Wspomnienia i listy
Pierwsza edycja krytyczna ważnego źródła do historii Polski i historii wychowania: "Wspomnień i listów" Izabeli Moszczeńskiej-Rzepeckiej (1864-1941) – działaczki niepodległościowej, patriotki, pedagożki promującej idee Nowego Wychowania, zwolenniczki emancypacji kobiet, pionierki wychowania seksualnego.
Jej droga życiowa wiodła z dworku szlacheckiego na Kujawach, w którym kultywowano patriotyczne tradycje powstańcze, przez edukację w duchu pozytywizmu na pensji w Warszawie, szeregi niepodległościowej inteligencji warszawskiej (za działalność tę zapłaciła więzieniem), aktywność społeczną w II Rzeczypospolitej aż do śmierci w okupowanej Warszawie. Samotnie wychowała dwoje dzieci: Hanna Pohoska (1895-1953) została
historykiem wychowania i docentem Uniwersytetu Warszawskiego, a Jan Rzepecki (1899-1983) pułkownikiem Wojska Polskiego. Na grobie Izabeli Moszczeńskiej na Powązkach wykuto motto jej życia: "Pełna wiary w zmartwychwstanie Ojczyzny".
[…] książka stanowi niezwykle interesujący materiał źródłowy […] [Autorka] ukazuje siebie i swoją rodzinę na tle epoki, własne życie, pracę, osiągnięcia, porażki i trudności. W ten sposób wyłania trwałe i uniwersalne wartości także dla naszej epoki, których aktualizacja może stanowić ważne tworzywo dla edukacji współczesnych pokoleń. Adam Fijałkowski i Magdalena Rzepka dokonali wielkiej pracy […] Na podkreślenie zasługują starannie wykonane, dokładne przypisy i komentarze […]. Autorzy wykonali benedyktyńską pracę. (Z recenzji dr hab. Elżbiety Magiery, prof. Uniwersytetu Szczecińskiego)
*********
Memoirs and Letters
The first critical edition of "Memoirs and Letters", an important source for Polish history and the history of education by
Izabela Moszczeńska-Rzepecka (1864-1941), who was an independence activist, patriot, pedagogue advocating the ideas of the New Education and supporting the
emancipation of women and a pioneer of sexual education.
Her life began in a manor house in Kuyavia, where patriotic insurgent traditions were cultivated, she received positivist education at a finishing school in Warsaw and joined the ranks of Warsaw insurgent intelligentsia (and imprisoned for her activity in this field). A social activist in the Second Polish Republic, she died in Warsaw during the Nazi occupation. She raised two children on her own: Hanna Pohoska (1895-1953) was a
historian of education and an associate professor at Warsaw University, Jan Rzepecki (1899-1983) was a colonel in the Polish Army. The grave of Izabela Moszczeńska at Warsaw Powązki Cemetery is engraved with her life motto: "Full of faith in homeland’s resurrection".
*********
Dr hab., prof. ucz. Adam Fijałkowski (ORCID 0000-0002-1049-875X) – historyk wychowania, kierownik Zakładu Humanistycznych Podstaw Pedagogiki na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się w szczególności historią wychowania w średniowieczu i czasach nowożytnych, w tym twórczością Jana Amosa Komeńskiego. Autor ponad 100 publikacji w języku polskim, angielskim i niemieckim – w tym 5 monografii, 2 edycji krytycznych źródeł i 2 monografii pod redakcją naukową. Przebywał na zagranicznych stażach i kwerendach m.in. w Wolfenbüttel, Moguncji, Berlinie, Konstancji, Wiedniu, Watykanie i w Leuven.
Mgr Magdalena Rzepka (ORCID 0000-0002-3285-1147) – doktorantka na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego, prowadzi badania w dziedzinie historii wychowania, głównie w okresie II Rzeczypospolitej. Członek redakcji międzynarodowego czasopisma "History of Education Researcher", zastępczyni redaktora naczelnego rocznika naukowego "Harcerstwo", członek Działu Naukowo-Badawczego Muzeum Harcerstwa w Warszawie, autorka kilkunastu artykułów naukowych.
Adam Fijałkowski, Magdalena Rzepka, Wstęp 7
Hanna Pohoska, Przedmowa 31
Izabela Moszczeńska, Wspomnienia i listy 35
I. Moje gniazdo rodzinne. Wspomnienia z dzieciństwa.
1864–1878 37
II. Moje lata szkolne. 1878–1880 109
III. Młodość na wsi. 1880–1890 145
IV. Wyrzuceni z gniazda. 1890–1894 207
V. Ciężkie lata. 1894–1904 245
VI. Bojowe lata. 1904–1914 299
Hanna Pohoska, Zamknięcie. Życie i działalność Izy Moszczeńskiej-Rzepeckiej w latach 1914–1941 501
Bibliografia 513
Indeks osób 531
Indeks geograficzny 545
