Kliniczna psychologia sądowa
Oddajemy do rąk Czytelników pierwszy tak kompleksowy podręcznik klinicznej psychologii sądowej, rozumianej jako aplikacyjna subdyscyplina psychologii zajmująca się zagadnieniami klinicznymi występującymi w kontekstach prawnych. Przymiotnik „kliniczna” w tytule książki oznacza, że teoretyczne, metodologiczne i praktyczne problemy psychologii sądowej ujęto przez pryzmat osiągnięć ogólnej aktualnej wiedzy z zakresu psychologii klinicznej.
Publikacja stanowi kompendium wiedzy na temat:
- związków psychologii i prawa, a zwłaszcza roli psychologa i psychologii w procesie stosowania prawa. Autorki zaprezentowały dotychczasowy dorobek psychologii sądowej i status tej dyscypliny oraz opisały zarówno tradycyjne, jak i nowe obszary wykorzystania psychologii w prawie karnym i cywilnym.
- zachowania człowieka w aspekcie jego trójpoziomowej organizacji (biologicznej, społeczno-kulturowej i psychologicznej), a także psychologii zaburzeń zachowania u osób dorosłych oraz zaburzeń psychicznych dzieci i młodzieży, opisanych w systemach klasyfikacyjnych ICD-10 oraz DSM-5.
- diagnozy psychologicznej w psychologii sądowej. Autorki omówiły standardy i modele diagnozy, a także opisały kompetencje psychologa-biegłego sądowego wraz z etycznymi zasadami postępowania psychologa sądowego jako praktyka i badacza.
- procesów i mechanizmów motywacyjnych dorosłych sprawców przestępstw. Opisano tu kryteria niepoczytalności z perspektywy psychologicznej, a także wybrane zaburzenia psychiczne i stany kliniczne, które mogą stanowić przesłanki stwierdzenia zniesionej poczytalności i poczytalności ograniczonej. Autorki przybliżają problematykę przestępczości seksualnej zarówno wobec dorosłych, jak i dzieci, charakterystykę sprawców psychopatycznych, opisują związek między zachowaniami agresywnymi a zaburzeniami psychicznymi oraz psychologiczne mechanizmy zachowania sprawców i ofiar przemocy domowej.
- klinicznych wymiarów funkcjonowania świadków w procesie składnia zeznań. Omówiono przyczyny i mechanizmy powstawania zniekształceń w zeznaniach świadków, opisano zjawiska sugestii i sugestialności, efekt dezinformacji, fałszywe wspomnienia i fałszywe przyznanie się do winy. Autorki przybliżają także problemy klinicznej diagnozy szczerości zeznań świadka.
- psychologicznego funkcjonowania nieletnich. Opisano tu indywidualne czynniki uwarunkowania kryminogenezy, opisano także mało dotychczas znane przejawy agresji nieletnich w świecie wirtualnym, w tym mowę nienawiści i hejt, cyberbullying i seksting.
- możliwości wykorzystania klinicznej psychologii sądowej w obszarze prawa rodzinnego i cywilnego, w sprawach dotyczących m.in.: rozwodu, wykonywania władzy rodzicielskiej, wpływu zaburzeń osobowości i zaburzeń psychicznych rodziców/opiekunów na ich kompetencje wychowawcze, zdolności do podejmowania czynności prawnych oraz mobbingu.
- form pomocy psychologicznej udzielanej osobom (ofiarom, sprawcom, małżonkom) uwikłanym w sprawy sądowe.
Recenzowana książka jest oryginalnym i ambitnym przedsięwzięciem wydawniczym. Jej podstawowym celem jest zapoznanie polskiego czytelnika z klinicznym kontekstem opiniowania sądowo-psychologicznego, czyli z tą wiedzą psychologiczną, która odnosi podstawowe zadania psychologii sądowej do ogólnego stanu wiedzy psychologicznej. Ta ostatnia jest niezbędna do tego, aby psycholog sądowy wykonywał swoje opiniodawcze zadania rzetelnie i trafnie, zgodnie ze stanem psychologii jako wiedzy i nauki. (…) Praca ma charakter zarówno wieloaspektowy jak i kompletny. Ujęcie wszelkich klinicznych aspektów psychologii sądowej w jednej pozycji wydawniczej jest bezcenne, zarówno dla praktyków psychologów sądowych, jak i osób zajmujących się naukowym wymiarem wspomnianego działu psychologii.
W polskich warunkach recenzowana książka jest z jednej strony unikatowa i pionierska, z drugiej – bardzo ważna praktycznie. Autorki wypełniły istotną lukę wydawniczą, wzbogacając wkład psychologów w konceptualizację i operacjonalizację pojęć składających się na kliniczną psychologię sądową.
Z recenzji prof. dr. hab. Józefa K. Gierowskiego
Strony 9-14_REP.pdf(pdf)
145 KB
