Podstawy konstrukcji maszyn. Tom 3
Publikacja Wydawnictwa WNT, dodruk Wydawnictwo Naukowe PWN
Poprawność działania systemów mechanicznych jest jednym z zasadniczych zagadnień w wielu dziedzinach techniki. W dużej mierze zależy ona od stanu wiedzy technicznej konstruktorów, wytwórców oraz użytkowników tych systemów. Wiedzę z tego zakresu zwykle zdobywa się na studiach technicznych, między innymi w ramach przedmiotu Podstawy konstrukcji maszyn, który stanowi interdyscyplinarną dziedzinę naukowo-dydaktyczną w obszarze inżynierii mechanicznej, a zwłaszcza w zakresie budowy maszyn.
Podręcznik Podstawy konstrukcji maszyn (tom 3) jest dopełnieniem treści zawartych w tomach 1. i 2. wydanych nakładem WNT w latach 2006 i 2008 [104], [105]. Każdy z trzech tomów stanowi odrębną całość. Starano się w nich w możliwie przystępny sposób przedstawić ogólne podstawy, kierunki i praktyczne zastosowania metod wytrzymałościowej analizy elementów i układów konstrukcyjnych stosowanych w budowie maszyn. Zaakcentowano znaczenie badań doświadczalnych, które powinny stanowić podstawę dociekań teoretycznych i umożliwiać ich weryfikację w praktyce. Opanowanie przedstawionych w tych pracach zależności teoretycznych umożliwi konstruktorowi maszyny ocenę wpływu poszczególnych parametrów na uzyskane wyniki, a tym samym właściwy ich dobór, bądź też ewentualne świadome zmodyfikowanie danych wejściowych.
Książka Podstawy konstrukcji maszyn (tom 1, 2 i 3) zawiera szeroko pojętą tematykę związaną z konstruowaniem maszyn, nie stanowi więc podręcznika akademickiego w ścisłym tego słowa znaczeniu. Jest dostosowana przede wszystkim do przedmiotu podstawy konstrukcji maszyn, jednak znacznie wykracza poza jego zakres. Może być pomocna w studiowaniu innych przedmiotów związanych z budową maszyn, takich jak teoria konstrukcji, niezawodność, maszynoznawstwo itp. Poszczególne rozdziały są tak napisane, aby mogli z niej korzystać Czytelnicy o różnym poziomie posiadanej wiedzy ogólnej i zawodowej. Sposób ujęcia omawianych problemów, w tym interpretacja fizyczna zjawisk im towarzyszących, sprawia, że książka może być użyteczna w praktyce inżynierskiej – zarówno w procesie konstruowania, jak i odnawiania urządzeń technicznych bądź ich podzespołów, uzupełniania i uogólniania wiedzy przez konstruktorów, wytwórców i użytkowników maszyn.
Tom trzeci jest poświęcony problemom konstruowania, wytwarzania i eksploatacji przekładni mechanicznych powszechnie stosowanych w budowie maszyn. Omawiane w poszczególnych rozdziałach zagadnienia są połączone od początku do końca nieprzerwanym wątkiem, który wiąże podstawowe pojęcia, rozbudowuje je w systemy bardziej złożone i prowadzi do coraz bardziej wyszukanych metod ich analizy.
Opracowując poszczególne rozdziały, starano się zwrócić uwagę Czytelnika na wzajemne uwarunkowania elementów składowych przekładni. Przy doborze materiału uwzględniano zalecenia zawarte w Polskich Normach (PN), a także w normach międzynarodowych (ISO) oraz europejskich (EN). Treść tomu 3. została tak rozplanowana, aby Czytelnik mógł poznać istotne pojęcia związane geometrią elementów składowych przekładni różniących się postacią konstrukcyjną, a także aktualnie stosowane metody (ISO) obliczeń projektowych tych przekładni oraz możliwości doboru i zastosowania określonego układu napędowego (rodzaju przekładni) w nowoczesnych systemach mechanicznych. W książce są zaakcentowane te pojęcia techniczne, które ułatwiają zrozumienie fizycznej strony zjawisk towarzyszących pracy przekładni. W szczególności dotyczy to reakcji współpracujących elementów na działanie stałego i zmiennego obciążenia oraz analizy i syntezy wynikającego stąd ruchu kół i związanych z nim zjawisk dynamicznych pojawiających się w czasie pracy przekładni.
Patroni:
Mając na uwadze obszerność problematyki przekładni mechanicznych omawianych w pracy uważam, że „Podstawy konstrukcji maszyn" t.3 jest znakomitym podręcznikiem akademickim dla studentów wydziałów mechanicznych, a także bardzo wartościową pomocą merytoryczną dla inżynierów. Praca może stanowić pomoc dla nauczycieli akademickich w przygotowaniu i prowadzeniu wykładów, a przede wszystkim być literaturą podstawową bądź uzupełniającą do wykładów z Podstaw konstrukcji maszyn — przekładnie mechaniczne na kierunku mechanika i budowa maszyn. Tom 3 „Podstaw konstrukcji maszyn" powinien być polecany studentom studiów I i II stopnia. Moim zdaniem będzie bardzo pomocny przy prowadzeniu prac projektowych z podstaw konstrukcji maszyn i prac przejściowych oraz dyplomowych. Podręcznik jest napisany jasnym, popranym z technicznego punktu widzenia, zrozumiałym stylem. Czytelność i zrozumienie tekstu poprawiają czytelnie opracowane rysunki, wykresy i przypisy. Jeśli poruszane zagadnienia w danym rozdziale wymagają zwrócenia uwagi na pewne aspekty konstrukcji przekładni mechanicznej, Autorzy opatrują je stosownym komentarzem.
Prof. nzw. dr. hab. inż. Piotr Skawiński,
W podręczniku przedstawiono szeroki zakres zagadnień niezbędnych w procesie obliczeń projektowych przekładni zębatych. W szczególności dotyczy to: podstaw teoretycznych geometrii i kinematyki kół walcowych oraz stożkowych w zakresie uzębień prostych, skośnych i kołowo- lukowych, oceny obciążeń występujących podczas pracy przekładni, sprawdzenia wytrzymałości zębów na złamanie i naciski powierzchniowe, obliczeń sprawności przekładni, smarowania (sposobów smarowania i stosowane oleje przekładniowe), dokładności wykonania, materiałów stosowanych na kola zębate, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej kół (uzębień). Istotne znaczenie należy przypisać wskazówką w zakresie projektowania przekładni: walcowych o stałych osiach, obiegowych (planetarnych), stożkowych, ślimakowych, cięgnowych (pasowe i łańcuchowe) oraz ciernych. W opracowaniu przedstawiono specyficzne dla przekładni obiegowych problemy, dotyczą one: schematów kinematycznych, wyznaczania liczby stopni swobody, obliczania przełożeń, warunków montażu, współosiowości i sąsiedztwa kół obiegowych, przepływu mocy, wyznaczania sil obwodowych i sprawności przekładni. Na uwagę zasługuje to, it w podręczniku dużą wagę przypisano problemom dobom korekcji zazębienia, będącej ważnym narzędziem pozwalającym konstruktorowi na kształtowanie wymaganych cech przekładni. Zawartość podręcznika pozwala stwierdzić, że będzie on przydatny nie tylko dla słuchaczy studiów stacjonarnych, wieczorowych i zaocznych, zarówno pierwszego jak i drugiego stopnia, ale także dla słuchaczy studiów podyplomowych, doktoranckich oraz rozmaitych specjalistycznych kursów. Należy również sądzić, te z książki, w której szczegółowo omówiono i zinterpretowano sposoby obliczeń wytrzymałościowych przekładni mechanicznych zalecane przez normy ISO (szczególnie dotyczy to przekładni zębatych), będą z pewnością korzystać także konstruktorzy, wytwórcy i użytkownicy tych przekładni. Uważam, że treść podręcznika została dobrze rozplanowana, wiąże ona podstawowe pojęcia w zakresie teorii i praktyki, o czym świadczą liczne tablice i wykresy opracowane w oparciu o dane zebrane z badań eksperymentalnych i eksploatacyjnych. Układ treści podręcznika jest dobrze rozplanowany, wiąże on podstawy teoretyczne, obliczenia wytrzymałościowe oraz zalecenia projektowe, dzięki CZEMU jest właściwie dostosowany do potrzeb dydaktycznych przedmiotu Podstawy konstrukcji maszyn i jemu pokrewnych.
Prof. dr hab. inż. Antoni Kalukiewicz,
AGH
