Bezpieczeństwo człowieka i społeczeństw w procesie dziejowym

• Druk: Słupsk, 2018
• Autor: Lech Chojnowski
• Wydawca: Uniwersytet Pomorski w Słupsku

W książce opisano różne społeczeństwa i okresy historyczne, wykorzystując w tym celu także wiedzę z dziedzin wykraczających poza ściśle rozumiane bezpieczeństwo, takich jak antropologia, biologia, socjologia, politologia, a także historia. W monografii o tak szerokim zakresie czasowym i przedmiotowym autor musiał opierać się w dużej mierze na źródłach pośrednich.
Zapewne wiele treści zawartych w publikacji może być przedmiotem krytycznych uwag osób zajmujących się szczegółowymi badaniami różnych aspektów funkcjonowania człowieka i różnorodnych typów społeczeństw, jednak postawiony cel identyfikacji i porównania zagadnień bezpieczeństwa w procesie dziejowym wart był trudu włożonego w prace nad książką.
Publikacja adresowana jest przede wszystkim do studentów, pracowników naukowo-dydaktycznych kierunków studiów związanych z bezpieczeństwem, a także osób zajmujących się tą problematyką zawodowo. Ponadto autor ma nadzieję, że zainspiruje ona naukowców do dalszych prac nad rozwijaniem komponentu antropologicznego nauk o bezpieczeństwie (Ze Wstępu).

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7467-292-4
• ISBN druku: 978-83-7467-292-4
• Liczba stron: 490

WPROWADZENIE   11

CZĘŚĆ PIERWSZA
KONCEPCJE DZIEJÓW CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTW 27

ROZDZIAŁ I. GENEZA CZŁOWIEKA W ŚWIETLE TEORII EWOLUCJI 29
1. Nurt biologiczny ewolucjonizmu  31
2. Człowiek w klasycznych koncepcjach teorii ewolucji 34
3. Antropologia jako nauka o człowieku i jego ewolucji 40
4. Antropologia bezpieczeństwa  44

ROZDZIAŁ II. DETERMINANTY EWOLUCJI CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTW   49
1. Biologiczne uwarunkowania przetrwania i rozwoju człowieka 49
2. Człowiek a środowisko geograficzne  57
3. Kulturowe i społeczne podstawy rozwoju człowieka i społeczeństwa 62

ROZDZIAŁ III. ETAPY ROZWOJU CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTW. 69
1. Technologiczne determinanty rozwoju: od dzikości, przez barbarzyństwo,
do cywilizacji   69
2. Socjopolityczne formy rozwoju społeczeństwa: od hordy i plemienia do wodzostwa i państwa  75
3. Państwo jako polityczna forma organizacji społeczeństwa 81
4. Typy społeczeństwa: od tradycyjnego, przez industrialne, do informacyjnego   91

PODSUMOWANIE CZĘŚCI PIERWSZEJ  99


CZĘŚĆ DRUGA
BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTW TRADYCYJNYCH 103

ROZDZIAŁ IV. BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA ZBIERACKO-ŁOWIECKIEGO  105
1. Zbieracze i łowcy jako najstarsza forma społeczeństwa 105
2. Rozwój kulturowy społeczeństw łowców i zbieraczy 109
3. Rozwiązywanie konfliktów społecznych w życiu gromadnym 114
4. Zagadnienia bezpieczeństwa społeczeństwa zbieracko-łowieckiego 119

ROZDZIAŁ V. PROBLEMY BEZPIECZEŃSTWA CYWILIZACJI AGRARNEJ  123
1. Społeczeństwa kopieniackie i pasterskie  124
2. Rozwinięte społeczeństwo agrarne  126
3. Człowiek jako własność innego człowieka, czyli niewolnictwo 132
4. Wojny społeczeństw agrarnych  143
5. Dominacja europejskiej sztuki wojennej  153

ROZDZIAŁ VI. BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA ROLNICZEGO W POGLĄDACH WYBRANYCH PRZEDSTAWICIELI MYŚLI FILOZOFICZNEJ I SPOŁECZNEJ 161
1. Bezpieczeństwo w starożytnej (klasycznej) myśli filozoficznej 162
2. Poglądy na bezpieczeństwo w chrześcijańskich koncepcjach filozoficznych   171
3. Bezpieczeństwo w poglądach filozoficznych i doktrynie społecznej epoki renesansu   172
4. Bezpieczeństwo w teoriach okresu oświecenia 178

PODSUMOWANIE CZĘŚCI DRUGIEJ  189


CZĘŚĆ TRZECIA
BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA PRZEMYSŁOWEGO 195

ROZDZIAŁ VII. NARODZINY SPOŁECZEŃSTWA PRZEMYSŁOWEGO   197
1. Rewolucja przemysłowa i jej konsekwencje  197
2. Rewolucja naukowo-techniczna i jej skutki w sferze bezpieczeństwa 204

ROZDZIAŁ VIII. NACJONALIZM I JEGO KONSEKWENCJE 209
1. Nacjonalizm jako ideologia państwa narodowego 209
1.1. Rys historyczny nacjonalizmu  210
1.2. Źródła nacjonalizmu  212
1.3. Główne założenia ideologii nacjonalizmu  213
2. Kategorie nacjonalizmu  217
2.1. Nacjonalizm polityczny a nacjonalizm etniczny i kulturowy 217
2.2. Nacjonalizm liberalny, ekspansjonistyczny i konserwatywny 218
2.3. Nacjonalizm antykolonialny i postkolonialny 221
2.4. Nacjonalizm a faszyzm  221
2.5. Nacjonalizm a patriotyzm  223
3. Nacjonalizm jako źródło konfliktów  224

ROZDZIAŁ IX. KOLONIALIZM, DEKOLONIZACJA I NEOKOLONIALIZM   229
1. Podboje kolonialne i kolonializm  229
2. Dekolonizacja i neokolonializm  236
3. Wojny kolonialne   237

ROZDZIAŁ X. REŻIMY TOTALITARNE JAKO ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTWA 239
1. Faszyzm i nazizm   239
1.1. Rys historyczny, źródła i istota faszyzmu  239
1.2. Charakter państwa faszystowskiego  243
1.3. Faszyzm włoski i nazizm w Niemczech  244
1.4. Faszyzm we współczesnym świecie  246
2. Komunizm i stalinizm  248
2.1. Podstawy ideologii komunistycznej i jej ewolucja 248
2.2. System rządów komunistycznych  250
2.3. Stalinizm   252
3. Systemy totalitarne   254

ROZDZIAŁ XI. WOJNY ERY PRZEMYSŁOWEJ JAKO ŹRÓDŁO MASOWEJ WZAJEMNEJ DESTRUKCJI SPOŁECZEŃSTW 265
1. Społeczeństwa industrialne w okresie I wojny światowej 265
2. Uprzemysłowienie walki zbrojnej – II wojna światowa 278
3. Ewolucja środków walki zbrojnej na frontach II wojny światowej 284

ROZDZIAŁ XII. WOJNA BEZ WALKI ZBROJNEJ – ZIMNA WOJNA 289
1. Źródła i globalny charakter zimnej wojny  289
2. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego i Organizacja Układu Warszawskiego   303
3. Rozwój i rola broni masowego rażenia  310
4. Broń konwencjonalna i jej rozwój  313
5. Wydatki obronne państw w okresie zimnej wojny 318
6. Wojny i konflikty zbrojne w dziejach człowieka – próba podsumowania    321

ROZDZIAŁ XIII. BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA PRZEMYSŁOWEGO W TEORII STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH  329
1. Państwocentryczny realizm i neorealizm  330
2. Liberalizm i neoliberalizm instytucjonalny  333
3. Ekonomiczne korzenie perspektywy radykalnej 335
4. Studia strategiczne i studia nad bezpieczeństwem 336
PODSUMOWANIE CZĘŚCI TRZECIEJ  343


CZĘŚĆ CZWARTA
TRANSEPOKOWE NIEMILITARNE ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA 353

ROZDZIAŁ XIV. NISZCZYCIELSKIE SIŁY NATURY 355
1. Środowisko naturalne jako źródło zagrożeń  355
2. Trzęsienia ziemi   357
3. Erupcje wulkanów   363
4. Cyklony tropikalne, tajfuny i trąby powietrzne 370
5. Powodzie i tsunami   373
6. Epidemie i zarazy   377
7. Kolizje z obiektami kosmicznymi  381
8. Ocena ryzyka związanego z katastrofami naturalnymi 386

ROZDZIAŁ XV. PROBLEMY DEMOGRAFICZNE I OBCIĄŻENIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 389
1. Człowiek a równowaga dynamiczna ekosystemów 389
2. Wzrost liczby ludności świata  393
3. Antropogeniczne obciążenie środowiska naturalnego 401
4. Wyczerpywanie zasobów naturalnych i tego konsekwencje 405

ROZDZIAŁ XVI. UBÓSTWO, NIEDOŻYWIENIE I GŁÓD JAKO ZAGROŻENIA EGZYSTENCJALNE 413
1. Ubóstwo jako wynik wzrostu liczby ludności  413
2. Ubóstwo a nierówności społeczne  416
3. Niedożywienie i głód oraz ich fizyczne i społeczne konsekwencje 419
4. Problem niedoboru żywności w dziejach człowieka 423
5. Prawo do wyżywienia  430

ROZDZIAŁ XVII. PROBLEMY BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO   433
1. Kurczenie się warstwy ozonowej jako zagrożenie życia na Ziemi 434
2. Utrata różnorodności biologicznej  437
3. Degradacja gleb   440
4. Antropogeniczna zmiana klimatu  444
5. Niedobór i zanieczyszczenie wody  452
6. Odpady niebezpieczne  454

PODSUMOWANIE CZĘŚCI CZWARTEJ  457

ZAKOŃCZENIE   461

BIBLIOGRAFIA   467

SPIS SCHEMATÓW   483

SPIS WYKRESÓW   484

SPIS TABEL   484