Rodzina jako wartość autoteliczna i źródło wartości    33
1.2.4. Orientacja prorodzinna    35
1.3. Nauki edukacyjne o wychowaniu do życia w rodzinie    39
1.3.1. Zadania nauk edukacyjnych a swoistość wychowania w rodzinie    39
1.3.2. Funkcja edukacyjna i demaskatorska nauk edukacyjnych    43


Rozdział 2
Rozwój moralny człowieka w aspekcie podmiotowości

2.1. Niepełnosprawność w dziedzinie moralnej z perspektywy podmiotu    47
2.1.1. Niepełnosprawność moralna zawiniona i niezawiniona    47
2.1.2. Przesłanki prakseologiczno-etyczne zjawiska niepełnosprawności    50
2.1.3. Sprawność moralna osób niepełnosprawnych    53
2.1.4. Niepełnosprawność moralna osób sprawnych    56


2.2. Podmiotowość w wychowaniu i samowychowaniu    60
2.2.1. Idea podmiotowości    60
2.2.2. Podmiotowy charakter stosunku wychowawczego    62
2.2.3. Kategorie „podmiot” i „przedmiot” w piśmiennictwie pedagogicznym    67
2.2.4. Interpretacja relacji podmiot – przedmiot w wychowaniu
i samowychowaniu    70
2.2.5. Typologia wychowania w kontekście podmiotowości (zarys)    75


Rozdział 3
Trud autokreacyjny

3.1. Koncepcja samowychowania młodzieży w nauczaniu Jana Pawła II.
Próba rekonstrukcji    81
3.1.1. Ogólna charakterystyka koncepcji „więcej być”    81
3.1.2. Struktura samowychowania w ujęciu Jana Pawła II    85
3.1.3. Znaczenie i aktualność samowychowania    94
3.2. O pracy studenta nad sobą     95
3.2.1. Metodologiczne ujęcie problematyki samokształcenia
i samowychowania    95
3.2.2. W kierunku integracji procesów samokształcenia i samowychowania    97
3.2.3. Struktura pracy nad sobą (zarys)    99
3.2.4. Studiowanie a praca nad sobą    101


Rozdział 4
Aksjologiczne i etyczne problemy wychowania i samowychowania

4.1. Ideały i cele wychowania wobec wartości transcendentnych    105
4.1.1. Człowiek w świecie wartości    105
4.1.2. Wartości a cele życia    107
4.1.3. Wartości a cele wychowania i samowychowania    109
4.1.4. Ideał wychowania a wartości i cele    111
4.2. Idea pracy nad sobą w poglądach młodzieży    114
4.2.1. Idee pedagogiczne    114
4.2.2. Świadomość idei pracy nad sobą    117
4.3. Literatura i media w perspektywie pedagogicznej    120
4.3.1. Literatura i media wobec zagrożeń    120
4.3.2. Relacja: literatura – medium – człowiek    123
4.3.3. Literatura i media objęte stosunkiem wychowawczym    125



Rozdział 5
Literackie inspiracje autokreacji

5.1. Literacki wzór monologu kreatywnego    129
5.1.1. Monolog wewnętrzny    129
5.1.2. Warunki monologu kreatywnego    131
5.1.3. Efekty monologu kreatywnego    137
5.2. Podmiotowy charakter dialogu wychowawczego    138
5.2.1. O potrzebie dialogu    138
5.2.2. Rodzaje i odmiany dialogu    140
5.2.3. Zarys wybranych typów dialogu wychowawczego    142
5.2.4. Podmiotowy dialog wychowawczy    144
5.2.5. Spotkanie i dialog    146
5.3. Cisza i milczenie – implikacje pedagogiczne    147
5.3.1. Natura ciszy    147
5.3.2. Odmiany i funkcje milczenia    150


Rozdział 6
Charakter aktywności wolnoczasowej

6.1. Dobrowolność zachowań wolnoczasowych    153
6.1.1. Dobrowolność uczestnictwa    153
6.1.2. Dobrowolność uczestnictwa w grupie    155
6.1.3. Dobrowolność uczestnictwa a samowychowanie    158
6.2. Ekspresja w wychowaniu i samowychowaniu    162
6.2.1. Ekspresja w wychowaniu    162
6.2.2. Ekspresja w samowychowaniu    166
6.2.3. Wychowawca wyzwalający ekspresję    169


Rozdział 7
Czas wolny ważny dla rozwoju człowieka

7.1. Autokreacja w sferze aktywności fizycznej    173
7.1.1. Wychowanie fizyczne jako dziedzina teorii wychowania    173
7.1.2. Praca nad sobą w aktywności fizycznej    177
7.1.3. O kulturze fizycznej człowieka    179
7.2. W poszukiwaniu ideału osobowości wolontariusza    183
7.2.1. Działalność związana z wolontariatem, wolontariat, wolontariusz    183
7.2.2. Osobowość wolontariusza    187
7.2.3. Ideał a charakter człowieka    191


Rozdział 8
Kreator edukacji wyzwalającej

8.1. Nauczyciel w roli wychowawcy klasy    195
8.1.1. Zagrożona wychowawcza funkcja szkoły    195
8.1.2. Rola wychowawcy klasy i jej model    197
8.1.3. Model jako wizja normatywna    202
8.2. Samopoznanie nauczyciela-wychowawcy w kontekście
jego kompetencji pedagogicznych    204
8.2.1. Znaczenie samopoznania     204
8.2.2. Samopoznanie i samowiedza    206
8.2.3. Pojęcie i model kompetencji pedagogicznych    212
8.2.4. Kompetencje dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze    215


Rozdział 9
Państwo – patriotyzm – wychowanie

9.1. Państwo jako podmiot wychowania patriotycznego    221
9.1.1. Zdrowe państwo – podmiot wychowania    221
9.1.2. Państwo a naród    223
9.1.3. Wychowanie patriotyczne    225
9.1.4. Stosunek państwa do innych podmiotów wychowania    228
9.2. Patriotyzm – wymiar osobowej tożsamości    232
9.2.1. Patriotyzm jako wartość kultury narodowej    232
9.2.2. Tożsamość osobowa a patriotyzm    235
9.2.3. Walor patriotyzmu w ideale wychowania    237


Rozdział 10
Wartości kultury akademickiej

10.1. Kultura akademicka w perspektywie pedagogicznej     241
10.1.1. Normatywy charakter kultury akademickiej    241
10.1.2. Związki kultury z wychowaniem i pedagogiką    243
10.1.3. Ku pedagogice szkoły wyższej    245
10.2. Prawda i profesjonalizm w kulturze akademickiej    249
10.2.1. Prawda w przestrzeni wyższej edukacji    249
10.2.2. Relacja: prawda – profesjonalizm – perfekcjonizm    252
10.3. Wiedza i mądrość w edukacji akademickiej    254
10.3.1. Wiedza – atrybut szkoły wyższej    254
10.3.2. Mądrość jako wartość kultury akademickiej    257

Bibliografia    261
Spis rysunków i tabel    273