Podstawy mikrobiologii i epidemiologii szpitalnej

• Druk: 2020
• Redakcja naukowa: Małgorzata Bulanda, Sława Szostek
• Wydawca: PZWL

Nowoczesny podręcznik z zakresu mikrobiologii i epidemiologii szpitalnej przygotowany przez znanych i cenionych specjalistów oraz wieloletnich dydaktyków.
W przystępny sposób omówiono poszczególne grupy drobnoustrojów oraz ich chorobotwórczość, biologię, podstawowe cechy epidemiologiczne, a także nowoczesne metody stosowane w diagnostyce mikrobiologicznej. Szczegółowo opisano zasady pobierania i przesyłania materiałów klinicznych do badań, co szczególnie przydatne jest w pracy pielęgniarki. Wychodząc naprzeciw aktualnym standardom kształcenia, uwzględniono również w podstawowym zakresie zagadnienia dotyczące leków stosowanych w zakażeniach oraz ich działanie przeciwdrobnoustrojowe. Omówiono także aktualne ujęcie problemów dekontaminacji oraz zagadnień związanych z zakażeniami szpitalnymi. Książka została również wzbogacona o rozdziały dotyczące nowocześnie ujętych podstaw immunologii.
Bogaty materiał ilustracyjny oraz wiele schematów będą doskonałą pomocą w przyswojeniu wiedzy.
Podręcznik adresowany jest do studentów kierunków medycznych – przede wszystkim studentów pielęgniarstwa, położnictwa i ratownictwa medycznego, a także studentów kierunków związanych z ochroną zdrowia.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Medycyna
• Redakcja: Małgorzata Bulanda, Sława Szostek
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-200-6078-2
• ISBN druku: 978-83-200-6014-0
• Liczba stron: 380

1. IMMUNOLOGIA Marta Ciszek-Lenda 1
	1.1. Definicje   1
	1.2. Odpowiedź immunologiczna   3
	1.3. Budowa układu immunologicznego   6
		1.3.1. Narządy układu immunologicznego 6
		1.3.2. Komórki układu immunologicznego 7
	1.4. Budowa i funkcje przeciwciał   10
	1.5. Mediatory układu immunologicznego  12
		1.5.1. Dopełniacz 12
		1.5.2. Cytokiny 14
	1.6. Odporność wrodzona (nieswoista) w zakażeniach 16
	1.7. Odporność nabyta (swoista) w zakażeniach   19
	1.8. Mechanizmy unikania odpowiedzi immunologicznej przez drobnoustroje 23
		1.8.1. Mechanizmy unikania odpowiedzi immunologicznej przez wirusy   23
		1.8.2. Mechanizmy unikania odpowiedzi immunologicznej przez bakterie   24
		1.8.3. Mechanizmy unikania odpowiedzi immunologicznej przez pasożyty   24
		1.8.4. Mechanizmy unikania odpowiedzi immunologicznej przez grzyby chorobotwórcze 24
	1.9. System odporności skórnej SALT 24
	1.10. System odporności błon śluzowych MALT 25
	1.11. Reakcje nadwrażliwości 26
		1.11.1. Nadwrażliwość typu I – alergia anafilaktyczna 27
		1.11.2. Nadwrażliwość typu II – cytotoksyczno-cytolityczna   29
		1.11.3. Nadwrażliwość typu III – alergia kompleksów immunologicznych   30
		1.11.4. Nadwrażliwość typu IV – komórkowa   32
	1.12. Zjawiska autoimmunizacyjne i immunosupresja   34
	1.13. Metody immunologiczne (reakcja antygen–przeciwciało) 37
		1.13.1. Testy precypitacyjne  38
		1.13.2. Testy aglutynacyjne   38
		1.13.3. Odczyn wiązania dopełniacza 40
		1.13.4. Testy immunoenzymatyczne i immunofluorescencyjne (IF) 41
2. SZCZEPIONKI I SUROWICE ODPORNOŚCIOWE Hanna Czajka 43
	2.1. Definicje   43
	2.2. Immunoprofilaktyka zakażeń bakteryjnych 46
	2.3. Immunoprofilaktyka zakażeń wirusowych    49
	2.4. Zalecane schematy szczepień    51
3. PODSTAWOWE POJĘCIA Z EPIDEMIOLOGII ZAKAŻEŃ Małgorzata Bała 55
	3.1. Definicje   55	
	3.2. Podstawowe pojęcia opisujące model choroby zakaźnej 56
	3.3. Zapobieganie zakażeniom i chorobom zakaźnym i ich zwalczanie 58
	3.4. Pojęcia związane z rozpowszechnieniem chorób zakaźnych/zakażeń w populacji   59
	3.5. Podstawowe miary stosowane w epidemiologii    59
4. MIKROBIOM CZŁOWIEKA I JEGO ROLA W ZDROWIU I CHOROBIE 61
	4.1. Definicje Tomasz Gosiewski    61
	4.2. Wprowadzenie Tomasz Gosiewski   61
	4.3. Mikrobiota przewodu pokarmowego Tomasz Gosiewski 63
		4.3.1. Rozwój mikrobiomu w przewodzie pokarmowym    64
	4.4. Mikrobiota jamy ustnej i układu oddechowego Dominika Salamon 65
	4.5. Mikrobiota skóry Dominika Salamon 66
	4.6. Mikrobiota dróg moczowo-płciowych Magdalena Strus   67
5. SPOSOBY POBIERANIA I PRZESYŁANIA MATERIAŁÓW DO BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Monika Pomorska-Wesołowska 71
	5.1. Wprowadzenie  71
	5.2. Zasady podstawowe (ogólne)    72
	5.3. Zabezpieczenie materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych 73
	5.4. Szczegółowe zasady dotyczące pobierania materiałów biologicznych do diagnostycznych badań bakteriologicznych   82
		5.4.1. Krew 82
		5.4.2. Materiał ze skóry, tkanek miękkich i ran  85
		5.4.3. Mocz 86
		5.4.4. Kał 87
	5.5. Pobieranie i przesyłanie materiałów do badań mykologicznych   88
	5.6. Pobieranie i przesyłanie materiałów do badań wirusologicznych 88
	5.7. Pobieranie i przesyłanie materiałów do badań parazytologicznych 89
6. BAKTERIOLOGIA OGÓLNA   91
	6.1. Budowa i fizjologia bakterii Artur Dr zewiecki   91
	6.2. Klasyfikacja bakterii Artur Dr zewiecki 94
	6.3. Patogeneza zakażeń bakteryjnych Artur Dr zewiecki   94
	6.4. Genetyka bakterii Agnieszka Chmielarczyk   96
		6.4.1. Struktura i replikacja DNA 96
		6.4.2. Zmienność genetyczna bakterii    97
		6.4.3. Wymiana DNA między komórkami bakteryjnymi 97
	6.5. Podstawy diagnostyki laboratoryjnej zakażeń wywołanych przez bakterie 98
		6.5.1. Mikroskopia, metody hodowlane, identyfikacja Dorota Romaniszyn   98
		6.5.2. Badania serologiczne Iwona Żak    104
		6.5.3. Metody molekularne Tomasz Gosiewski 106
	6.6. Chemioterapia zakażeń bakteryjnych Artur Dr zewiecki 109
		6.6.1. Leki przeciwbakteryjne    109
		6.6.2. Metody badania lekowrażliwości    113
7. BAKTERIOLOGIA SZCZEGÓŁOWA 117
	7.1. Pałeczki Gram-ujemne z rzędu Enterobacterales Agnieszka Chmielarczyk 117
		7.1.1. Escherichia coli (E. coli)    118
		7.1.2. Rodzaj Salmonella    119
		7.1.3. Rodzaj Shigella   120
		7.1.4. Rodzaj Klebsiella 121
		7.1.5. Rodzaj Proteus  121
		7.1.6. Rodzaj Yersinia  122
		7.1.7. Rodzaje: Enterobacter, Citrobacter, Morganella, Providencia, Serratia    122
		7.1.8. Pałeczki Gram-ujemne z rodziny Vibrionaceae 123
	7.2. Pałeczki Gram-ujemne niefermentujące glukozy Dorota Ochońska 125
		7.2.1. Rodzaj Pseudomonas    125
		7.2.2. Rodzaj Acinetobacter    125
		7.2.3. Rodzaj Stenotrophomonas 127
		7.2.4. Rodzaj Burkholderia    127
	7.3. Pozostałe pałeczki Gram-ujemne: Campylobacter, Helicobacter, Haemophilus, Bordetella, Pasteurella, Brucella, Francisella, Legionella Stefania Giedr ys-Kalemba   127
		7.3.1. Rodzaj Campylobacter    127
		7.3.2. Rodzaj Helicobacter 128
		7.3.3. Rodzaj Haemophilus    128
		7.3.4. Rodzaj Bordetella   129
		7.3.5. Rodzaj Pasteurella    130
		7.3.6. Rodzaj Brucella   130
		7.3.7. Rodzaj Francisella   130
		7.3.8. Rodzaj Legionella   131
	7.4. Laseczki Gram-dodatnie sporujące Piotr Kochan 131
		7.4.1. Rodzaj Bacillus  131
		7.4.2. Rodzaj Clostridium oraz Clostridioides difficile (dawniej Clostridium difficile) 133
	7.5. Laseczki Gram-dodatnie niesporujące Tomasz Gosiewski 135
		7.5.1. Corynebacterium diphteriae  135
		7.5.2. Rodzaj Listeria  135
	7.6. Ziarenkowce Gram-dodatnie Monika Br zychczy-Włoch 136
		7.6.1. Rodzaj Staphylococcus    136
		7.6.2. Rodzaj Micrococcus 137
		7.6.3. Rodzaj Streptococcus    137
		7.6.4. Rodzaj Enterococcus    138
	7.7. Ziarenkowce Gram-ujemne Monika Br zychczy-Włoch   139
		7.7.1. Rodzaj Neisseria 139
	7.8. Bakterie beztlenowe Anna Białecka  140
		7.8.1. Beztlenowe pałeczki Gram-ujemne    140
		7.8.2. Rodzaj Bacteroides    141
		7.8.3. Rodzaj Prevotella 141
		7.8.4. Rodzaj Fusobacterium 142
		7.8.5. Rodzaj Porphyromonas    142
		7.8.6. Beztlenowe ziarenkowce Gram-ujemne   . 143
		7.8.7. Beztlenowe ziarenkowce Gram-dodatnie 143
	7.9. Rodzaj Gardnerella, Lactobacillus, Bifidobacterium Magdalena Strus 146
		7.9.1. Rodzaj Gardnerella    146
		7.9.2. Rodzaj Lactobacillus    146
		7.9.3. Rodzaj Bifidobacterium    147
	7.10. Promieniowce Dorota Romaniszyn  147
		7.10.1. Rodzaj Actinomyces  147
		7.10.2. Rodzaj Nocardia    148
	7.11. Prątki Ewa Augustynowicz-Kopeć, Anna Zabost 148
		7.11.1. Rodzaj Mycobacterium    149
		7.11.2. Mycobacterium leprae    152
	7.12. Krętki Piotr Kochan    153
		7.12.1. Rodzaj Borrelia  154
		7.12.2. Rodzaj Leptospira   155
	7.13. Mykoplazmy Małgorzata Biernat- Sudolska    156
		7.13.1. Mykoplazmy płciowe    157
		7.13.2. Mycoplasma pneumoniae    157
	7.14. Chlamydie Barbara Zawilińska    158
		7.14.1. Chlamydia trachomatis    159
		7.14.2. Chlamydia pneumoniae 160
		7.14.3. Chlamydia psittaci   160
	7.15. Riketsje Barbara Zawilińska    161
		7.15.1. Rodzina Rickettsiaceae    161
		7.15.2. Rodzina Anaplasmataceae   162
		7.15.3. Rodzina Coxiellaceae    162
8. WIRUSOLOGIA OGÓLNA Barbara Zawilińska    165
	8.1. Charakterystyka, budowa i klasyfikacja wirusów    165
		8.1.1. Definicje 165
		8.1.2. Charakterystyka wirusów   165
		8.1.3. Struktura wirusów 166
		8.1.4. Wrażliwość na czynniki fizyczne i chemiczne   167
		8.1.5. Klasyfikacja wirusów 168
	8.2. Fazy replikacji wirusowej  170
	8.3. Mechanizmy patogenezy zakażeń wirusowych    171
		8.3.1. Relacje wirus–komórka    171
		8.3.2. Relacje wirus–organizm    172
	8.4. Epidemiologia zakażeń wirusowych 176
	8.5. Podstawy diagnostyki wirusologicznej 178
		8.5.1. Metody izolacji wirusów 179
		8.5.2. Metody serologiczne    180
		8.5.3. Metody molekularne 181
	8.6. Leki przeciwwirusowe    181
9. WIRUSOLOGIA SZCZEGÓŁOWA    185
	9.1. Wirusy DNA 185
		9.1.1. Herpeswirusy Barbara Zawilińska    185
		9.1.2. Adenowirusy Małgorzata Biernat- Sudolska 192
		9.1.3. Parwowirusy Małgorzata Biernat- Sudolska 193
		9.1.4. Pokswirusy Barbara Zawilińska    194
		9.1.5. Poliomawirusy Sława Szostek    195
		9.1.6. Papillomawirusy Sława Szostek    196
	9.2. Wirusy RNA 197
		9.2.1. Ortomyksowirusy Małgorzata Biernat- Sudolska 197
		9.2.2. Paramyksowirusy i pneumowirusy Małgorzata Biernat- Sudolska 199
		9.2.3. Koronawirusy Barbara Zawilińska    202
		9.2.4. Pikornawirusy Sława Szostek 204
		9.2.5. Togawirusy i wirus różyczki Barbara Zawilińska 207
		9.2.6. Flawiwirusy Małgorzata Biernat- Sudolska 208
		9.2.7. Rotawirusy, kaliciwirusy, astrowirusy Małgorzata Biernat- Sudolska 212
		9.2.8. Rabdowirusy Małgorzata Biernat- Sudolska 214
		9.2.9. Retrowirusy Barbara Zawilińska    215
		9.2.10. Wirusy wywołujące zapalenie wątroby Marta Wróblewska 220
	9.3. Wirusy gorączek krwotocznych Marta Wróblewska   227
10. PRIONY Marta Wróblewska  231
	10.1. Wprowadzenie 231
	10.2. Źródło i drogi zakażenia  231
	10.3. Patogeneza i objawy kliniczne    232
	10.4. Diagnostyka 233
	10.5. Profilaktyka  234
11. MYKOLOGIA Magdalena Skóra, Paweł Krzyściak   235
	11.1. Ogólna charakterystyka grzybów    235
		11.1.1. Morfologia  235
		11.1.2. Fizjologia    236
		11.1.3. Występowanie   238
		11.1.4. Klasyfikacja  239
	11.2. Chorobotwórczość grzybów    240
		11.2.1. Grzybice 240
	11.3. Leki przeciwgrzybicze  248
	11.4. Szczegółowa charakterystyka wybranych grzybów 250
		11.4.1. Drożdże 250
		11.4.2. Pleśnie 255
		11.4.3. Dermatofity  257
		11.4.4. Grzyby dymorficzne    258
12. PARAZYTOLOGIA 261
	12.1. Podstawowe pojęcia z zakresu parazytologii Agata Pietrzyk 261
		12.1.1. Rodzaje pasożytów i żywicieli 261
		12.1.2. Intensywność i ekstensywność zarażenia 262
	12.2. Epidemiologia i profilaktyka chorób pasożytniczych Piotr Kochan 262
	12.3. Pierwotniaki 263
		12.3.1. Giardia intestinalis Agata Pietrzyk    263
		12.3.2. Entamoeba histolytica (pełzak czerwonki) Agata Pietrzyk 265
		12.3.3. Balantidium coli (szparkosz okrężnicy) Agata Pietrzyk 266
		12.3.4. Cryptosporidium spp. Agata Pietrzyk 267
		12.3.5. Trichomonas vaginalis (rzęsistek pochwowy) Piotr Kochan 268
		12.3.6. Rodzaj Plasmodium Dominika Salamon 269
		12.3.7. Rodzaj Trypanosoma Dominika Salamon 272
		12.3.8. Rodzaj Leishmania Dominika Salamon 272
		12.3.9. Toxoplasma gondii Agata Pietrzyk    273
	12.4. Robaki    275
		12.4.1. Nicienie Agata Pietrzyk, Piotr Kochan, Dominika Salamon 275
		12.4.2. Tasiemce Agata Pietrzyk, Piotr Kochan   283
		12.4.3. Przywry Dominika Salamon 289
	12.5. Ektopasożyty Dominika Salamon 291
13. DEZYNFEKCJA I STERYLIZACJA Anna Różańska    295
	13.1. Metody dezynfekcji i ich zastosowanie 296
	13.2. Charakterystyka substancji chemicznych wykorzystywanych w dezynfekcji w jednostkach opieki zdrowotnej    299
		13.2.1. Alkohole    299
		13.2.2. Nadtlenek wodoru    299
		13.2.3. Aldehydy    300
		13.2.4. Czwartorzędowe związki amoniowe 301
		13.2.5. Fenol 301
		13.2.6. Związki chloru 301
		13.2.7. Kwas nadoctowy    302
		13.2.8. Jodofory    302
		13.2.9. Inne metody dezynfekcji 302
		13.2.10. Metody sterylizacji i jej zastosowanie 303
		13.2.11. Kontrola procesu sterylizacji 305
		13.2.12. Organizacja procesów sterylizacji na terenie szpitala 306
14. ZAKAŻENIA ZWIĄZANE Z OPIEKĄ ZDROWOTNĄ    307
	14.1. Wprowadzenie. Czynniki ryzyka zakażeń związanych z opieką zdrowotną Jadwiga Wójkowska-Mach   307
	14.2. Higiena rąk Anna Różańska, Jadwiga Wójkowska-Mach  309
	14.3. Izolacja pacjentów Jadwiga Wójkowska-Mach, Anna Różańska 313
	14.4. Podstawy kontroli i nadzoru nad zakażeniami związanymi z opieką zdrowotną Jadwiga Wójkowska-Mach   316
	14.5. Zakażenia związane z opieką zdrowotną w różnych populacjach pacjentów   318
		14.5.1. Zakażenia związane ze stosowaniem procedur inwazyjnych Jadwiga Wójkowska-Mach 318
		14.5.2. Zakażenia u pacjentów operowanych Jadwiga Wójkowska-Mach 322
		14.5.3. Zakażenia w położnictwie Jadwiga Wójkowska-Mach 324
		14.5.4. Zakażenie na oddziale geriatrycznym Barbara Gryglewska 325
	14.6. Czynniki etiologiczne zakażeń związanych z opieką zdrowotną Dorota Romaniszyn 326
	14.7. Wpływ środowiska szpitalnego na zakażenie związane z opieką zdrowotną Agnieszka Gniadek 328
15. NOWO POJAWIAJĄCE SIĘ I POWRACAJĄCE CHOROBY ZAKAŹNE. BIOTERRORYZM Dominika Salamon 331
	15.1. Definicje 331
	15.2. Nowo pojawiające się i powracające choroby zakaźne   332
	15.3. Bioterroryzm  335
	15.4. Wybrane czynniki sprawcze broni biologicznej    336
16. TABELE 339
	16.1. Najważniejsze bakterie chorobotwórcze dla człowieka Artur Drzewiecki    340
	16.2. Najważniejsze wirusy chorobotwórcze dla człowieka Barbara Zawilińska   345
	16.3. Najważniejsze grzyby chorobotwórcze dla człowieka Magdalena Skóra    352
	16.4. Najważniejsze pasożyty i parazytozy człowieka Agata Pietrzyk 354
SKOROWIDZ 359