Pielęgniarstwo rodzinne i opieka środowiskowa
Nowoczesna publikacja uwzględniająca teoretyczne podstawy pielęgniarstwa rodzinnego oraz praktyczne treści niezbędne pielęgniarce do pracy w podstawowej opiece zdrowotnej.
Autorzy zaprezentowali w książce aktualną koncepcję pielęgniarstwa rodzinnego, specyfikę i metody pracy pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej z odbiorcami jej świadczeń, zarówno w stanie zdrowia, jak i choroby, w różnych grupach wiekowych, w warunkach ich codziennego życia. Przedstawili również zakres interwencji pielęgniarskich (diagnostycznych, terapeutycznych, pielęgnacyjnych, profilaktycznych i edukacyjnych) w najczęściej występujących stanach klinicznych, z którymi pielęgniarka rodzinna spotyka się w środowisku domowym.
Część I. Wprowadzenie do pielęgniarstwa rodzinnego 1
1. Rozwój pielęgniarstwa rodzinnego – Barbara Ślusarska, Katarzyna Kocka 3
1.1. Historia i rozwój pielęgniarstwa rodzinnego 3
1.2. Koncepcja opieki pielęgniarskiej nad rodziną i jej uwarunkowań zdrowotnych w środowisku 6
1.3. Pielęgniarstwo rodzinne w systemie podstawowej opieki zdrowotnej 10
1.4. Wybrane kierunki rozwoju pielęgniarstwa rodzinnego 12
2. Podstawy teoretyczne pielęgniarstwa rodzinnego 17
2.1. Wybrane teorie pielęgniarstwa w praktyce pielęgniarki rodzinnej – Danuta Zarzycka 17
2.1.1. Założenia teoretyczne pielęgniarstwa rodzinnego 17
2.1.2. Teorie pielęgniarstwa w praktyce pielęgniarki rodzinnej 21
2.2. Badania naukowe w pielęgniarstwie rodzinnym – Ludmiła Marcinowicz 34
2.2.1. Rodzaje badań naukowych 34
2.2.2. Cele badań naukowych 34
2.2.3. Wybrane przykłady badań naukowych w pielęgniarstwie rodzinnym 35
3. Opieka skoncentrowana na rodzinie 41
3.1. Koncepcja opieki skoncentrowanej na rodzinie (FCC – family-centered care) – Izabella Uchmanowicz, Katarzyna Lomper 41
3.1.1. Rodzina jako podmiot opieki pielęgniarskiej 41
3.1.2. Założenia i definicja opieki skoncentrowanej na rodzinie 43
3.1.3. Zasady i komponenty opieki skoncentrowanej na rodzinie 45
3.1.4. Bariery na drodze do wprowadzenia opieki skoncentrowanej na rodzinie 47
3.1.5. Przykłady zastosowania opieki skoncentrowanej na rodzinie w praktyce 48
3.2. Proces pielęgnowania w opiece nad rodziną – Barbara Ślusarska, Hanna Kachaniuk 52
3.2.1. Podstawowe założenia procesu pielęgnowania w opiece nad rodziną 52
3.2.2. Ocena historii rodziny 53
3.2.3. Pielęgniarska diagnoza rodzinna 61
3.2.4. Plan opieki nad rodziną 64
3.2.5. Interwencje pielęgniarskie wobec rodziny 65
3.2.6. Ocena wyników opieki nad rodziną 66
4. Prawno-organizacyjne aspekty wykonywania zawodu oraz samodzielności zawodowej pielęgniarki w opiece nad rodziną – Kamila Faleńczyk 71
4.1. Podstawy prawne pracy pielęgniarki w opiece nad rodziną 72
4.2. Formy organizacyjne pracy pielęgniarki rodzinnej 80
5. Prawno-organizacyjne aspekty wykonywania zawodu położnej w opiece nad kobietą i jej rodziną – Grażyna Iwanowicz-Palus, Justyna Krysa 85
5.1. Podstawy prawne pracy położnej rodzinnej (położnej POZ) 85
5.2. Formy organizacyjne pracy położnej rodzinnej (położnej POZ) 86
5.3. Opieka położnicza nad kobietą i jej rodziną w środowisku zamieszkania 90
6. Wizyty domowe – Barbara Ślusarska, Ludmiła Marcinowicz, Katarzyna Kęcka 99
6.1. Wizyta domowa – charakterystyka i zasady 99
6.1.1. Bezpieczeństwo pielęgniarki podczas wizyt domowych 102
6.1.2. Etapy wizyty domowej 103
6.1.3. Częstotliwość i czas trwania wizyt domowych 103
6.2. System organizacyjny pielęgniarskich wizyt domowych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej 104
6.2.1. Wizyta domowa pielęgniarki rodzinnej 105
6.2.2. Wizyta domowa pielęgniarki opieki długoterminowej 107
6.2.3. Wizyta domowa pielęgniarki opieki paliatywnej (hospicjum domowe) 108
7. Uwarunkowania kulturowe opieki pielęgniarskiej w rodzinie – Anna Majda, Joanna Zalewska-Puchała 111
7.1. Rola rodziny w przekazywaniu wierzeń, przekonań i praktyk w obszarze zdrowia i choroby 112
7.2. Odrębności kulturowe dotyczące rodziny i małżeństwa wśród wyznawców islamu 114
7.3. Odrębności kulturowe dotyczące rodziny i małżeństwa u Romów 117
Część II. Opieka środowiskowa nad rodziną zdrową i środowiskiem lokalnym 123
8. Profilaktyka chorób w środowisku lokalnym i w rodzinie – Aldona Kubica 125
8.1. Rozpoznawanie czynników ryzyka i profilaktyka chorób 126
8.2. Profilaktyczne programy zdrowotne ukierunkowane na rodzinę i środowisko lokalne 130
9. Opieka perinatalna 137
9.1. Edukacja przedkoncepcyjna – Agnieszka Bień 137
9.1.1. Zachowania prozdrowotne w okresie przedkoncepcyjnym 138
9.1.2. Profilaktyka wad wrodzonych i chorób genetycznych 140
9.1.3. Planowanie rodziny z uwzględnieniem czynników ryzyka 141
9.2. Opieka okołoporodowa w praktyce położnej POZ – Grażyna Iwanowicz-Palus 144
9.2.1. Świadczenia położnej POZ w zakresie opieki okołoporodowej 145
9.2.2. Świadczenia położnej POZ w ramach wizyt patronażowych 147
9.2.3. Przedporodowe spotkania edukacyjne z położną 148
9.2.4. Opieka położnej POZ nad położnicą i noworodkiem w miejscu zamieszkania 151
10. Opieka pielęgniarska w ochronie zdrowia pracujących – Katarzyna Kocka, Marcin Rząca, Bernadetta Jędrzejkiewicz 157
10.1. Profilaktyczna opieka zdrowotna nad pracującymi 157
10.2. Ograniczanie szkodliwego wpływu pracy na zdrowie 161
10.2.1. Ocena ryzyka zawodowego 162
10.2.2. Badania profilaktyczne 164
10.2.3. Programy profilaktyczne i promocyjne w zakładach pracy 165
11. Opieka pielęgniarska nad dzieckiem zdrowym 169
11.1. Profilaktyka chorób w opiece nad dzieckiem w okresie wczesnego dzieciństwa – Anna Owłasiuk 169
11.1.1. Testy przesiewowe 170
11.1.2. Szczepienia ochronne 173
11.1.3. Wizyty patronażowe 178
11.1.4. Edukacja zdrowotna 179
11.2. Profilaktyka chorób w opiece nad dzieckiem w wieku szkolnym – Katarzyna Kocka 181
11.2.1. Testy przesiewowe 182
11.2.2. Edukacja zdrowotna 186
11.3. Opieka pielęgniarska nad rodzinami ze zmienionym wzorcem ról – Katarzyna Kęcka 192
11.3.1. Przemoc wobec dziecka w rodzinie 193
11.3.2. Dziecko w rodzinie z uzależnieniem alkoholowym 196
11.3.3. Adopcja w rodzinie 199
11.3.4. Współpraca pielęgniarki rodzinnej z asystentem rodziny w opiece nad rodziną dysfunkcyjną 201
Część III. Opieka pielęgniarska w wybranych stanach klinicznych w środowisku zamieszkania 205
12. Opieka pielęgniarska nad dzieckiem chorym i jego rodziną – Anna Bednarek, Alina Trojanowska 207
12.1. Przygotowanie rodziców do sprawowania opieki nad dzieckiem chorym w środowisku domowym 207
12.1.1. Choroby zakaźne 208
12.1.2. Choroby alergiczne 212
12.1.3. Cukrzyca typu 1 216
12.1.4. Padaczka 218
12.1.5. Przygotowanie dziecka do hospitalizacji 219
12.2. Opieka nad rodziną z dzieckiem niepełnosprawnym 220
12.2.1. Zespół Downa 220
12.2.2. Mózgowe porażenie dziecięce 223
12.2.3. Wady rozwojowe 225
13. Opieka pielęgniarska nad pacjentem i jego rodziną w wybranych stanach chorobowych 229
13.1. Infekcje górnych dróg oddechowych – Ewa Rudnicka-Drożak, Jolanta Szeliga-Król 229
13.1.1. Ostre infekcyjne zapalenie błony śluzowej jamy ustnej 229
13.1.2. Ostre infekcyjne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych 231
13.1.3. Ostre zapalenie nagłośni 234
13.1.4. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani (krup) 236
13.1.5. Choroby jamy nosowej i zatok przynosowych 237
13.1.6. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 237
13.2. Infekcje ucha i zatok oraz tkanki okostnej i przyzębia – Ewa Rudnicka-Drożak, Jolanta Szeliga-Król 239
13.2.1. Ostre zapalenie ucha środkowego 239
13.2.2. Ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych 243
13.2.3. Infekcje tkanki okostnej i przyzębia 248
13.2.4. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 250
13.3. Zakażenia układu moczowego – Donata Kurpas 251
13.3.1. Podstawy kliniczne 251
13.3.2. Leczenie ambulatoryjne 256
13.3.3. Profilaktyka ZUM 260
13.3.4. Zakres edukacji zdrowotnej pacjenta 261
13.4. Infekcje skórne – Donata Kurpas 265
13.4.1. Podstawy kliniczne 265
13.4.2. Terapia ambulatoryjna (zakażenia łagodne i umiarkowane) 270
13.5. Astma oskrzelowa – Grzegorz Józef Nowicki, Andrzej Prystupa 273
13.5.1. Podstawy kliniczne 273
13.5.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 279
13.5.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 284
13.5.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 286
13.6. Choroba niedokrwienna serca – Magdalena Lisiak, Izabella Uchmanowicz 295
13.6.1. Podstawy kliniczne 295
13.6.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 299
13.6.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 300
13.6.4. Rehabilitacja kardiologiczna pacjenta 305
13.7. Nadciśnienie tętnicze – Grzegorz Józef Nowicki, Barbara Ślusarska 307
13.7.1. Podstawy kliniczne 307
13.7.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 313
13.7.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 315
13.7.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 318
13.8. Przewlekła niewydolność krążenia – Magdalena Sylwia Kamińska 322
13.8.1. Podstawy kliniczne 322
13.8.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 328
13.8.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 329
13.8.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 333
13.9. Cukrzyca – Zofia Nowak-Kapusta, Czesław Marcisz 337
13.9.1. Podstawy kliniczne 337
13.9.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 341
13.9.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 344
13.9.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 346
13.10. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy – Andrzej Prystupa, Grzegorz Józef Nowicki 353
13.10.1. Podstawy kliniczne 353
13.10.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 358
13.10.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 360
13.10.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 363
13.11. Stan po udarze mózgu – Alicja Marzec, Monika Biercewicz 367
13.11.1. Podstawy kliniczne 367
13.11.2. Terapia szpitalna i ambulatoryjna 372
13.11.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 373
13.11.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 378
13.12. Choroby naczyń żylnych – Maria Budnik-Szymoniuk 385
13.12.1. Podstawy kliniczne 385
13.12.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 390
13.12.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 393
13.12.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 395
13.13. Zespół metaboliczny – Kamila Faleńczyk, Agnieszka Pluta 399
13.13.1. Podstawy kliniczne 399
13.13.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 403
13.13.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 408
13.13.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 410
13.14. Wybrane choroby zakaźne – Paulina Kalinowska, Alicja Wandałowicz 415
13.14.1. Biegunki infekcyjne 415
13.14.2. Zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca 422
14. Opieka nad pacjentem z problemami zdrowia psychicznego i jego rodziną – Damian Czarnecki, Beata Łangowska-Grodzka, Krzysztof Opozda, Marcin Ziółkowski 431
14.1. Rozpoznawanie zaburzeń zdrowia psychicznego 431
14.2. Przygotowanie rodziny do opieki nad członkiem rodziny z problemami zdrowia psychicznego 438
14.3. Rodzina wobec uzależnienia behawioralnego 443
14.4. Zespół stresu pourazowego 446
15. Opieka nad pacjentem leczonym chirurgicznie i jego rodziną – Regina Sierżantowicz 455
15.1. Rodzina wobec problemów opieki po zabiegach chirurgii jednego dnia 455
15.2. Udział rodziny w opiece nad pacjentem leczonym chirurgicznie 464
15.2.1. Pacjent ze stomią 464
15.2.2. Pacjent z opatrunkiem gipsowym 467
15.2.3. Pacjent po resekcji żołądka 469
16. Opieka pielęgniarska nad osobą starszą i jej rodziną 475
16.1. Całościowa Ocena Geriatryczna w praktyce pielęgniarki rodzinnej – Ewa Borowiak 475
16.2. Zapotrzebowanie na opiekę nad osobami starszymi w środowisku zamieszkania – Ewa Borowiak 478
16.3. Rodzina wobec problemów związanych z opieką nad osobą starszą w środowisku domowym – Agnieszka Bartoszek 485
16.3.1. Opieka w środowisku domowym nad osobą z chorobą Parkinsona 487
16.3.2. Opieka w środowisku domowym nad osobą z chorobą Alzheimera 492
16.3.3. Problem nietrzymania moczu wśród osób starszych objętych opieką domową 498
17. Pielęgniarstwo rodzinne w środowisku domowym w wybranych stanach wymagających wzmożonej opieki – Anna Kliś-Kalinowska 505
17.1. Opieka hospicyjno-paliatywna w środowisku domowym 505
17.2. Opieka nad pacjentem w środowisku domowym po leczeniu chemioterapeutycznym i/lub po zastosowaniu radioterapii 517
17.3. Stany nagłe w opiece paliatywnej 520
Słowniczek 525
Aneks 539
Skorowidz 603
