Znaczenie, prawda, przekonania. Problematyka znaczenia w filozofii języka

• Druk: 2008
• Autor: Janusz Maciaszek
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Praca dzieli się na dwie zasadnicze części: pierwsza, obejmująca rozdziały 1–4, ma charakter historyczny a zarazem polemiczny, druga – konstruktywny i przedstawia holistyczne podejście do problematyki znaczenia. Nasze rozważania rozpoczniemy od wyodrębnienia przedteoretycznych sensów terminu „znaczenie”. Przedstawione rozstrzygnięcia będą miały charakter wstępny i przygotowawczy. Poważne badania nad znaczeniem nie mogą bowiem opierać się na próbie uściślenia intuicji związanej z tym pojęciem i konieczne jest sformułowanie teorii znaczenia. W kolejnych dwóch rozdziałach przedstawię wybrane teorie znaczenia w ujęciu historycznym, począwszy od starożytności aż do połowy XX wieku. Prezentowane teorie utożsamiają znaczenia z różnymi bytami, należącymi niemal do wszystkich możliwych kategorii ontologicznych. Jak będę się starał pokazać, dominujące aż do połowy XX wieku teorie znaczenia można wyprowadzić z prób interpretacji
filozofii Arystotelesa, w szczególności zaś jego pojęcia formy, którą uznaję za prototyp pojęcia znaczenia. Częściowy przełom w badaniach nad znaczeniem przyniosły prace Gottloba Fregego, które pozwoliły na przypisanie znaczeń wyrażeniom nienazwowym. Jak będę się jednak starał pokazać, Frege nie zdołał wyzwolić się do końca spod wpływu arystotelizmu.


Książka ta przeznaczona jest dla czytelnika, który interesuje się filozoficzną refleksją nad językiem i komunikacją językową. Powinna ona zainteresować zarówno filozofa, jak i filologa.

Ze wstępu

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7525-199-9
• Liczba stron: 642

Wstęp. Znaczenie: źródła problematyki                    7 

Rozdział 1. Sens terminu „znaczenie” – próby definicji          15 
	1.1. Typologia znaczeń terminu „znaczenie”           15 
	1.2. Znaczenia terminu „znaczenie” u Ogdena i Richardsa       26 
	1.3. Znaczenie wyrażeń nazwowych u Hilarego Putnama       43 
	1.4. Wypowiedzenia znaczące u Paula Grice’a           53 
	1.5. Sensiznaczenieu Gottloba Fregego              65 
Uwagi końcowe: w stronę teorii znaczenia               68 

Rozdział 2. Od starożytności do Fregego                71 
	2.1. Znaczenie wyrażenia w tradycji Arystotelesa           72 
	2.2. Mentalizm znaczeniowy – asocjacjonizm             87 
	2.3. Eksternalizm znaczeniowy – teoria konotacyjna         98 
	2.4. Idealizm znaczeniowy – teoria sensu Fregego            112 
Uwagi końcowe: czy znaczenie jest „bytem”?                    131 

Rozdział 3. Dziedzictwo Fregego: neopozytywizm i behawioryzm       135 
	3.1. Weryfikacjonizm Koła Wiedeńskiego                137 
	3.2. Holizmkonfirmacyjny                   147 
	3.3. Behawioryzm w teorii znaczenia                   166 
	3.4. Znaczenia jako intensje: Carnap, Church i Montague        183 
Uwagi końcowe                                    206 

Rozdział 4. O teoriach znaczenia                    209 
	4.1. W jakim sensie teoria znaczenia jest teorią?           210 
	4.2. Teoria znaczenia jako teoria poznawczej funkcji języka        216 
	4.3. W stronę pragmatycznych teorii znaczenia           226 
	4.4. Teoria znaczenia według MichaelaDummetta           241 
	4.5. Poglądy Donalda Davidsona na teorię znaczenia          255 
Uwagi końcowe                                    263 

Rozdział 5. Teoria znaczenia Kazimierza Ajdukiewicza               267 
	5.1. Znaczenie jako twór językowy                         268 
	5.2. Dyrektywalna teoria znaczenia Ajdukiewicza              304 
	5.3. Problemy związane z teorią Ajdukiewicza             330 
Dodatek                                        347 

Rozdział 6. Między semantyką a pragmatyką – teoria znaczenia Donalda Davidsona                                    353 
	6.1. Teoria prawdy Tarskiego jako teoria znaczenia              355 
	6.2. Pojęcie prawdy u Donalda Davidsona                  382 
	6.3. Program semantyczny Davidsona – analiza parataktyczna      409 
	6.4. Filozofia języka Davidsona w szerszej perspektywie           458 Dodatek. Przyczynowa teoria nazywania                    528 

Rozdział 7. Znaczenie, holizm znaczeniowy, metafora – próba syntezy   541 
	7.1. Ajdukiewicz, Davidson i holizm znaczeniowy              542 
	7.2. Niedosłowność jakotest dla teorii znaczenia               569 

Zakończenie                                                      621 
Bibliografia                                                               627 
Indeks pojęć                                                            635 
Indeks osób                                                            639 
Od Redakcji                                                          641