Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej
Przedstawiamy Czytelnikom książkę, będącą propozycją swoistej mapy paradygmatycznej. Ma ona charakter dezaktualizacji i aktualizacji kluczowych dla pedagogiki specjalnej zagadnień, a jej konstrukcja wyznacza autorską wizję rozwoju naukowego tej dyscypliny. Subiektywizm prezentowanego modelu związany jest głównie z wyborami, jakich autor musiał dokonać w książce. Ów problem podjął od podstaw, próbując ustalić czym jest paradygmat i jakim ulega zmianom, przy jednoczesnym uwzględnieniu odmienności znaczenia tego terminu w innych subdyscyplinach edukacji.
W prezentowanej publikacji autor odniósł się do dorobku wspomnianych subdyscyplin. Podjął zadanie określenia miejsca i istoty paradygmatu w naukach humanistycznych. Odwołał się do poglądów Thomasa S. Kuhna, będącego inicjatorem dyskusji paradygmatycznej, a także do prac Zbigniewa Kwiecińskiego, Bogusława Śliwerskiego, Lecha Witkowskiego, Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej, Bogusława Milerskiego, Joanny Rutkowiak, Krzysztofa Rubachy.
Autor musiał dokonać wyborów również w analizach dotyczących pedagogiki specjalnej. Wynikało to z tego, iż paradygmaty naukowe nie zawsze znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości rehabilitacyjnej lub mają w niej inny zakres, są inaczej określane lub rozumiane. Amadeusz Krause podjął się pewnego uporządkowania teoretycznego tych kategorii.
Treść książki przedstawiona została w trzech częściach zawierających po cztery rozdziały. Autor w części I przedstawia tło przeobrażeń paradygmatycznych związanych z niepełnosprawnością, w części II rozważa o ryzyku i dylematach tworzenia paradygmatów w pedagogice specjalnej, w części III najbardziej obszerniej treściowo ukazuje przemiany paradygmatyczne w pedagogice specjalnej, aktualne (nowe) paradygmaty upowszechniane w tej nauce i ich społeczne konsekwencje.
Treść książki zamyka zakończenie w którym Autor stara się odpowiedzieć na pytanie: co zmieniają paradygmaty w pedagogice specjalnej?
Książka jest teoretyczną monografią współczesnych paradygmatów pedagogiki specjalnej.
………………………..
[…] Duży walor książki stanowi ujmowanie paradygmatów pedagogiki specjalnej w kontekście zmian społecznych i ideologicznych, które były konsekwencją zmian, ogólnosystemowych w Polsce.
Książka zawiera syntetyczny obraz teorii i praktyki pedagogiki specjalnej w okresie przemian, ukazuje te jej aspekty, w których dokonały się humanistyczne przeobrażenia i te które są na te przeobrażenia oporne, pozorują je, stosują różnego rodzaju społeczne kamuflaże i tkwią nadal w okowach starych paradygmatów. Autor nadaje teoretycznym paradygmatom znaczącą role w określaniu tożsamości pedagogiki specjalnej i wyznaczaniu kierunków jej rozwoju. […]
z recenzji Prof. nadzw. dr hab. Aleksandry Maciarz
Od autora 9
Wprowadzenie 1. Pedagogika specjalna w procesie zmiany – od Historii szaleństwa Michela Foucaulta do Końca człowieka Francisa Fukuyamy 13
Wprowadzenie 2. Ku paradygmatyczności dyscyplin naukowych 21
Część 1. Tło przeobrażeń paradygmatycznych związanych z niepełnosprawnością 44
Rozdział 1. Rehabilitacja człowieka niepełnosprawnego 45
Rozdział 2. Szkoła w dynamicznej fazie przejścia – zaniechania i absurdy 57
Rozdział 3. Dziecko niepełnosprawne w integracji szkolnej 67
Rozdział 4. Wychowanie – pedagogika specjalna w odwrocie? 79
Część 2. Pedagogika specjalna i ryzyko paradygmatycznych uzgodnień 94
Rozdział 1. Terminologiczna reprezentacja paradygmatów pedagogiki specjalnej 95
Rozdział 2. Zdiagnozowana odmienność jako podłoże konstrukcyjne paradygmatu 105
Rozdział 3. Paradygmaty a uzgodnienia społeczne na temat niepełnosprawności 109
Rozdział 4. Ryzyko konstruowania wiedzy o osobach niepełnosprawnych w pedagogice specjalnej 117
Część 3. Paradygmaty pedagogiki specjalnej 134
Rozdział 1. Paradygmatyczne poszukiwania w pedagogice specjalnej 135
Rozdział 2. Paradygmatyczne dezaktualizacje – biologizm i rehabilitacja 143
Rozdział 3. Paradygmatyczny kłopot z integracją 153
Rozdział 4. Paradygmatyczne aktualizacje w pedagogice specjalnej 167
4.1. Paradygmat humanistyczny i jego pochodne 167
4.2. Paradygmat społeczny niepełnosprawności 183
4.3. Paradygmat normalizacji środowiska 189
4.4. Paradygmat emancypacyjny (podmiotowości i autonomii) 198
Zakończenie Pedagogika specjalna w zmianie paradygmatycznej 211
Bibliografia 217
