Młodzi i wykształceni w procesie przemian polskiej wsi

• Druk: 2019
• Autor: Ilona Matysiak
• Wydawca: Scholar

Ilona Matysiak – socjolożka, uzyskała stopień doktora w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Adiunkt w Katedrze Socjologii Zmiany Społecznej w Instytucie Filozofii i Socjologii Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej oraz stała współpracowniczka Ośrodka Badań nad Społecznymi Problemami Płci w Instytucie Studiów Społecznych im. Profesora Roberta B. Zajonca UW. Jej zainteresowania naukowe obejmują problematykę kapitału społecznego, zmian demograficznych oraz ról społecznych kobiet i mężczyzn w wiejskich społecznościach lokalnych, a także mniejszości narodowych i etnicznych oraz szkolnictwa wyższego. Stypendystka Fulbrighta i autorka książki pt. „Rola sołtysów we współczesnych społecznościach wiejskich. Płeć jako czynnik różnicujący”. Publikowała m.in. w: Gender, Place and Culture: A Journal of Feminist Geography, Wieś i Rolnictwo, Nationalities Papers: The Journal of Nationalism and Ethnicity.



Autorka koncentruje się na specyficznej i dotychczas w niewielkim stopniu badanej grupie mieszkańców wsi – młodych ludziach z wyższym wykształceniem. Poszukuje odpowiedzi na pytanie, jaką rolę odgrywają oni w społecznościach, w których żyją. Sprawdza, kim są, dlaczego zdecydowali się na życie na wsi i co z tego wynika. Podjęta problematyka ma istotne znaczenie dla przyszłości polskiej wsi. Książka została oparta na różnorodnym, ilościowym i jakościowym materiale empirycznym, zebranym przez autorkę. Jej ramy teoretyczne wyznacza teoria kapitału kulturowego Pierre’a Bourdieu oraz obszerna analiza dynamicznych przemian, jakie współcześnie przechodzi polska wieś.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-65390-19-6
• ISBN druku: 978-83-65390-19-6
• Liczba stron: 312

Spis treści
Wprowadzenie  9
1. Charakterystyka współczesnych przemian obszarów wiejskich
w Polsce a kapitał kulturowy mieszkańców wsi 13
1.1. Obszary wiejskie w Polsce i ich specyfika  15
1.1.1. Dezagraryzacja wsi 18
1.1.2. Poprawa jakości życia na wsi  22
1.1.3. Mobilność przestrzenna miasto–wieś  24
1.1.4. Zmiany kapitału społecznego na obszarach wiejskich 	28
1.2. Kapitał kulturowy na obszarach wiejskich – młodzi mieszkańcy
wsi z wyższym wykształceniem  30
1.2.1. Kapitał kulturowy a środowiska wiejskie
przed 1989 rokiem  33
1.2.2. Kapitał kulturowy a środowiska wiejskie po 1989 roku 	37
1.2.3. Znaczenie kapitału kulturowego w kontekście
współczesnych przemian na wsi  42
1.3. Motywacje do życia na wsi – przegląd literatury  46
1.3.1. Motywacje o charakterze ekonomicznym  46
1.3.2. Motywacje o charakterze społecznym (sieci społeczne)   47
1.3.3. Przywiązanie do miejsca  48
1.3.4. Sielankowe wyobrażenia wiejskości (rural idyll)  	49
1.3.5. Typologie młodych mieszkańców wsi  51
1.4. Podsumowanie  52
2. Metodologia badań własnych  55
2.1. Pytania badawcze i hipotezy  55
2.2. Założenia badania, źródła danych i metodologia analiz  59
2.2.1. Badanie sondażowe  60
2.2.2. Wielokrotne studium przypadku  63
2.2.3. Sposób prezentacji wyników badania własnego 	68
3. Społeczno-demograficzna charakterystyka badanych  69
3.1. Płeć, wiek i wykształcenie  69
3.2. Miejsce pochodzenia badanych  70
3.3. Sytuacja rodzinna badanych   73
3.3.1. Stan cywilny badanych   73
3.3.2. Poziom wykształcenia współmałżonków/partnerów   75
3.3.3. Dzieci badanych  76
3.3.4. Charakterystyka gospodarstwa domowego   78
3.4. Kapitał kulturowy w rodzinach badanych   82
3.5. Podsumowanie   88
4. Wybory edukacyjne młodych mieszkańców wsi   91
4.1. Uczelnie i kierunki – charakterystyka ilościowa   92
4.1.1. Preferowane typy uczelni   92
4.1.2. Kierunki studiów  96
4.2. Motywacje do podjęcia studiów wyższych   98
4.2.1. Studia jako konieczność w dzisiejszych czasach   98
4.2.2. Motywacje związane z rynkiem pracy  99
4.2.3. Wpływ rodziców  100
4.2.4. Wpływ innych osób  104
4.2.5. Chęć kształcenia się i zdobywania doświadczeń  105
4.3. Wybór kierunku studiów  106
4.3.1. Aspiracje i plany zawodowe  106
4.3.2. Zainteresowania  108
4.3.3. Wpływ rodziny i innych osób  109
4.3.4. Moda, przypadkowe wybory  110
4.4. Wybór uczelni  111
4.4.1. Lokalizacja uczelni  112
4.4.2. „Przetarty szlak” 	113
4.4.3. Prestiż uczelni  114
4.4.4. Inne czynniki wyboru uczelni  115
4.5. Wybór uczelni i kierunku studiów a kapitał kulturowy rodziny 116
4.6. Ocena ukończonych studiów  120
4.6.1. Pozytywne oceny ukończonych studiów 	120
4.6.2. Negatywne oceny ukończonych studiów  122
4.6.3. Umiarkowanie zadowoleni  125
4.7. Life Long Learning? Dokształcanie się i plany edukacyjne
na przyszłość 	125
4.7.1. Dokształcanie się przez badanych  126
4.7.2. Plany edukacyjne badanych  128
4.8. Podsumowanie  130
5. Motywacje badanych do życia na wsi  133
5.1. Charakterystyka motywacji badanych do życia na wsi  134
5.1.1. Charakterystyka motywacji – wyniki badania ilościowego  134
5.1.2. Przywiązanie do miejscowości  137
5.1.3. Więzi społeczne w rodzinnej miejscowości  140
5.1.4. Przyczyny ekonomiczne  141
5.1.5. W poszukiwaniu wiejskiej idylli 	143
5.2. Korzyści i koszty wynikające z mieszkania na wsi  144
5.2.1. Zalety mieszkania na wsi  144
5.2.2. Wady mieszkania na wsi 	147
5.3. Ocena aktualnego miejsca zamieszkania  148
5.3.1. Charakterystyka wsi, w których mieszkają badani  149
5.3.2. Zalety wsi, w której mieszkają badani  152
5.3.3. Najważniejsze problemy w miejscowości	154
5.3.4. Czego najbardziej brakuje w miejscowościach badanych  	157
5.4. Miejsce zamieszkania w przyszłości – plany badanych  160
5.5. Czynniki planów badanych dotyczących miejsca zamieszkania
w przyszłości – analiza regresji   166
5.6. Motywacje badanych do życia na wsi – próba typologii   171
5.6.1. Zorientowani na partnera   173
5.6.2. Zorientowani na społeczność lokalną  174
5.6.3. Zorientowani na pracę  175
5.7. Podsumowanie  176
6. Praca zawodowa młodych mieszkańców wsi   177
6.1. Charakterystyka pracy zawodowej badanych  178
6.1.1. Sektory, branże i typy stanowisk  178
6.1.2. Dojazdy do pracy  185
6.1.3. Wymiar czasu pracy badanych  187
6.1.4. Ocena obecnej pracy – korzyści i koszty 	188
6.2. Praca na własny rachunek – badani prowadzący działalność
gospodarczą   191
6.2.1. Charakterystyka działalności gospodarczej badanych   192
6.2.2. Okoliczności uruchomienia działalności gospodarczej  194
6.2.3. Własny biznes – doświadczenia badanych z przeszłości  196
6.3. Praca w gospodarstwie rolnym  198
6.3.1. Charakterystyka gospodarstw rolnych, w których pracują
badani   198
6.3.2. Gospodarstwo rolne jako dodatkowe miejsce pracy  201
6.3.3. Rolnicy i rolniczki „na papierze”  202
6.4. Dodatkowe źródła dochodu w rodzinie i doświadczenia pracy
za granicą   203
6.4.1. Praca dodatkowa   203
6.4.2. Praca zawodowa współmałżonków/partnerów  205
6.4.3. Praca za granicą   208
6.5. Kierunek wykształcenia a praca zawodowa  212
6.6. Plany zawodowe na przyszłość  216
6.7. Kontekst lokalny a praca zawodowa badanych  218
6.8. Podsumowanie  221
7. Zaangażowanie badanych na rzecz społeczności lokalnej  223
7.1. Kontekst lokalny – aktywność społeczna w miejscowościach
zamieszkałych przez badanych   224
7.1.1. Lokalne organizacje społeczne   224
7.1.2. Lokalni liderzy i liderki   226
7.1.3. Aktywność społeczna mieszkańców wsi   228
7.2. Zaangażowanie społeczne badanych   230
7.2.1. Kapitał społeczny – zaufanie i normy współpracy  230
7.2.2. Aktywność badanych w organizacjach   241
7.2.3. Inicjowanie przedsięwzięć na rzecz społeczności lokalnej 247
7.2.4. Zaangażowanie w lokalne inicjatywy innych osób  252
7.3. Zaangażowanie badanych w lokalne sprawy publiczne  254
7.3.1. Zainteresowanie lokalnymi sprawami publicznymi  255
7.3.2. Zaangażowanie w samorząd lokalny  260
7.4. Czynniki zaangażowania społecznego badanych  265
7.4.1. Rodzinne tradycje zaangażowania społecznego  265
7.4.2. Czynniki zaangażowania społecznego badanych – analiza
regresji  270
7.4.3. Zaangażowanie w sprawy wsi – plany na przyszłość  275
7.5. Zaangażowanie badanych na rzecz społeczności lokalnej – próba
typologii   277
7.5.1. Aktywni incydentalnie lub potencjalnie  279
7.5.2. Nieaktywni  279
7.5.3. Lokalni aktywiści  280
7.6. Podsumowanie  281
Wnioski  285
Bibliografia  293
Indeks nazwisk   309