Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Tom III
Autorzy przedstawiają wartości polityczne funkcjonujące w Rzeczypospolitej Obojga Narodów – przede wszystkim, choć nie tylko, we wspólnocie aktywnych politycznie szlacheckich obywateli. Starają się je odtworzyć na podstawie gruntownej analizy różnorodnych źródeł – traktatów i publicystyki politycznej, wystąpień publicznych na sejmie i sejmikach, ale także wypowiedzi nieoficjalnych, prywatnej wymiany poglądów między uczestnikami życia politycznego.
Przedmiotem analizy jest m.in. obecny w dyskursie politycznym ideał państwa jako wspólnoty obywateli, a także ówczesna wizja człowieka-obywatela, członka wspólnoty politycznej, oraz jego wobec niej zobowiązania. Autorzy prezentują też i interpretują ówczesne rozumienie pojęć ojczyzna czy patriotyzm, wiele uwagi poświęcają fundamentalnym dla uczestników życia politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów wartościom, jak prawo i wolność. Ukazują analizowane zagadnienia nie tylko w szerszym kontekście europejskim, lecz także w różnych epokach, co pozwala śledzić ewolucję w rozumieniu i ocenie pojęć i ideałów politycznych.
12-tomowa seria monografii „Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości” przedstawia dziedzictwo kulturowe XV–XVIII wieku jako integralną, lecz oryginalną część kultury europejskiej. Celem badawczym jest rozpoznanie dróg i form obustronnej transmisji wartości estetycznych, politycznych i religijnych oraz ukazanie w szerokim, multilateralnym kontekście porównawczym struktury aksjologicznej kultury polskiej epok dawnych. Teksty kultury są badane w perspektywie wewnętrznej jako zapisy aktów ukierunkowanych na rozumienie wartości, a w perspektywie zewnętrznej jako wypowiedzi włączające się w europejskie dyskusje literacko-estetyczne, polityczne, religijne. W intensywnym dialogu kultura Rzeczypospolitej przejawia nie tylko chłonność na nowe idee, lecz także kreatywność i dynamikę działania na obszarze Europy.
The authors present the political values functioning in the Polish-Lithuanian Commonwealth - primarily, but not only, in the community of politically active noble citizens. They try to recreate them on the basis of a thorough analysis of various sources - treaties and
political journalism, public speeches at the Seym and regional councils, but also unofficial statements, private exchange of views between participants in political life.
The subject of the analysis is, inter alia, the ideal of the state as a community of citizens present in the political discourse, as well as the contemporary vision of a man-citizen, a member of the political community, and his obligations towards it. The authors also present and interpret the then understanding of the concepts of homeland or patriotism, and devote a lot of attention to the fundamental values of the political life of the Polish-Lithuanian Commonwealth, such as law and freedom. They show the analyzed issues not only in a broader European context, but also in different epochs, which allows to follow the evolution in the understanding and evaluation of political concepts and ideals.
The 12-volume series of monographs Kultura First Rzeczpospolitej in dialogue with Europe. The Hermeneutics of Values ”presents the cultural heritage of the 15th and 18th centuries as an integral but original part of European culture. The research goal is to identify the ways and forms of the mutual transmission of aesthetic, political and religious values and to present in a broad, multilateral comparative context the axiological structure of Polish culture of the past epochs. Cultural texts are examined from an internal perspective as records of acts aimed at understanding values, and from an external perspective as statements that join European literary-aesthetic, political and religious discussions. In an intense dialogue, the culture of the Republic of Poland shows not only a receptivity to new ideas, but also creativity and dynamics of action in Europe.
Anna Grześkowiak-Krwawicz
Wstęp 7
I. Państwo – wspólnota 25
Dorota Pietrzyk-Reeves (Uniwersytet Jagielloński)
Państwo jako rzecz wspólna (res publica) w renesansowej myśli politycznej 27
Urszula Augustyniak (Uniwersytet Warszawski)
Wpływ konfesjonalizacji katolickiej na dyskurs polityczny w Rzeczypospolitej XVI – XVIII wieku. Wizje państwa i społeczeństwa 52
Anna Grześkowiak-Krwawicz (Instytut Badań Literackich PAN)
Rzeczpospolita – państwo czy wspólnota. Zmiany w systemie wartości w dyskursie politycznym wieku XVIII 88
II. Człowiek – obywatel 117
Karin Friedrich (University of Aberdeen)
Obywatele i obywatelskość w wielonarodowej Rzeczypospolitej 119
Jolanta Choińska-Mika (Uniwersytet Warszawski)
Wartości republikańskie w praktyce. Partycypacja obywatelska w czasach kryzysu (1648–1668) 151
Richard Butterwick-Pawlikowski (Kolegium Europejskie w Natolinie oraz Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN)
Chrześcijanin i obywatel w dyskursie politycznym drugiej
połowy XVIII wieku 175
III. Prawo i wolność 197
Patryk Sapała (Uniwersytet Warszawski)
Relacja między wolnością a prawem w pismach Stanisława
Orzechowskiego 199
Edward Opaliński (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN)
Prawo i wolność w szlacheckim systemie wartości w drugiej połowie XVI i na początku XVII stulecia 242
Michał Zwierzykowski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu)
„Sine iustitia in libertate żyć nie chcemy”. Prawo i sprawiedliwość w dyskursie politycznym kampanii sejmowych lat 1696–1762 264
Zakończenie 289
Jan Kieniewicz (Uniwersytet Warszawski)
Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów a granice aksjologiczne cywilizacji europejskiej – kilka refleksji końcowych 291
Indeks osób 309
(pdf)
Seria
Brak informacji
