Wolfgang Amadeusz Mozart
Wolfgang Amadeusz Mozart był nie tylko muzycznym geniuszem, ale tak jak jego ojciec, znakomitym epistolografem. Ich listy są uważane za najciekawsze i najpiękniejsze, jakie kiedykolwiek napisał muzyk. Korespondencja Mozarta oraz jego najbliższych, przyjaciół i znajomych jest niezrównaną, najwiarygodniejszą encyklopedią jego życia i twórczości oraz wspaniałym świadectwem epoki.
Książka jest zbiorem listów Wolfganga Amadeusza Mozarta. Zebrał je oraz przetłumaczył Ireneusz Dembowski, dodając także komentarze do listów, przypisy, indeksy nazwisk i utworów kalendarium życia Mozarta. Czytelnik znajdzie tu przegląd najważniejszych okresów życia Mozarta, który żył niespełna 36 lat. Przekład listów Mozarta stanowi dumny polski akcent w historii opracowań listów kompozytora. Ireneusz Dembowski wykonał heroiczną pracę, tłumacząc, opracowując i dokumentując przelane na papier myśli autora Requiem.
Podstawą tłumaczenia jest wydanie krytyczne korespondencji Mozarta Mozart. Briefe und Aufzeichnungen Gesamtausgabe w opracowaniu W. Bauera i O. E. Deutscha, opublikowane pod patronatem Mozarteum w Salzburgu.
Rozdział I – Wielka podróż po Europie, lata 1763–1767
Była to już trzecia podróż całej rodziny Mozartów, najdłuższa ze wszystkich (trwała trzy i pół roku), najbardziej spektakularna z podróży muzycznych XVIII wieku, komentowana listami Leopolda Mozarta do przyjaciela z Salzburga – Lorenza Hagenauera. Wolfgang był 7–8 letnim dzieckiem i sam jeszcze listów nie pisał. Listy Leopolda, znakomitego reportażysty, są przykładem wielkiej epistolografii. Mozartowie koncertują u możnych tego świata: cesarzy, królów, książąt, poznają setki ludzi, wielkich artystów, mają niezliczone koncerty na dziesiątkach dworów, w wielu miastach i krajach.
Rozdział II – Trzy podróże do Italii: podróż piąta, szósta i siódma, lata 1769–1773
Te podróże są nieprzerwanym pasmem triumfów. Plonem są trzy opery dla Mediolanu, choć Wolfgang jest wciąż dzieckiem. Adresatami listów tym razem są: żona Leopolda i córka, bo w podróży są tylko Leopold i Wolfgang. Listy wciąż pisze Leopold, ale i Wolfgang, najpierw w krótkich dopiskach, ale też w osobnych listach do siostry Nannerl, która bardzo żałuje, że nie pojechała do Italii. Wolfgang ma dopiero 13–14 lat, ale już jest najsławniejszym muzykiem i kompozytorem we Włoszech. Włosi nazywają go Il Maestro Filarmonica. Papieża dekoruje go Orderem Złotej Ostrogi. Mozart zostaje członkiem prestiżowej Akademii w Bolonii i w Weronie.
Rozdział III – Druga wielka podróż (podróż dziesiąta), lata 1777–1779
Druga wielka podróż, może najważniejsza ze wszystkich, pierwsza bez ojca. Leopold nie mógł z synem pojechać, bo nie miał zgody arcybiskupa, swego pracodawcy. Wolfgang pojechał w towarzystwie matki, osoby ciepłej i łagodnej, która nie miała siły i autorytetu Leopolda potrafiącego skutecznie kierować losem genialnego syna, tym bardziej że syn miał 21 lat i wkroczył w burzliwy okres życia. W biografii Mozarta tę podróż naznaczyły dwa ważne wydarzenia – wielka miłość do Aloysii Weber w Mannheimie, która była wielkim przeżyciem, i śmierć matki w Paryżu, która była dla niego wielką traumą. W Manneheimie Mozart przyjaźni się też z kuzyneczką, córką jego stryja, Marią Teklą Mozart. Kompozytorski plon podróży nie jest wielki, ale plon epistolarny nadzwyczaj bogaty
(ponad 200 listów).
Rozdział IV – Powrót do Salzburga jak do Canossy
Arcybiskup jedzie do Wiednia odwiedzić chorego ojca i wzywa Mozarta, bo przed wiedeńską noblesse chce się pochwalić utalentowanym sługą; traktuje go jednak podle, dochodzi do scysji i zerwania z arcybiskupem. Leopold, który po premierze Idomenea wrócił do Salzburga, jest przerażony i namawia syna, by wrócił pod skrzydła pryncypała. Wolfgang odmawia, zostanie w Wiedniu na stałe i będzie pierwszym w historii niezależnym muzykiem. Leopold jest obrażony. Następuje długa seria listów do ojca.
Rozdział V – Małżeństwo
Małżeństwo z Konstancją Weber, młodszą siostrą Aloysii, pierwszej wielkiej miłości Mozarta,
która dała mu kosza i wyszła za aktora i malarza Josepha Lange.
Rozdział VI – Mozart zostaje wolnomularzem
Rozdział VII – Tarapaty finansowe Mozarta i przyjaźń z Puchbergiem, wolnomularzem,
przyjacielem i wierzycielem
Rozdział VIII – Requiem i śmierć Mozarta
Rozdział IX – Post mortem
Konstancja , staje się przedsiębiorczą bizneswoman, strzeże spuścizny Mozarta, której prestiż i cena rosną, i doprowadza do wydania jego dzieł wszystkich, pierwszego takiego przedsięwzięcia w historii muzyki. Jej doradcą jest Nissen, duński dyplomata i jej drugi mąż.
Rozdział X – Synowie Mozarta
Do głosu dochodzą Carl Thomas zwany Mozartem mediolańskim i Franz Xavier podpisujący swoje utwory Wolfgang Amadeus junior, zwany Mozartem lwowskim lub polskim.
Korespondencja Wolfganga Amadeusza Mozarta jest najczystszym źródłem, z którego czerpać można wiedzę o życiu i twórczości tego wielkiego kompozytora. Przekład Ireneusza Dembowskiego umożliwi wejrzenie w świat geniusza opery. Wcześniejszy wybór listów Mozarta nadal cieszy się zainteresowaniem, choć nakład od dawna jest już wyczerpany. Przekład ten jest często wykorzystywany i cytowany, ostatnio również przez Polską Operę Królewską – w programie Wesela Figara przytoczyliśmy kilka listów pochodzących z tego nieocenionego źródła.
Prof. Ryszard Peryt,
Dyrektor Polskiej Opery Królewskie
