Życie prywatne Polaków w XIX wieku Tom 2
Książka jest drugim tomem serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku, będącej pokłosiem drugiej ogólnopolskiej konferencji naukowej z tego cyklu. Prezentowane w niej artykuły i rozprawy to efekt współpracy naukowo-badawczej Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego, które podjęły inicjatywę opracowania zagadnień dotyczących życia prywatnego kobiet w XIX stuleciu. Kolejne trzy tomy noszą podtytuł „Portret kobiecy” Polki w realiach epoki. Przedstawiają prywatność ówczesnych kobiet w kontekście rozszerzania ich roli w życiu społecznym, niezależności prawnej, zrównania w życiu publicznym z mężczyznami, dostępu do wyższej edukacji, aktywności społecznej, emancypacji, przeciwstawiania się sztywnym ramom obyczajowo-prawnym, dążenia do równości i wolności (ruch sufrażystek, feministek). Jednocześnie ilustrują chęć realizowania aspiracji, rozwijania zdolności i talentów, poszukiwania dróg samorealizacji. Polka w społeczeństwie XIX w. to również towarzyszka życia mężczyzny, z pokorą przyjmująca jego trudne wybory, troszcząca się o potomstwo, osoby starsze, dzieląca trudy zesłania, rozdarta bólem z powodu straty męża czy syna w walce, zabiegająca o dom, ubogich, przekazująca kolejnym pokoleniom tradycje narodowe, pielęgnująca pamięć o przodkach. To także kobieta dotrzymująca kroku najnowszym trendom w modzie, podążająca szlakiem popularnych polskich i zagranicznych kurortów, uczestniczka i organizatorka życia towarzyskiego. Seria przybliża codzienność, mentalność, sposób widzenia rzeczywistości przez Polki zamieszkujące tereny wszystkich zaborów. Artykuły i rozprawy grupują się wokół kilku głównych wątków tematycznych. Są to: aktywność społeczna i zawodowa Polek, zagadnienia życia codziennego, spędzania czasu wolnego, postawy patriotyczne Polek w okresie powstań narodowych, problematyka kobieca na łamach dziewiętnastowiecznej prasy, portrety literackie kobiet, życie prywatne kobiet z wyższych warstw społecznych – arystokratek, ziemianek i inteligentek, zagadnienia egzystencji kobiet z warstwy robotniczej, chłopskiej i z marginesu społecznego.
Wstęp 8
Jarosław Kita, Kobiecy sposób postrzegania świata polityki i polityków w 1. połowie XIX wieku (studium wybranych przypadków) 10
Piotr Z. Pomianowski, Kobiety jako strony procesów rozwodowych prowadzonych na podstawie Kodeksu Napoleona na ziemiach polskich 24
Piotr Gołdyn, Udział ziemianek w organizacji ochronek w świetle zachowanej korespondencji błogosławionego Edmunda Bojanowskiego 34
Aldona Jankowska, Być dobrą chrześcijanką, posłuszną córką, wierną i roztropną małżonką, czyli kilka słów o celach i drogach edukacyjno-wychowawczych kobiet polskich w 1. połowie XIX wieku 50
Weronika Kocela, O kobiecie i dla kobiety. Ciąża, opieka okołoporodowa, macierzyństwo w świetle wybranych polskich poradników medycznych z XIX wieku 66
Marta Sikorska-Kowalska, Aleksandra Piłsudska – feministka w cieniu wielkiego męża 74
Małgorzata Sokołowicz, Delfina Potocka – piękne Polki na emigracji 88
Sylwana Borszyńska, Niebezpieczeństwa czyhające na kobiety w wielko- przemysłowej Łodzi w świetle prasy codziennej z lat 1905–1907 102
Magdalena Winograd, „Czarno na białym”, czyli życie prywatne niekonwencjonalnych kobiet (Anna Bilińska-Bohdanowicz i Zofia Stryjeńska) 114
Nina Kapuścińska-Kmiecik, „Dopóki śmierć ich nie rozłączy” – życie według wdowy z kręgów ziemiańskich w XIX wieku 124
Emilian Prałat, „Mężyny Chłapowskie” – obraz przedstawicielek rodu Chłapowskich w XIX i XX wieku. Od Antoniny Chłapowskiej (1794–1857) do Tekli z Mańkowskich (1885–1962) 146
Anna Gawryszczak, Kobieta w małym mieście w świetle prasy piotrkowskiej z lat 1867–1914 160
Kamila Kłudkiewicz, Pomiędzy sferą prywatną a działalnością publiczną – aktywność kolekcjonerska Izabelli z Czartoryskich hr. Działyńskiej w 2. połowie XIX wieku 178
Joanna Jaśkiewicz, Kobieca droga do sukcesu w końcu XIX wieku – artystyczna kariera Anny Bilińskiej-Bohdanowicz 194
Beata Garlej, Anioł uwięziony w labiryncie plotki: Magdalena Brzeska z „Emancypantek” Bolesława Prusa 210
Daria Domarańczyk, Wkład Polek w rozwój myśli psychologicznej na przełomie XIX i XX wieku 222
Aleksandra Rybka, Biedna Żydówka, nieszczęśliwa piękność, bezwzględna żona, wyzwolona indywidualistka – portrety kobiet w twórczości literackiej Aleksandra Świętochowskiego 232
Bibliografia – wybór 246
