Wyzwania autorytetu w praktyce społecznej i kulturze symbolicznej
Otrzymujemy książkę, która jest wyjątkowym darem humanisty […]należy tę książkę wydać, by można było zachwycać się genialnymi wręcz sugestiami, inspiracjami, pomysłami i/lub nie zgadzać się ze stawianymi w niej przez Autora tezami czy hipotezami. […] Żaden z pedagogów nie byłby w stanie właśnie w taki sposób, jak uczynił to Witkowski, odsłonić innych wymiarów rozumienia autorytetu […] książka wyznacza niewątpliwie kolejny przełom w humanistycznej debacie naukowej i oby pedagodzy […] chcieli się choć trochę otworzyć na siebie przez pryzmat często bolesnych o nich i dla nich myśli czy opinii […].
prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski
Lech Witkowski w swej nowej książce udowadnia, że pożegnanie z autorytetem (zjawiskiem i pojęciem) jest chyba przedwczesne. We wstępie do Wyzwań autorytetu... zapowiada co prawda, że czas zapotrzebowania na autorytety skończył się, jednak faktycznie – jeśli dobrze odczytuję tę zapowiedź, to nie chodzi o zerwanie z tym problemem, lecz raczej zależy mu na nowym jego odczytaniu, i to w dwóch możliwych warstwach: realnej i semantycznej.
Pierwszy zabieg L. Witkowskiego polega na wyrwaniu autorytetu naukom behawioralnym, a więc odcięciu go od sił żywotnych oferowanych przez ten kierunek uprawiania psychologii, który polega na redukowaniu wszystkiego do konkretnych zachowań ludzi i prowadzenia precyzyjnych badań empirycznych (najlepiej eksperymentalnych).
Propozycja L. Witkowskiego polega na wprowadzeniu autorytetu w obszar nauk humanistycznych, czyli uznaniu, że zjawisko to ma genezę kulturową, a tym samym jest bardziej płynne, bardziej uwarunkowane tradycją historyczną, bardziej wysycone wartościami, niż chcieliby to zaakceptować przedstawiciele nauk behawioralnych.
Drugi zabieg na autorytecie polega na nadaniu temu pojęciu nowego znaczenia. Mówiąc krotko i konkretnie, chodzi o potraktowanie autorytetu jako soczewki, która pozwala ludziom lepiej orientować się w otoczeniu społecznym, pewne rzeczy wyodrębniać z niego wyraziście, a inne ignorować, przetwarzać informacje o świecie zgodnie z tym, co widzimy w tym „szkle powiększającym” autorytetu. Chcąc jak najlepiej oddać to oryginalne podejście: autorytet jest generatorem znaczeń społecznych, który pozwala z nieograniczonej liczby sensów możliwych do wydobycia z rzeczywistości uznać za własne tylko niektóre z nich.
Znalazł się ktoś, na kogo czekaliśmy, aby napisał wyraźnie to, co powinno być napisane o autorytecie.
Prof. dr hab. Stanisław Zbigniew Kowalik
Posłowie
Słowo od autora
[…] Po pierwsze, chodzi o przekonanie o potrzebie widzenia autorytetu poza relacją władzy oraz o wagę poszukiwania perspektywy definiowania autorytetu w kategoriach kulturowych (symbolicznych, zanurzenia w dziedzictwo „pamięci tekstów” czy kapitału symbolicznego) bardziej niż w kontekście relacji społecznych (ufności tak typowej dla kapitału społecznego). Edukacja musi (przepraszam oczywiście tych, których to słowo razi, ale to projekt normatywny, który na kartach tej książki i w moich wcześniejszych pracach uzasadniam od lat) nauczyć się walczyć z pogłębiającą się groźbą wydziedziczenia z przestrzeni symbolicznego dziedzictwa kultury. […]
[…] Po drugie, wbrew tezie o „zaniku autorytetu” dowodzę w książce, że jest to zanik zapotrzebowania na autorytet jako autorskie źródło znaczących impulsów rozwojowych dających do myślenia z pozycji autonomicznych, autentyczności przeżyć, zarazem autoryzujących autoteliczną wagę rozmaitych aspektów świata – jego codzienności oraz rozmaitych zaświatów, niewspółobecnych w czasie i przestrzeni społecznej.
Nic na to nie poradzę, jeśli kogoś ta gra na serio bawi czy śmieszy. Mnie jest nie do śmiechu, zwłaszcza że – po trzecie – wykryłem, śledząc niektóre nasze środowiska lokalnych szczególnie koryfeuszy i tuzów, piastujących rozmaite władze szkolne i akademickie, że dramat kulturowy edukacji współczesnego społeczeństwa polega na tym, że kandydaci na autorytety sami nie potrzebują autorytetów, niszczą ich głos i wagę, zagłuszając papką, własną gadaniną, pusząc się w piórka władcze. […]
prof. dr hab. Lech Witkowski
- Kategorie:
- Język wydania: polski
- ISBN: 978-83-7587-246-0
- ISBN druku: 978-83-7587-246-0
- Liczba stron: 522
-
Sposób dostarczenia produktu elektronicznegoProdukty elektroniczne takie jak Ebooki czy Audiobooki są udostępniane online po opłaceniu zamówienia kartą lub przelewem na stronie Twoje konto > Biblioteka.Pliki można pobrać zazwyczaj w ciągu kilku-kilkunastu minut po uzyskaniu poprawnej autoryzacji płatności, choć w przypadku niektórych publikacji elektronicznych czas oczekiwania może być nieco dłuższy.Sprzedaż terytorialna towarów elektronicznych jest regulowana wyłącznie ograniczeniami terytorialnymi licencji konkretnych produktów.
-
Ważne informacje techniczneMinimalne wymagania sprzętowe:procesor: architektura x86 1GHz lub odpowiedniki w pozostałych architekturachPamięć operacyjna: 512MBMonitor i karta graficzna: zgodny ze standardem XGA, minimalna rozdzielczość 1024x768 16bitDysk twardy: dowolny obsługujący system operacyjny z minimalnie 100MB wolnego miejscaMysz lub inny manipulator + klawiaturaKarta sieciowa/modem: umożliwiająca dostęp do sieci Internet z prędkością 512kb/sMinimalne wymagania oprogramowania:System Operacyjny: System MS Windows 95 i wyżej, Linux z X.ORG, MacOS 9 lub wyżej, najnowsze systemy mobilne: Android, iPhone, SymbianOS, Windows MobilePrzeglądarka internetowa: Internet Explorer 7 lub wyżej, Opera 9 i wyżej, FireFox 2 i wyżej, Chrome 1.0 i wyżej, Safari 5Przeglądarka z obsługą ciasteczek i włączoną obsługą JavaScriptZalecany plugin Flash Player w wersji 10.0 lub wyżej.Informacja o formatach plików:
- PDF - format polecany do czytania na laptopach oraz komputerach stacjonarnych.
- EPUB - format pliku, który umożliwia czytanie książek elektronicznych na urządzeniach z mniejszymi ekranami (np. e-czytnik lub smartfon), dając możliwość dopasowania tekstu do wielkości urządzenia i preferencji użytkownika.
- MOBI - format zapisu firmy Mobipocket, który można pobrać na dowolne urządzenie elektroniczne (np.e-czytnik Kindle) z zainstalowanym programem (np. MobiPocket Reader) pozwalającym czytać pliki MOBI.
- Audiobooki w formacie MP3 - format pliku, przeznaczony do odsłuchu nagrań audio.
Rodzaje zabezpieczeń plików:- Watermark - (znak wodny) to zaszyfrowana informacja o użytkowniku, który zakupił produkt. Dzięki temu łatwo jest zidentyfikować użytkownika, który rozpowszechnił produkt w sposób niezgodny z prawem. Ten rodzaj zabezpieczenia jest zdecydowanie bardziej przyjazny dla użytkownika, ponieważ aby otworzyć książkę zabezpieczoną Watermarkiem nie jest potrzebne konto Adobe ID oraz autoryzacja urządzenia.
- Brak zabezpieczenia - część oferowanych w naszym sklepie plików nie posiada zabezpieczeń. Zazwyczaj tego typu pliki można pobierać ograniczoną ilość razy, określaną przez dostawcę publikacji elektronicznych. W przypadku zbyt dużej ilości pobrań plików na stronie WWW pojawia się stosowny komunikat.
Przedmowa 15 Podziękowania 19 Wstęp 21 Perspektywa ujęcia 22 Ogniwa metodologiczne 24 Wyznanie 27 Rozdział I. Autorytet i „autorytety” jako problem kulturowy i społeczny oraz jego obecność w dyskursie publicznym transformacji w Polsce 29 Wstęp 29 Autorytet w kulturze (według) Leszka Kołakowskiego 30 Autorytet między degradacją i uwzniośleniem 35 Inteligencja w Polsce – bez autorytetu czy skazana na igranie nim? 39 Pułapka „systemu” i „sieci” autorytetów – trudności analiz Jacka Żakowskiego i nastawienia Adama Michnika 44 Przykład pułapki myślenia lewicowego o autorytetach 61 Autorytet jako człowiek-twórca etycznie wyniesiony niezależnością – poza sporem o władzę 63 Autorytet moralny w wersji salonowej z cudzysłowem – u Rafała Ziemkiewicza 67 Rozdział II. Tropy historyczne, socjologiczne i pytanie o wpływ w psychologii społecznej 81 Wstęp 81 Kryzys autorytetu jako kryzys kolejności w pułapce mimetycznego pragnienia (geniusz Williama Szekspira w oczach René Girarda) 87 Lunatycy i „zacofańcy” – dwa bieguny autorytetu w historii nauki według Artura Koestlera 94 Autorytet jako problem socjologii kultury, filozofii nauki i socjologii wiedzy 99 Wyzwanie „refleksyjności” wobec autorytetów w „posttradycyjnym” społeczeństwie: przypadek iluzji „aktywnego zaufania” u Anthony’ego Giddensa; w stronę autorytetu globalizacji proceduralnej 105 Między oznakami autorytetu jako źródła wpływu a autorytetem oznak – badania Stanleya Milgrama 121 Rozdział III. Szkoła frankfurcka, czyli o niemożności zniesienia autorytetu, a nawet o jego nieautorytarnej potrzebie w nowoczesności 125 Wstęp 125 Ericha Fromma postulat „autorytetu racjonalnego” poza konformizmem i anonimowością wpływu 126 Testament Maxa Horkheimera (kryzys autorytetu ojca i pułapka rozumu) 137 Theodora W. Adorna problemy z autorytetem w filozofii, sztuce i życiu społecznym: przeciw autorytetowi realnej siły pozoru 142 Rozdział IV. Ćwiczenia filozoficzne z myśli o autorytecie – przypadek Hannah Arendt 153 Wstęp 153 Autorytet w edukacji: poza posłuszeństwo 154 Przeciw abdykacji i absolutyzacji autorytetu 156 Między liberalizmem i konserwatyzmem 158 Walka o tradycję przeciw jej rzecznikom – casus reformacji 162 Od absolutyzacji do formalizacji 163 Spory o źródła autorytetu 165 Autorytet cytatu jako źródła 167 Modalności pozycji autorytetu w kulturze 168 Rozdział V. Problem autorytetu a hermeneutyka Hansa-Georga Gadamera 173 Wstęp 173 W stronę krytyki czystego autorytetu 173 Wyzwolenie spod autorytetu przyrodoznawstwa: przeżycie 178 Autorytet i oświecenie – spór Hansa-Georga Gadamera z Jürgenem Habermasem 180 Błąd oświecenia a oświeceniowy błąd Hansa-Georga Gadamera 181 Oświecenie i romantyzm – autorytet w walce na dwa fronty 184 Pochwała wpływu fragmentu: autorytet jako ślad 185 Klasyk jako autorytet: warunki realnego spotkania 187 Problem normatywności autorytetu 190 Rozdział VI. Z programu badań nad autorytetem u Richarda Sennetta (zapiski z lektury) 197 Wstęp 197 Poza ujęcia Maxa Webera i Zygmunta Freuda: autorytet jako dwoistość respektu i lęku 198 Mechanizm więzi (z) odrzucenia 202 Trzy przypadki: autorytet z odrzucenia, autorytet jako substytucja ideału, autorytet jako fantazmat zniknięcia 203 Autorytet z ducha negacji 206 Autorytet ewoluującego paternalizmu 209 Autorytet relacji beznamiętnej jako perwersyjnej autonomii 215 W stronę autorytetu racjonalnego: poprzez cztery kryzysy 219 O wspólnictwie autorytetów i ich ofiar 222 Autorytet jako ślad wyższego świata 225 O trudnościach „czytania” autorytetu i o presji jego iluzji 226 O groźbie niskiego autorytetu 229 Rozdział VII. (Po)nowoczesna aura dla autorytetu – impulsy myśli Zygmunta Baumana 231 Wstęp 231 Ślady autorytetu w zarysie socjologicznym z 1962 roku 231 Etyczne fiasko autorytetu nowoczesności 236 Autorytet: między parweniuszem, idolem i spożywcą a życiem w roju 239 Autorytet z lęku i niepewności 245 Rozdział VIII. Pułapy i pułapki słownikowe 249 Wstęp 249 Bezradność słownikowa – odsłona pierwsza 249 Słowniki filozoficzne i ich ograniczenia 252 Autorytet w nauce – ujęcie Janusza Goćkowskiego 253 Casus popularnego marksizmu 255 Wariant katolicki: afirmacja ideału 256 Przewrotność Roberta Nisbeta 261 Rozdział IX. Przymiarki pedagogiczne, mielizny i inne przeszkody psychologiczne 263 Wstęp 263 Trudności w problematyzowaniu autorytetu 263 Funkcjonalność autorytetu i jego ambiwalencja 266 Pierwszeństwo autorytaryzmu? 269 Słowniki psychologiczne 270 Profile autorytetu w perspektywie rozwojowej – Erik Erikson i Lawrence Kohlberg oraz ich niedoczytania pedagogiczne 274 Autorytet jako „specyfika i indywidualność” – źródło „partycypacji mistycznej” według Carla Gustava Junga 281 Rozdział X. Autorytet w perspektywie komunikacyjnej 289 Wstęp 289 Przypadek Jürgena Habermasa 289 Między narcyzmem i Cieniem 295 Pytanie o style bycia autorytetem: poza Hermanna Hessego 298 Estetyki oddziaływania 302 W stronę autorytetu symbolicznego 306 Rozdział XI. Autorytet w świetle Slavoja Žižka wykładni psychoanalizy Jacques’a Lacana 311 Wstęp 311 W kwestii autorytetu dyskursu naukowego 312 Typy dyskursu i pozycje autorytetu 317 Patologia autorytetu – pytania w kontekście groźby przemocy 321 Autorytet ojca (Imienia-Ojca) wobec dziecka 323 Wolność woli i perswazja (sugestia) autorytetu 324 Zmienne losy recepcji autorytetu: przypadki Hannah Arendt i Zygmunta Freuda 326 Autorytet wobec innych i ich dzieł 330 Autorytet jako efekt performacji: między emanacją i namiastką mądrości 332 Pozór autorytetu w wariancie totalitarnym 336 Autorytet wobec roszczeń ofiary i wyzwania cierpienia 337 Przeciw autorytetowi Nikogo 339 Rozdział XII. Nauczyciel jako autorytet – o błędach opisów i projektów normatywnych 341 Wstęp 341 Przeciw ideałowi niekwestionowania u Mieczysława Łobockiego 342 Pozorny prymat ufności 345 Przestrogi w pracach Henryki Kwiatkowskiej 348 Przeciw integralnej sentymentalności 356 W stronę autoryzacji – współmyślenie na marginesie rozważań Marii Dudzikowej o autorytecie nauczyciela 359 Marzenie Johna Holta o autorytecie „naturalnym” nauczyciela – z namawianiem do forteli w grze „w Szkołę” w pułapce formalizmu edukacyjnego 362 Rozdział XIII. Błąd sentymentalizmu, dydaktyzmu i psychologizmu – pytanie o ukryty autorytaryzm i bezradność wobec słabości autorytetu pedagogicznego nauczycieli 371 Wstęp 371 Stefana Baleya elementy psychologii wychowawczej a autorytet 372 Przeciw dydaktyzmowi Bolesława Niemierki 376 Psychologizm Jolanty Miluskiej i innych 382 O braku „fazowego” myślenia o autorytecie nauczyciela – z ograniczoną wizją „poziomu” autonomii i słabością badań nad aspektem stabilizującym komfort zamiast stymulacji rozwoju 384 Rozdział XIV. Autorytet pedagogiczny jako medium „obiektów niemych kulturowo” – o filozofii wychowania Zygmunta Mysłakowskiego 399 Wstęp 399 Przeciw sentymentalizacji autorytetu 400 W stronę autorytetu post-konwencjonalnego 402 Autorytet przeciw Erosowi? (pytanie o pedagogiczne minimum wpływu) 403 Autorytet w kontekście dydaktyki przeżycia, podniet i sprzężenia 406 Autorytet między napięciem i rozproszeniem 410 Rozdział XV. Autorytet przeciw dominacji. Radykalna wizja autorytetu w pedagogice amerykańskiej (Larry Grossberg, Henry A. Giroux i Peter McLaren) 413 Wstęp 413 Cztery typy elitaryzmu i autorytetu w edukacji 415 Źródła walki o autorytet (w) edukacji 422 Autorytet między dominacją a hierarchią 423 Zadanie pracy wobec autorytetu 426 Autorytet i intelektualiści 429 Jak bronić autorytetu przed konserwatyzmem i liberalizmem? 431 Autorytet w perspektywie trójwymiarowej niewspółobecności 433 W stronę głosu jako przejawu autorytetu 435 Trzy sposoby widzenia kryzysu autorytetu 438 Od zysku z krytyki autorytetu do odzysku autorytetu (dla) krytyki 440 Peter McLaren o językowym i etycznym upełnomocnieniu do walki o autorytet 447 Edukacja jako walka o nowe oblicze autorytetu 452 Zamiast zakończenia – czyżby mission impossible? 459 Bibliografia 463 Posłowie 475 Słowo od autora 475 Maria Dudzikowa – Na marginesie maszynopisu 481 Stanisław Zbigniew Kowalik – Opinia o książce 497 Zbigniew Kwieciński – Recenzja wydawnicza (fragmenty) 507 Bogusław Śliwerski – Rekomendacja lektury... 509 Indeks nazwisk 515