Zapamiętane w krajobrazie. Krajobraz czesko-niemieckiego pogranicza w czasach przemian

• Druk: Warszawa, 2017
• Autor: Karolina Ćwiek-Rogalska
• Wydawca: Scholar

Zapamiętane w krajobrazie to książka o przemianach zachodzących w krajobrazie kulturowym czesko-niemieckiego pogranicza (…). Jej podstawę stanowią badania terenowe z lat 2012–2014, które prowadziłam w gminie Dolni Žandov. Opisałam przemiany krajobrazu kulturowego od 1918 r., czyli od powstania niepodległego państwa czechosłowackiego, do czasów współczesnych. (…)
Pohraničí (…) do 1946 r. zamieszkiwała głównie ludność niemieckojęzyczna. W trakcie procesów migracyjnych po II wojnie światowej większość czeskich Niemców stamtąd wysiedlono – tereny te zostały ponownie zasiedlone przez czeskich i słowackich osadników z tzw. vnitrozemí, czyli tych części ziem czeskich, które nie tworzyły pohraničí, oraz ze Słowacji. Nie były to jednak jedyne grupy nowych mieszkańców: pojawili się tutaj Czesi wołyńscy, Romowie, reemigranci z zagranicy.
Ze wstępu

Sztuką jest napisać książkę mądrą i ważną, a jednocześnie wciągającą Czytelników i ciekawą w odbiorze. A taką właśnie jest praca Zapamiętane w krajobrazie. Krajobraz kulturowy czesko-niemieckiego pogranicza w czasach przemian. Jest to bogata, ale nie przeładowana teoretycznie rozprawa, napisana z wrażliwością metodologiczną i przede wszystkim bazująca na empirycznych wieloaspektowych badaniach Autorki. Wydanie tej książki będzie ważnym wkładem w szeroko rozumianą humanistykę, studia nad pamięcią, pograniczem oraz trudnymi relacjami etnicznymi i narodowymi.
dr hab. Karolina Bielenin-Lenczowska

Karolina Ćwiek-Rogalska – doktor kulturoznawstwa, bohemistka i etnolożka. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się antropologią krajobrazu, pograniczami kulturowymi oraz przesiedleniami ludności niemieckojęzycznej z Polski i Czechosłowacji po 1945 r. Redaktor naczelna czasopisma „Adeptus”. Publikowała m.in. w „Przeglądzie Zachodnim” i „Bohemia. Zeitschrift für Geschichte und Kultur der böhmischen Länder”.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Geografia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-915-1
• ISBN druku: 978-83-7383-915-1
• Liczba stron: 215

Spis treści

Spis skrótów    9
Oznaczenia wywiadów  10
Podziękowania  11
O czym jest ta książka? Dlaczego Žandov?    13
Część I
PORZĄDKI METODOLOGICZNE
Rozdział 1. O badaniach   19
Spacer po gminie Dolni Žandov   19
Moi rozmówcy   22
Sytuacja badaczki   26
Rozdział 2. O pojęciach   29
Krajobraz  30
…i pamięć  35
Kłopoty z językiem  38

Część II
PORTRETY PAMIĘCIOWE
Rozdział 3. Dolni Žandov – Unter Sandau (1918–1938)   45
W jakim języku mówimy, kiedy mówimy o krajobrazie?   45
Rok 1918 w Žandovie   48
„Afera pomnikowa”   51
Wyjątkowa rzadkość 54
Szkoła czeska   61
Przestrzeń kryzysu 65
Rozdział 4. Dolni Žandov → Unter Sandau → Dolni Žandov
(1938–1948)   72
To, co nieniemieckie i nieczeskie 74
Sprawa Marie Burghardt   77
Nawiedzony dom przy głównej ulicy   81
Nie-miejsce pamięci   86
Fundatorska wymiana  92
Rozdział 5. Dolni Žandov (Unter Sandau) (1948–2014)   97
Na początku było družstvo, a potem były statky   97
Trauma widoczna w przestrzeni. Kolektywizacja jako narzędzie represji  102
Krajobraz połączony  106
Te granice istnieją  111
Wygląd granicy i jej symbolika  113
Spotkanie na granicy  117
Granica i nie-granica   120
Część III
WARSTWY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO
Rozdział 6. Ruiny. O tym, czego nie ma  129
Czym jest ruina?  129
Splatanie się czasów – długa akcja demolicyjna  131
Co jest postrzegane jako ruina?  135
Co jest zabytkiem – ruina jako wartość  139
Fenomen zlatokopectví. Czarna legenda Słowaków  141
Rozdział 7. Sacrum. Lokalne interpretacje i globalne znaczenia  147
Kneipelbach  148
Cmentarze  155
Czesi to taki naród ateistów. Sytuacja parafii  163
Nuda miejscowych zabytków. Kościół  165
Rozdział 8. Uzdrowiskowość. O miejscu, w którym leczono  174
Duma i uprzedzenie  176
Doktor i doktor 180
Faust žandowski  182
Wpisani w miejsce  188
Zakończenie  191
Spis nagranych wywiadów   196
Bibliografia  198
Summary  209
Indeks nazwisk  215