(1922-2014); słuchacz Wydziału Historycznego tajnego Uniwersytetu Warszawskiego, żołnierz AK, student Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego (1944-47), doktoryzował się w 1950 roku. Pracował m.in. w państwowej służbie archiwalnej (1948-61), od 1959 roku w Instytucie Historii PAN. Habilitował się w 1960 roku, tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1971 roku, zwyczajnego w 1983 roku.
Visiting professor na Uniwersytecie Harvarda (1972), w 1983 roku laureat Fundacji Jurzykowskiego w Nowym Jorku w dziedzinie historii.
Główne prace: Traktat andruszowski 1667 roku i jego geneza (1959); Dzikie pola w ogniu. O kozaczyźnie w dawnej Rzeczypospolitej (I wyd. 1960, III wyd. 1968); Między traktatem andruszowskim i wojną turecką. Stosunki polsko-rosyjskie 1667-1672 (1968); Dzieje Rosji. 1533-1801 (I wyd. 1971, II wyd. 1981); Rzeczpospolita wobec Turcji i Rosji. Studium z dziejów polskiej polityki zagranicznej 1674-1679 (1976); Jan Sobieski 1629-1696 (1983).