Tarcza antykryzysowa 1.0 - 3.0. Szczególne rozwiązania w prawie pracy, prawie urzędniczym i prawie ubezpieczeń społecznych. Komentarz
Publikacja zawiera omówienie aktów prawnych wydanych w konsekwencji epidemii koronawirusa w zakresie, w jakim odnoszą się do prawa pracy, prawa urzędniczego oraz prawa ubezpieczeń społecznych. Uwzględnia rozwiązania wynikające ze specustaw: Tarcza 1.0, Tarcza 2.0 oraz – obowiązująca od 16 maja 2020 r. – Tarcza 3.0.
Kryzys wywołany przez SARS-CoV-2 w znaczący sposób wpłynął na sytuację podmiotów zatrudniających i zatrudnianych. Uchwalone w związku z nim regulacje prawne objęły takie obszary jak:
nakładanie dodatkowych obowiązków na pracodawców,
zatrudnianie cudzoziemców,
zatrudnianie urzędników,
określanie statusu osób ubezpieczonych w czasie epidemii.
Osią regulacji stały się jednak przepisy dotyczące wsparcia pracodawców i osób zatrudnionych w walce z negatywnymi skutkami rozprzestrzeniania się koronawirusa, który, uderzywszy w gospodarkę, wpłynął negatywnie na rynek pracy.
Adresaci:
Książka jest przeznaczona zarówno dla praktyków, jak i teoretyków prawa. Przedstawione w niej analizy mogą służyć również jako pomoc dla działów księgowych i HR, które opracowują strategie ubiegania się o pomoc w związku z epidemią oraz dokonują optymalizacji zatrudnienia.
Wykaz skrótów | str. 17
Wprowadzenie | str. 21
Ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych | str. 23
Rozdział 1. Przepisy ogólne | str. 32
Art.1. [Przedmiot regulacji] | str. 32
Art. 2. [COVID-19 i przeciwdziałanie COVID-19 – pojęcia] | str. 34
Rozdział 2. Przepisy szczegółowe | str. 39
Art. 3. [Polecenie wykonywania pracy zdalnej] | str. 39
Art. 4. [Dodatkowy zasiłek opiekuńczy] | str. 55
Art. 4a. [Zasiłek opiekuńczy dla osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników | str. 66
Art. 4b. [Świadczenie pracy w podmiocie leczniczym w ramach dyżuru medycznego – zachowanie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego; świadczenie pracy zdalnej przez ubezpieczonego wykonującego zawód medyczny – zachowanie prawa do zasiłku chorobowego] | str. 71
Art. 4c. [Zasiłek chorobowy przysługujący ubezpieczonemu wykonującemu zawód medyczny zatrudnionemu w podmiocie leczniczym w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych oraz w czasie niezdolności do pracy z powodu COVID-19] | str. 77
Art. 4d. [Uposażenie i dodatki do uposażenia przysługujące wykonującym zadania służbowe żołnierzom i funkcjonariuszom poddanym kwarantannie, izolacji lub przebywającym na zwolnieniu lekarskim w związku z COVID-19] | str. 81
Art. 4e. [Świadczenie pracy przez osoby zatrudnione w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej poddane obowiązkowej kwarantannie] | str. 86
Art. 12a. [Zawieszenie wykonywania niektórych obowiązków w zakresie badań okresowych pracowników, kierowców wykonujących przewóz drogowy oraz maszynistów w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii] | str. 90
Art. 12e. [Przeprowadzanie szkoleń wstępnych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy lub służby za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej; wydłużenie terminów przeprowadzenia szkoleń okresowych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy lub służby | str. 97
Art. 14g. [Czas pełnienia służby przez funkcjonariuszy Służby Więziennej w urzędzie obsługującym Ministra Sprawiedliwości oraz w Prokuraturze Krajowej] | str. 103
Art. 15a. [Rekompensata poniesionych przez zakłady aktywności zawodowej kosztów wynagrodzeń osób niepełnosprawnych] | str. 105
Art. 15b. [Utrzymanie poziomu dofinansowania ze środków PFRON kosztów uczestnictwa w warsztacie terapii zajęciowej oraz kosztów działania zakładów aktywności zawodowej] | str. 117
Art. 15f. [Zwolnienie młodocianego pracownika odbywającego przygotowanie zawodowe z obowiązku świadczenia pracy; zachowanie przez pracodawcę prawa do refundacji] | str. 122
Art. 15g. [Pomoc dla pracodawców – ochrona miejsc pracy; wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym; obniżenie wymiaru czasu pracy] | str. 129
Art. 15h. [Przedłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności i kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych; przedłużenie okresu, na jaki zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej w związku z niepełnosprawnością] | str. 174
Art. 15i. [Ograniczenie zakazu handlu w niedziele] | str. 184
Art. 15x. [Szczególne rozwiązania związane z możliwością zmiany w niektórych przedsiębiorstwach systemu lub rozkładu czasu pracy pracowników oraz polecenia świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych, pozostawania w gotowości do pracy i realizowania prawa do wypoczynku w wyznaczonym miejscu] | str. 186
Art. 15z. [Przedłużenie terminu składania wniosków o udzielenie cudzoziemcom zezwoleń pobytowych] | str. 201
Art. 15z1. [Przedłużenie legalności pobytu cudzoziemca na terytorium RP] | str. 207
Art. 15z5. [Wykonywanie przez cudzoziemca pracy na warunkach innych niż określone w dokumentach będących podstawą legalnej pracy cudzoziemca] | str. 211
Art. 15z7. [Wyjątki od obowiązku posiadania przez cudzoziemca zezwolenia na pracę oraz obowiązku przedłużenia zezwolenia na pracę] | str. 217
Art. 15zb. [Rezygnacja z ustalenia opłaty prolongacyjnej z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności składek ZUS] | str. 220
Art. 15zc. [Przedłużenie ważności orzeczeń o niezdolności do pracy oraz o niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczeń o okolicznościach uzasadniających ustalenie uprawnieńm do świadczenia rehabilitacyjnego; wydłużenie prawa do świadczeń; wydłużenie terminu ważności książki inwalidy wojennego (wojskowego), legitymacji osoby represjonowanej oraz legitymacji emeryta-rencisty] | str. 224
Art. 15zd. [Przedłużenie okresu ważności wizy krajowej oraz zezwoleń na pobyt czasowy] | str. 230
Art. 15zf. [Wprowadzanie elastycznych zasad ustalania pracownikom czasu pracy; porozumienie o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy lub o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia] | str. 232
Art. 15zq. [Warunki przyznania świadczenia postojowego] | str. 242
Art. 15zr. [Wysokość świadczenia postojowego oraz możliwość trzykrotnej jego wypłaty] | str. 253
Art. 15zs. [Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia postojowego] | str. 256
Art. 15zt. [Delegacja ustawowa – przyznanie ponownej wypłaty świadczenia postojowego] | str. 260
Art. 15zu. [Wypłata świadczenia postojowego] | str. 261
Art. 15zua. [Ponowne przyznanie świadczenia postojowego] | str. 265
Art. 15zv. [Odmowa prawa do świadczenia postojowego; odwołanie do sądu] | str. 266
Art. 15zw. [Finansowanie świadczenia postojowego i kosztów jego obsługi] | str. 267
Art. 15zx. [Obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego] | str. 268
Art. 15zzb. [Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników, osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług] | str. 271
Art. 15zzc. [Dofinansowanie kosztów prowadzenia działalności przez samozatrudnionych] | str. 282
Art. 15zzd. [Pożyczka ze środków Funduszu Pracy na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej mikroprzedsiębiorcy] | str. 288
Art. 15zze. [Dofinansowanie wynagrodzeń osób zatrudnionych przez organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego] | str. 298
Art. 15zze1. [Dodatkowe dofinansowanie wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych] | str. 307
Art. 15zzo. [Przedłużenie okresów pobierania stypendiów sportowych] | str. 309
Art. 15zzq. [Przedłużenie okresu ważności zezwoleń na pracę cudzoziemca | str. 316
Art. 15zzra. [Termin na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości] | str. 324
Art. 15zzz1. [Tymczasowe przeniesienie pracownika samorządowego do wykonywania innej pracy] | str. 329
Art. 15zzzzm. [Wliczanie okresu zwolnienia młodocianego pracownika z obowiązku świadczenia pracy do okresu, za który przysługuje dotacja] | str. 334
Art. 15zzzzzo. [Zmniejszanie zatrudnienia i wprowadzanie mniej korzystnych warunków zatrudnienia w urzędach i organach administracji państwowej] | str. 338
Art. 15zzzzzp. [Sposób realizacji obowiązku zmniejszenia zatrudnienia w urzędach i organach administracji państwowej] | str. 340
Art. 15zzzzzq. [Formy realizacji obowiązku zmniejszenia zatrudnienia w urzędach i organach administracji państwowej] | str. 343
Art. 15zzzzzr. [Osoba przeprowadzająca zmniejszenie zatrudnienia; określenie kryteriów wyboru pracowników obejmowanych procedurą zmniejszenia zatrudnienia; wypowiadanie pracownikom stosunków pracy w ramach realizacji obowiązku zmniejszenia zatrudnienia] | str. 352
Art. 15zzzzzs. [Objęcie pracownika zmniejszeniem zatrudnienia jako podstawa do wypowiedzenia stosunku pracy lub obniżenia wymiaru czasu pracy; termin złożenia pracownikowi oświadczenia o wypowiedzeniu stosunku pracy lub oświadczenia o wypowiedzeniu zmieniającym] | str. 359
Art. 15zzzzzt. [Odprawa pieniężna] | str. 360
Art. 15zzzzzu. [Wprowadzanie mniej korzystnych warunków zatrudnienia w urzędach i organach administracji państwowej] | str. 362
Art. 15zzzzzw. [Przedstawienie Prezesowi RM informacji o realizacji obowiązku zmniejszenia zatrudnienia w urzędach i organach administracji państwowej] | str. 364
Art. 15zzzzzx. [Przedstawienie Prezesowi RM informacji o wprowadzeniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia w urzędach i organach administracji państwowej] | str. 365
Rozdział 4. Przepisy przejściowe i końcowe | str. 367
Art. 31a. [Zapewnienie środków w planie finansowym FGŚP na wypłatę świadczeń w celu ochrony miejsc pracy] | str. 367
Art. 31b. [Pożyczka na rzecz FGŚP ze środków Funduszu Pracy] | str. 372
Art. 31k. [Przedłużenie ważności orzeczeń lekarskich o braku przeciwwskazań zdrowotnych do służby] | str. 374
Art. 31m. [Przedłużenie ważności orzeczeń lekarskich wydanych w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich | str. 377
Art. 31m1. [Przedłużenie ważności dokumentów potwierdzających osiadanie określonych umiejętności lub kwalifikacji wymaganych przepisami bhp] | str. 380
Art. 31zo. [Zwolnienie z obowiązku płacenia składek osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, podmiotów zatrudniających nie więcej niż 49 ubezpieczonych, duchownych oraz spółdzielni socjalnych] | str. 386
Art. 31zp. [Wniosek o zwolnienie z opłacania składek] | str. 401
Art. 31zq. [Obowiązek składania deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych za marzec, kwiecień i maj 2020 r.; dokonanie zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek] | str. 407
Art. 31zr. [Ewidencjonowanie składek zwolnionych z obowiązku ich opłacenia jako składki wpłacone] | str. 413
Art. 31zs. [Traktowanie składek zwolnionych z obowiązku ich opłacenia jako składki opłacone] | str. 414
Art. 31zt. [Obsługa przez ZUS zwolnienia z obowiązku opłacania składek] | str. 416
Art. 31zx. [Traktowanie przychodów z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek] | str. 418
Art. 31zy. [Delegacja ustawowa – określanie innych okresów zwolnienia z tytułu nieopłaconych składek] | str. 419
Art. 31zy3. [Zasiłek przysługujący rolnikom i domownikom objętym obowiązkową kwarantanną, nadzorem epidemiologicznym lub hospitalizacją w związku z COVID-19] | str. 420
Art. 31zy4. [Udostępnianie przez ZUS informacji o stanie konta ubezpieczonego w 2020 r | str. 426
Art. 31zy5. [Samodzielne pobieranie dokumentów z systemu teleinformatycznego ZUS] | str. 429
Art. 31zy6. [Roszczenia stron umów o świadczenie usług rehabilitacyjnych oraz osób niemogących skorzystać z usług podmiotów prowadzących działalność leczniczą ze względu na przeciwdziałanie COVID-19 – stosowanie przepisu o niemożliwości świadczenia, za którą nie odpowiada żadna strona] | str. 432
Art. 31zy7. [Zachowanie terminu na złożenie wniosku o przyznanie świadczenia przedemerytalnego] | str. 438
Art. 31zy8. [Zachowanie terminu na powiadomienie organu rentowego o osiąganiu przychodu przez osobę pobierającą świadczenie przedemerytalne] | str. 440
Art. 31zy9. [Termin przysługiwania prawa do świadczenia lub wypłaty świadczenia w przypadku złożenia do ZUS wniosku o przyznanie, ponowne ustalenie wysokości lub podjęcie wypłaty emerytury, renty lub innego świadczenia o charakterze długoterminowym | str. 442
Art. 31zy10. [Odstąpienie przez ZUS od pobierania odsetek za zwłokę] | str. 444
Ustawa z 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw | str. 449
Art. 17. [Przepis zmieniający ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych] | str. 450
Art. 22. [Przepis zmieniający ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych] | str. 471
Art. 25. [Przepis zmieniający ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa] | str. 476
Art. 85. [Odwoływanie członków Rady Dialogu Społecznego w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii] | str. 477
Ustawa z 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 | str. 479
Art. 13. [Przepis zmieniający ustawę o dniach wolnych od pracy] | str. 479
Art. 59. [Przepis zmieniający ustawę o Służbie Ochrony Państwa] | str. 480
Art. 95. [Zawieszenie przepisów o pierwszej ocenie i ocenie okresowej w służbie cywilnej; przedłużenie umów o pracę osób podejmujących po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej] | str. 485
Art. 109. [Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla funkcjonariuszy] | str. 488
Ustawa z 14.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 | str. 491
Art. 10. [Przepis zmieniający ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych] | str. 492
Art. 48. [Odwołanie postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej] | str. 497
Art. 52. [Zwiększenie wolnej od potrąceń kwoty wynagrodzenia za pracę] | str. 499
Art. 53. [Zasady waloryzacji emerytur w czerwcu 2020 r.] | str. 507
Art. 56. [Ustalanie prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, emerytury pomostowej lub emerytury górniczej w związku z okresami niewykonywania pracy z powodu COVID-19] | str. 509
Art. 57. [Status prawny dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy w zakresie wsparcia związanego z utrzymaniem miejsc pracy] | str. 514
Art. 58. [Podpis zaufany oraz podpis osobisty w zakresie wsparcia związanego z utrzymaniem miejsc pracy] | str. 518
Rozporządzenie Rady Ministrów z 16.05.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii | str. 521
Rozdział 2. Ograniczenia określonego sposobu przemieszczania się oraz obowiązek poddania się kwarantannie i testom diagnostycznym w kierunku SARS-CoV-2 | str. 523
§ 3. [Wyjątki od obowiązkowej kwarantanny po przekroczeniu granicy państwowej; skrócenie lub zwolnienie z obowiązku odbycia kwarantanny] | str. 523
§ 4. [Obowiązek poinformowania pracodawcy o odbywaniu obowiązkowej kwarantanny po przekroczeniu granicy państwowej; oświadczenie osoby odbywającej obowiązkową kwarantannę składane w celu wypłaty wynagrodzenia lub świadczenia pieniężnego z tytułu choroby] | str. 531
Rozdział 4. Ograniczenia funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy, czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców oraz obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych | str. 537
§ 8. [Zakres ograniczenia działalności; zasady sprawowania kultu religijnego; maksymalna liczba osób w obiektach handlowych i placówkach pocztowych; obowiązek stosowania rękawiczek jednorazowych; obowiązek zapewnienia rękawiczek jednorazowych lub środków do dezynfekcji rąk; obowiązki zakładów pracy] | str. 537
Rozdział 8. Nakaz określonego sposobu przemieszczania się oraz obowiązek stosowania środków profilaktycznych | str. 548
§ 17. [Obowiązek zakrywania ust i nosa] | str. 548
Bibliografia | str. 553
