Własność prefabrykancka w Łodzi w latach 1820-1866

• Druk: Łódź, 2019
• Autor: Dorota Wiśniewska
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

W monografii poddano analizie zjawiska prawne występujące w rozpoczynającej swą karierę miejską, ale jeszcze feudalnej Łodzi oraz umożliwiające rozwój własności i społeczeństwa kapitalistycznego. Autorka zaprezentowała zarówno instytucje prawne tworzone przez struktury władzy w Królestwie Polskim, jak i te, które były wynikiem praktyki obrotu gospodarczego, prowadzącego do powstania i intensywnego rozwoju wczesnokapitalistycznego miasta przemysłowego w latach 1820-1866. Dzięki specyficznym stosunkom własnościowym w początkowo mniejszym od sąsiedniego Zgierza mieście kształtował się przemysł, wciąż osiedlali się przede wszystkim drobni wytwórcy, uruchamiano niewielkie warsztaty, otwierając w ten sposób drogę wielkim fabrykantom, zatrudniającym w swoich ogromnych fabrykach tysiące pracowników. Swoistym instrumentem tej przebudowy była rozwijająca się głównie na obszarze łódzkiego Starego Miasta własność podzielona, cechująca się silnymi pozostałościami feudalnymi. Ponadto na terenie łódzkich osad fabrycznych był kreowany nowy typ własności – własność prefabrykancka, mająca również charakter własności podzielonej, ale już z licznymi elementami wywodzącymi się z nowych stosunków gospodarczych.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8142-367-0
• ISBN druku: 978-83-8142-365-6
• Liczba stron: 328

Pobierz spis treści»

Wykaz skrótów	11
Wstęp	13

Rozdział I. Formy własności nieruchomości na centralnych ziemiach polskich w latach zaborów	29
1. Spuścizna po dawnej Polsce	29
1.1. Powstanie pojęcia własności	29
1.2. Własność podzielona	31
1.3. Inne wybrane prawa rzeczowe	38
2. Uregulowania Powszechnego Prawa Krajowego dla Państw Pruskich	47
3. Kodeks Napoleona wobec własności podzielonej	49
4. Formy własności podzielonej w Królestwie Polskim	52
4.1. Własność podzielona w świetle ustawodawstwa obowiązującego w Królestwie Polskim	52
4.2. Ujęcie definicji własności podzielonej w literaturze naukowej	58
4.3. Rodzaje własności podzielonej	62
4.4. Praktyka w miastach rządowych i prywatnych	68
5. Podsumowanie	77

Rozdział II. Własność prefabrykancka: kreowanie i dysponowanie – uregulowania prawne i praktyka łódzka	79
1. Polityka władz Królestwa Polskiego w zakresie wspierania rozwoju przemysłu włókienniczego do 1844 r.	79
1.1. Polityka finansowa i celna	80
1.2. Wspieranie osadnictwa	84
1.3. Ograniczanie imigracji	107
2. Nabywanie własności prefabrykanckiej 	110
2.1. Ustawodawstwo dotyczące nabycia dzierżawy wieczystej	110
2.2. Praktyka łódzka	123
3. Podsumowanie	152

Rozdział III. Status prawny właściciela zwierzchniego i właściciela podległego w Łodzi	155
1. Właściciel zwierzchni 	155
1.1. Stare Miasto	155
1.2. Osady fabryczne	160
2. Uprawnienia nabywcy własności prefabrykanckiej	168
2.1. Posiadanie i używanie	168
2.2. Przyznane mocą postanowienia namiestnika z 18 IX 1820 r. 	169
2.3. Nabycie obywatelstwa miejskiego 	172
2.4. Rozporządzanie nieruchomością i jego ograniczenia	172
2.5. Szczególne uprawnienia nabywców posiadeł wodno-fabrycznych	212
3. Obowiązki nabywcy własności prefabrykanckiej	 	220
3.1. Inwestycyjno-remontowe	220
3.2. Opłaty	228
3.3. Zapewnienie bezpieczeństwa i nienaruszalności	259
3.4. Prowadzenie określonej działalności	263
3.5. Skutki naruszania obowiązków przez nabywcę własności prefabrykanckiej	268
4. Podsumowanie	270

Zakończenie	271
Bibliografia	283

Aneks I. Uwagi terminologiczne	295
1. Wprowadzenie	295
2. Akty prawne	295
3. Źródła praktyki	300
3.1. Wykazy hipoteczne	301
3.2. Protokoły sporządzone w Wydziale Hipotecznym Sądu Pokoju	303
3.3. Umowy kupna–sprzedaży (między osobami prywatnymi)	305
3.4. Umowy kupna–sprzedaży zawierane przez osobę fizyczną z urzędem miejskim działającym w imieniu rządu	308
3.5. Gruntkarty (listy nadawcze)	309
3.6. Protokół zajęcia nieruchomości	309
3.7. Ugody o dzierżawę wieczystą	309
3.8. Zaświadczenia urzędowe – świadectwa Magistratu Miasta Łodzi	309
3.9. Odezwa Magistratu Miasta Łodzi do Prezydenta Miasta Zgierza	311
3.10. Umowa zamiany zawarta przez osoby prywatne	311
3.11. Umowy szczególne	312
3.12. Dowolność terminologiczna w aktach praktyki	313
4. Literatura	315
5. Wnioski	321

Aneks II. Mapy	323

Od Redakcji	327