Z dziejów afektu penalnego
Opracowanie Z dziejów afektu penalnego stanowi trzeci tom serii Kultury Penalne. Tom ten, jak to anonsowaliśmy z Marianem Filarem, ma wprowadzić, mówiąc metaforycznie „głębię” strategiczną do zarysowanego w tomie drugim nowego ujęcia polityki kryminalnej. Tom czwarty, przygotowany przez Jadwigę Królikowską, pozwoli natomiast na skonfrontowanie przeprowadzonych analiz z rzeczywistym aktualnym rozumieniem kary kryminalnej i wizji polityki kryminalnej w poglądach przedstawicieli polskiego wymiaru sprawiedliwości karnej. Wraz z rozwojem studiów kulturowych uwarunkowań polityki kryminalnej, co odnotowuje się na szerszą skalę, choć w sposób może niezbyt systematyczny od lat 90. XX w., na znaczeniu może zyskiwać zrozumienie różnych tematów i skojarzeń kulturowych, które także współcześnie wykorzystywane są w dyskursie penalnym. Trudno takie badania przeprowadzić inaczej niż w szerokim interdyscyplinarnym zakresie, co wymaga erudycji i przynajmniej na pewnym etapie szerszej współpracy specjalistów z różnych dyscyplin. W końcowym fragmencie tomu trzeciego przedstawiam wypracowane wspólnie z Marianem Filarem podejście do polityki kryminalnej, które nawiązuje do wcześniej prowadzonych badań integralnokulturowych kary kryminalnej. Jest to moim zdaniem tym ważniejsze, że w okresie tzw. ponowoczesnym następuje także zacieranie tożsamości kary jako środka pozbawiania ludzi cenionych wartości i polityka kryminalna coraz wyraźniej staje się elementem kontroli społeczeństwa poprzez zarządzanie przestępczością.
Z Wprowadzenia Jarosława Utrata-Mileckiego
Spis treści
Contents / 9
Jarosław Utrat-Milecki, Wprowadzenie. Kara i polityka kryminalna jako elementy osobliwego świata społecznego / 11
Wiedza, władza i niewiedza /20
Koncepcja tomu / 27
Jarosław Utrat-Milecki, Introduction. Punishment and Criminal Policy as Elements of a Particular Social World /39
Knowledge, power, and ignorance / 48
The concept of the volume / 55
Jarosław Utrat-Milecki, Z dziejow pojęcia kary kryminalnej / 66
Pojęcie kary: ujęcie klasyczne / 66
Wokół zróżnicowanej genezy współczesnego pojęcia kary / 73
Kary eliminacyjne: uwarunkowania społeczno-kulturowe / 77
Wzór świeckiej kary integrującej / 91
Michel Mazoyer, Can Koray Zeynep, O „kodeksie hetyckim” / 102
Treść praw / 108
Prawa boskie, prawa ludzkie / 111
Organizacja wymiaru sprawiedliwości /115
Podsumowanie / 130
Bogusława Filipowicz, Prawo karne w Syrii-Palestynie w starohebrajskich tekstach biblijnych /131
Kontekst historyczny praw starohebrajskich / 133
O prawie karnym w zbiorach Biblii Hebrajskiej / 141
Podsumowanie / 161
Maciej Jońca, Zemsta jako źródło represji karnej u starożytnych Greków / 164
Problem i metoda / 164
Krwawa zemsta / 169
Między zemstą a karą / 172
Podsumowanie / 176
Krzysztof Amielańczyk, Crimina publica. O podstawowych aspektach rzymskiej kultury penalnej / 178
Uwagi ogólne /178
Rzymskie ustawodawstwo karne / 184
Początki nauki o przestępstwie karnym (crimen) w dziełach rzymskiej jurysprudencji / 199
Erich Naab, Diabelskie kary / 211
Timothy Gorringe, Kultura, kara i pokuta / 235
Religia a kultura / 235
Kara w Piśmie Świętym / 240
Teoria zadośćuczynienia / 243
Teoria zadośćuczynienia a polityka karna / 247
Alternatywy wobec retrybutywizmu / 249
Kręgi Wsparcia i Odpowiedzialności / 256
Podsumowanie / 258
Jarosław Utrat-Milecki, Ambiwalencja więzienia jako formy kary nowożytnej / 260
Stan więziennictwa a idea resocjalizacji i readaptacji skazanych w XVIII i XIX wieku / 260
Reformy więzienne a myśl i wrażliwość chrześcijańska / 279
Alicja Ornowska, Transformacje pracy przymusowej jako kary kryminalnej / 295
Czy jest potrzeba powrotu do pracy przymusowej / 295
Praca — konieczność, prawo, przywilej? Praca jako kategoria społeczna i filozoficzna / 297
Czy praca w ogóle może stanowić karę / 302
Starożytna geneza kary /306
Nowożytna adaptacja opus publicum / 308
Galery i służba w oddziałach karnych jako specyficzne odmiany pracy przymusowej epoki nowożytnej / 310
Domy poprawy, czyli idea wychowania przez pracę i izolację / 311
Obowiązek pracy świadczony przez osadzonych w pierwszych jednostkach penitencjarnych / 315
Kara pracy poprawczej jako pierwsza nieizolacyjna kara alternatywna / 318
Występujące współcześnie modele kar nieizolacyjnych, których treścią jest obowiązek pracy, i główne problemy związane z ich realizacją / 320
Historia zatoczy koło? / 327
Podsumowanie / 332
Lakshmi Subramanian, Kryminalizacja podmiotu. Prawo i reforma społeczna w kolonialnych Indiach / 334
Inicjatywy prawne w okresie wczesnego państwa kolonialnego / 336
Wybrane studia przypadków — refleksja / 340
Dewadasi, państwo kolonialne i sędziowie-reformatorzy / 349
Podsumowanie / 353
Jarosław Utrat-Milecki, Kara jako narzędzie polityki państwa / 354
Narodziny nowoczesnej penologii i polityki kryminalnej / 354
Najogólniejsza penologiczna klasyfikacja typów przestępczych / 369
Koniec nowoczesności w polityce kryminalnej / 383
Nowa punitywność polityki kryminalnej / 396
Penologia integralnokulturowa / 408
Bibliografia / 414
Indeks osób / 446
Noty o autorach / 457
