Upadły anioł zmysłów...Metaforyka zapachu i percepcji węchowej we współczesnej polszczyźnie

• Druk: Gdańsk, 2013
• Autor: Ewa Badyda
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Książka poświęcona jest metaforyce związanej z zapachem i doznaniem węchowym we współczesnym języku polskim. Metodologiczną podstawą analizy językowej jest kognitywna koncepcja metafory pojęciowej, wiążąca jej sens z rozumieniem i doświadczaniem pewnych rzeczy i zjawisk w kategoriach innych, bardziej dostępnych poznawczo. Wykorzystane są również elementy metodologii ram semantycznych i pojęcie profilowania. Analizowanym materiałem są wyrażenia ogólne, konteksty są zaczerpnięte z korpusów języka polskiego – w myśl zakładanej koncepcji świadectwem metaforyczności jest nie tylko język artystyczny, ale w równym stopniu język codzienny.
W pierwszej części partii analitycznej przedstawiono główne modele konceptualizacyjne zapachu: odwołujący się do wzorca natury, istoty ożywionej, muzyki i dzieła mody. Dokonana jest też analiza pojęciowego pola nazw zapachu w polszczyźnie – w zakresie jego zasobu oraz właściwości semantycznych znajdujących się w jego centrum leksemów, a także przedstawione ograniczenia w konceptualizowaniu zapachu w zależności od profilowanych cech pojęcia wyrażanego przez dany leksem.
W drugiej części pracy analizie poddane są wyrażenia świadczące o metaforycznym ujmowaniu różnych sytuacji i stanów natury abstrakcyjnej za pomocą odwołania do zjawiska percepcji węchowej.
Poprzedzone jest to uporządkowaniem pola czasowników percepcji węchowej zwłaszcza w zakresie profilowanych przez poszczególne leksemy cech pojęcia, które decydują o ukierunkowaniu metaforyki. Główna uwaga poświęcona jest omówieniu zaobserwowanych w polszczyźnie metafor związanych z percepcją węchową

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Językoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7865-088-1
• ISBN druku: 978-83-7865-088-1
• Liczba stron: 236

Wstęp	9

1. Fenomen zapachu i węchu w perspektywie biologii, kultury i nauki	11

1.1. Rola zapachu w życiu człowieka	11
1.1.1. Węch jako zmysł ułatwiający orientację w świecie	11
1.1.2. Zapach w kulturze i życiu społecznym	15
1.1.3. Czy rzeczywiście zmysł „niższy”?	22
1.2. Zapach i percepcja węchowa w świetle nauki	30

2. Zapach i doznanie węchowe jako przedmiot zainteresowania lingwistyki na gruncie języka polskiego	41

3. Podstawy metodologiczne opisu zjawisk językowych zastosowanego w pracy	53

4. Percepcja węchowa a lingwistyczny problem subkategoryzacji doświadczenia zmysłowego	63

5. Zrozumieć zapach przez świat	73

5.1. Dlaczego o zapachu trzeba mówić metaforycznie?	73
5.2. Konceptualizacja zapachu – modele natury	78
5.3. Konceptualizacja zapachu – model istoty ożywionej	93
5.4. Konceptualizacja zapachu jako dzieła człowieka	102
5.5. Ograniczenia w konceptualizacji zapachu	114
5.5.1. Nazwy zapachu we współczesnej polszczyźnie	114
5.5.2. Konceptualizacja zapachu w zależności od profilowanych cech pojęcia	138

6. Zrozumieć świat przez doświadczenie węchowe	145

6.1. Domena zapachu jako źródłowa	145
6.2. Czasowniki percepcji węchowej	146
6.3. Przeniesienia metaforyczne oparte na czasownikach percepcji węchowej – stan badań	156
6.4. Uwarunkowania percepcji węchowej jako podłoże związanej z nią metaforyki	161
6.5. Metafory związane z percepcją węchową	164

Zakończenie	213
Bibliografia	215
Summary	231
Zusammenfassung	233