Warszawska enklawa

• Druk: 2020
• Autor: Barbara Bossak-Herbst
• Wydawca: Oficyna Naukowa

Książka daje wgląd w życie niewielkiej społeczności mieszkającej w wyodrębnionej przestrzeni, która przez dziesiątki lat w zmieniających się warunkach zewnętrznych wytworzyła własny społeczny mikroświat.
Rzuca światło na złożoną codzienność, rozmaite strategie i taktyki mieszkańców osiedla przy Torze służewieckim na Wyścigach. I jest to jej największa wartość takich publikacji dotychczas nie byto. [..]
z pewnością usatysfakcjonuje szerokie grono czytelników z zakresu nauk społecznych i humanistycznych (socjologów, antropologów, historyków), a także miłośników literatury varsavianistycznej oraz grono pasjonatów wyścigów konnych.
(Z recenzji Łukasza Smyrskiego)

Książka jest kompletną, interdyscyplinarną monografią opisującą złożone zjawisko społeczne, jakim jest środowisko Wyścigów. [...] Od pierwszych stron autorka jak gdyby pisała powieść, a nie poważną monografię naukową, uwodzi czytelnika intelektualnie. Nie chodzi tu o warstwę retoryczną tekstu, ale o oryginalność i empiryczne ugruntowanie przedstawianej rzeczywistości. Każdy krok dokłada kolejną warstwę znaczenia, a wnikliwa socjologiczna interpretacja pozwala, by familiaryzacja czytelnika postępowała sukcesywnie. [...] Na polskim gruncie jest to publikacja przełomowa. L..] Stanowi równocześnie wzorcowy przykład dobrze przemyślanych i zrealizowanych badań antropologicznych w przestrzeni miejskiej. Autorka staje się jednym z głównych autorytetów w dziedzinie studiów nad ekologią społeczną przestrzeni enklaw poddanych restrukturyzacji.
(Z recenzji Macieja Witkowskiego)

Barbara Bossak-Herbst socjolożka, badaczka, reżyserka. Pracuje jako adiunkt na Wydziale Socjologii (dawniej w Instytucie Socjologi) Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka książki „Antropolis. Współczesny
Gdańsk w wymiarze symbolicznym” (2009), filmu etnograficznego „450 kilo marzeń” oraz artykułów, m.in. na łamach „Journal of Urban Affairs”, „Memory Studies” czy „Space and Culture”.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-66056-62-6
• ISBN druku: 978-83-66056-61-9
• Liczba stron: 624

W s t ę p / 11
Rozdział 1
I n s p i r a c j e  t e o r e t y c z n e / 18
Rywalizacja o przestrzeń w ujęciu ekologicznym i kulturalistycznym / 18
Wielogatunkowy świat na Torze Służewiec / 23
Instytucje i światy społeczne / 28
Gra jako część życia i jego metafora / 30
Uwarunkowania (nie)pamięci społecznej o wyścigach konnych / 35
Historia społeczna wyścigów w ujęciu środowiskowych strażników pamięci / 35
Materialne nośniki pamięci na Torze / 40
Społeczne kręgi pamięci na Torze / 43
Centralne treści pamięci w społeczności sąsiedzko-zawodowej i „wspólnot pamięci”/ 45

Rozdział 2
M e t o d y b a d a w c z e  i  ź r ó d ł a / 48
Badania terenowe i monografie / 48
Dylematy etyczne / 51
Źródła zastane / 60
Wydawnictwa ciągłe, czasopisma i prasa codzienna / 60
Książki / 62
Archiwalia / 63
Dokumenty urzędowe / 64
Fora, strony internetowe, media społecznościowe / 64
Źródła wywołane / 65
Obserwacja / 65
Wywiady / 70
Wywiady ankietowe w sąsiedztwie Toru / 73

Rozdział 3
W y ś c i g i k o n n e  w  s t y l u a n g i e l s k i m — g e n e z a,  p r z e m i a n y  i  d y f u z j a  d o  w y b u c h u  p i e r w s z e j  w o j n y  ś w i a t o w e j / 74
Wielka Brytania  / 76
Wyścigi na terenie Wielkiej Brytanii do 1740 roku / 76
Przejęcie przez ziemiaństwo. Wyścigi konne po roku 1740 / 79
Po 1776 roku. Między tradycjonalizacją a komercjalizacją / 82
Dyfuzja wyścigów w stylu angielskim na świecie / 87
Francja / 89
Stany Zjednoczone / 91
Północ i Południe / 91
Po wojnie secesyjnej / 93
Imperium Rosyjskie / 96
W minionych wiekach na terenach Polski / 98
Uwagi i zastrzeżenia / 98
Ślady dawnych zwyczajów / 99
W kręgu wpływów austriackich / 100
W kręgu wpływów niemieckich / 103
W kręgu wpływów rosyjskich / 104
Tor warszawski do powstania styczniowego 104; Tor warszawski jako jeden z torów Cesarstwa Rosyjskiego 112; Miejski Tor przy ulicy Polnej. Rok 1886 115; Towarzystwo Cesarskie w Warszawie 120

Rozdział 4
I I R z e c z p o s p o l i t a — z m a g a n i a  o  m i e j s c e  w  n o w o c z e s n y m  
s p o ł e c z e ń s t w i e /125
Tor przy Polnej po pierwszej wojnie światowej / 126
Konflikty wokół toru przy Polnej i problemy finansowe TZHK w latach trzydziestych / 133
Budowa torów wyścigowych Służewiec / 143
Projekt torów na Służewcu — zamazany kod / 143
Prace terenowe, sprzedaż i zakup działek / 151
Wznowienie prac po 1937 roku / 158
Hipodrom i trybuny — część dla publiczności 160; Poza trybunami — ośrodek mieszkalno-treningowy i część gospodarcza / 166
Pierwszy sezon na Służewcu. Pracownicy i członkowie Towarzystwa oraz publiczność / 170

Rozdział 5
L o s y  T o r u  i  T Z H K  p o d c z a s  d r u g i e j  w o j n y ś  w i a t o w e j / 174
Strategie przetrwania / 174
Przygotowania do działań powstańczych na Torze / 181
Układ przestrzenno-funkcjonalny Toru Służewiec w 1944 roku  / 182
Wydarzenia z 1 sierpnia 1944 roku / 186
Obóz przejściowy na terenie Toru Służewiec / 192

Rozdział 6
L a t a  p o w o j e n n e 1 9 4 4 – 1 9 4 9 / 194
Kim był Leon Bukojemski? / 195
Lata 1944–1945 w Lublinie i Warszawie / 201
Między własnością prywatną a publiczną koni i majątku na Służewcu / 204
Wznowienie sezonów wyścigowych w Warszawie /208
Enklawa sąsiedzko-zawodowa / 210

Rozdział 7
P r z e ł o m o w e  l a t a  1 9 5 0 – 1 9 5 2 / 219
Likwidacja własności prywatnej / 219
Państwowe Tory Wyścigów Konnych / 220
Ciągłość i zmiana w latach 1950–1952 / 224

Rozdział 8
Ż y c i e  i  p r a c a  w  P T W K  w  l a t a c h  1 9 5 3 – 1 9 9 3 / 234
Biuro oraz panowie i gospodarze. Struktury pracownicze i partyjne / 234
Teren. Rytm i warunki pracy w stajniach / 242
Pierwsza fala — młodociani migranci ze wsi / 249
Rekrutacja i rotacja / 249
Wychowanie młodzieży / 253
Spółdzielnie dżokejów / 258
Druga fala — inżynierkowie oraz amatorzy i amatorki / 268
Porządek i autarkia / 271
Rozbudowa enklawy. Nowy hotel i bloki mieszkalne / 279
Kobiety na Torze / 288
Trzecia fala. Urbanizacja południowej Warszawy. Inwazja planistów i inwestorów / 294
Lokalne przenikania /301
Wyścigowcy i ludzie „z Wyścig” / 307

Rozdział 9
M i t i n g i  w y ś c i g o w e  1 9 5 3 – 1 9 9 / 311
Organizacja sezonów, mitingów i gry / 311
Publiczność /321
Frekwencja i publiczność na trybunie honorowej i „świniarni” / 321
Elity i loże / 329
Uczestnictwo w wyścigach w pamięci stałych bywalców / 336
Bukmacherzy, zaprawki, miejscówki i kanty / 342
Dziennikarze na wyścigach, wyścigi na łamach prasy / 353

Rozdział 10
W y ś c i g i  w  d o b i e  t r a n s f o r m a c j i  u s t r o j o w e j  1 9 9 4 – 2 0 0 7 / 368
Od likwidacji PTWK do nowej ustawy o wyścigach konnych. Lata 1994–2001 / 370
Nowa ustawa i nierozwiązane problemy / 379
Mitingi / 386
Pamiętanie okresu transformacji / 389
Chaos i oddolna samoorganizacja / 389
Między wolnością i nadzieją / 402

Rozdział 11
W a r s z a w s k a  e n k l a w a .  T o r  S ł u ż e w i e c  2 0 0 8 – 2 0 1 8 . / 408
Podstawy prawno-instytucjonalne / 408
Od umowy dzierżawy PKWK–TS do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego / 408
Prywatne czy publiczne? / 417
Podział funkcjonalny / 430
Niepewna stabilizacja. Decydenci w opiniach użytkowników Toru / 436
Jestem z Wyścig, pracuję na Wyścigach / 445
Rodzina, rodziny i jak w rodzinie / 445
Wspólnota „jak na wsi”/ 451
Granica muru — granice społeczne. Dawniej i dziś / 457
Utracone przestrzenie — bóle fantomowe. Ważne miejsca dawniej i dziś / 470
Międzygatunkowa sieć życia w niewidzialnym mieście / 476
Sąsiedzi wobec Wyścigów / 486
Stajnia — matka karmiąca / 495
Charakter pracy z końmi / 495
Zatrudnienie i warunki pracy / 505
Relacje zawodowe / 515
Trener — dżokej — właściciel /523
Płeć raz jeszcze / 533
Współczesna publiczność wyścigowa /544
Stali i regularni gracze / 544
Mitingi. Czasoprzestrzenny wymiar uczestnictwa /553
Typologia graczy / 562
Postawy i wizje przyszłości / 571
Z a m i a s t  p o d s u m o w a n i a .  U w a g i  n a  p r z y s z ł o ś ć / 579

B i b l i o g r a fi a / 594
Źródła /
Źródła archiwalne /594
Źródła normatywne / 594
Źródła opublikowane /595
Materiały prasowe /
Opracowania / 604
I n d e k s o s ó b / 613