Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 15 R. 2019 - Wojciech Rappak, Polskie państwo, polscy obywatele, polscy Żydzi. Kilka refleksji o książce Adama Puławskiego Wobec „niespotykanego w dziejach mordu”

• Druk: Warszawa, 2019
• Seria / cykl: Zagłada Żydów. Studia i Materiały
• Autor: Adam Kopciowski, Adam Sitarek, Alicja Podbielska, Daniel Reiser, Dariusz Libionka, Esther Farbstein, Grzegorz Krzywiec, Grzegorz Rossoliński-Liebe, Havi Dreifuss, Jacek Leociak, Jan Olaszek, Joanna Tokarska-Bakir, Julia Machnowska, Kamil Kijek, Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Krawcowicz Barbara, Krzysztof Bielawski, Krzysztof Dubiński, Łukasz Krzyżanowski, Maria Ferenc, Marta Tomczok, Martyna Grądzka-Rejak, Piotr Kowalik, Przemysław Czapliński, Roma Sendyka, Sabina Giergiel, Stanisław Obirek, Tadeusz Bartoś, Wojciech Rappak
• Redakcja naukowa: Agnieszka Haska, Alina Skibińska, Barbara Engelking, Dariusz Libionka, Jacek Leociak, Jakub Petelewicz, Justyna Majewska, Marta Janczewska
• Wydawca: Centrum Badań nad Zagładą Żydów

Studia i opracowania źródłowe z oddawanego do rąk czytelników 15 numeru rocznika prezentują przede wszystkim sylwetki myślicieli religijnych, rabinów, a także po prostu wierzących Żydów działających w czasie wojny oraz ich pisma: komentowane i poddawane interpretacji. Havi Dreifuss z Yad Vashem przybliża postać „nieznanego przywódcy nieznanego ruchu chasydzkiego w czasie Zagłady” – Matysa Gelmana. O słynnych kazaniach rabina Kalonimusa Kalmana Szapiry wygłaszanych w warszawskim getcie pisze Daniel Reiser. Barbara Krawcowicz przedstawia wątki teodycei w wojennych kazaniach bratysławskiego rabina Szlomy Zalmana Unsdorfera. Adam Kopciowski odnajduje problematykę Boga i Zagłady w listach rabina Hersza Majlecha Talmuda z lubelskiego getta. List rabina Jakuba Szulmana z Grabowa analizuje Adam Sitarek. Sprawa jest pasjonująca, ponieważ wiele wskazuje na to, że list mógł być pierwszą zorganizowaną próbą ostrzeżenia Żydów uwięzionych w gettach w rejencji łódzkiej przed nadciągającą Zagładą. Rabin Szulman odegrał znaczącą rolę w łańcuchu przekazywania informacji na temat zbrodni dokonywanej w leżącym nieopodal obozie w Chełmnie nad Nerem. Artykuł Stanisława Obirka pt. Zadziwiające milczenie polskiego Kościoła katolickiego o Holokauście skupia się na refleksji teologicznej „po Auschwitz”. Wreszcie Tadeusz Bartoś w eseju W jedności siła – złego. O etycznych konsekwencjach monoteizmów dokonuje brawurowej dekonstrukcji i demistyfikacji religijnych i kulturowych fundamentów chrześcijaństwa.

W dziale „Materiały” czytelnik znajdzie fragmenty zapisków, kazań, listów, publikowanych po raz pierwszy w języku polskim. Jacek Leociak prezentuje wątki religijne w pamiętniku Karola Rotgebera z getta warszawskiego; Maria Ferenc publikuje spuściznę rabina Josefa Lejba Gelerntera ocalałą w Archiwum Ringelbluma; Esther Farbstein przedstawia rabina Josefa Guzika i jego dziennik; Ewa Wiatr podała do druku list obrazujący losy wiedeńskich chrześcijan w getcie łódzkim. Pionierskiej pracy dokonał Piotr Kowalik, który na podstawie skrupulatnej lektury wszystkich numerów „Gazety Żydowskiej” zebrał i opisał tematykę religijną, jaka pojawiała się na łamach tego tytułu.

Z innych tekstów zwracamy uwagę czytelników na stanowiące fragment większej całości gruntowne analizy Martyny Grądzkiej-Rejak i Jana Olaszka nad obecnością Zagłady i problematyki stosunków polsko-żydowskich w wydawnictwach ukazujących się w drugim obiegu w PRL. Z zainteresowaniem powinny się też spotkać rozważania Grzegorza Rossolińskiego-Liebe nad odpowiedzialnością Stefana Bandery za zbrodnie popełniane przez OUN-UPA. W dziale „Studia”polecamy również kolejny na naszych łamach artykuł Joanny Tokarskiej-Bakir, tym razem o obławie na Żydów we wsi koło Pińczowa.

W dziale „Materiały” Dariusz Libionka przedstawia nieznaną dotychczas dokumentację kilku postępowań przeciwko szmalcownikom i prześladowcom Żydów toczących się przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej AK, Łukasz Krzyżanowski zaś przybliża śledztwo dotyczące śmierci jedynej ofiary antyżydowskiego pogromu w Krakowie, umożliwiające nowe spojrzenie na te ponure wydarzenia.

W dziale „Punkty widzenia” prezentujemy eseje poświęcone wydanym niedawno ważnym książkom: monografii Szymona Rudnickiego o Falandze (Grzegorz Krzywiec), Tomasza Żukowskiego o obecności Zagłady w tekstach kultury (Przemysław Czapliński) i Adama Puławskiego o polskich reakcjach na tzw. wielką akcję likwidacyjną w getcie warszawskim (Wojciech Rappak). Polecamy również interesujący tekst Krzysztofa Dubińskiego dotykający wykorzystywanej ostatnio propagandowo problematyki ratowania Żydów polskich za pomocą dokumentów państw południowoamerykańskich.

W numerze działy:

Studia
Z warsztatów badawczych
Materiały
Punkty Widzenia
Omówienia, recenzje, przeglądy

A w nich między innymi:

Havi Dreifus o chasydzkim przywódcy czasów Zagłady
Adam Kopciowski o lubelskim rabinie Herszu Majlechu Talmudzie
Martyna Grądzka-Rejak i Jan Olaszek o postawach Polaków w wydawnictwach drugiego obiegu
Piotr Kowalik o wątkach religijnych w „Gazecie Żydowskiej”
Łukasz Krzyżanowski o pogromie w Krakowie
Krzysztof Bielawski o niszczeniu cmentarzy żydowskich
Alicja Podbielska o muzeum Polaków Ratujących Żydów
Grzegorz Krzywiec o polskiej wersji faszyzmu

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Redakcja: Agnieszka Haska, Alina Skibińska, Barbara Engelking, Dariusz Libionka, Jacek Leociak, Jakub Petelewicz, Justyna Majewska, Marta Janczewska
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-63444-68-6