Psychiatria. Podręcznik dla studentów

• Druk: Warszawa, 2007
• Redakcja naukowa: Janusz Heitzman
• Wydawca: PZWL

Podręcznik, dostosowany do obowiązującego programu nauczania. Umożliwia przyswojenie wiedzy o zaburzeniach psychicznych i zasadach interwencji psychiatrycznej. Zaburzenia psychiczne są prezentowane na podstawie konkretnego przypadku, a nie od strony teoretycznych rozważań. Książka zawiera również aktualną terminologię diagnostyczną oraz przepisy prawne dotyczące opieki psychiatrycznej.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Medycyna
• Redakcja: Janusz Heitzman
• ISBN: 978-83-200-6351-6
• ISBN druku: 978-83-200-3097-6
• Liczba stron: 332

PRZEDMOWA – Janusz Heitzman     5

I. PODSTAWY TEORETYCZNE WSPÓŁCZESNEJ PSYCHIATRII, PSYCHOPATOLOGII I DIAGNOSTYKI PSYCHIATRYCZNEJ  15

1. ETIOLOGIA, PATOGENEZA I EPIDEMIOLOGIA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH – Janusz Heitzman, Mariusz Furgał, Maciej Pilecki  16

	1.1. Etiologia i patogeneza zaburzeń psychicznych    16
	1.2. Epidemiologia zaburzeń psychicznych    19

2. BADANIE PSYCHIATRYCZNE – Janusz Heitzman, Barbara Gierat  22

	2.1. Znaczenie nawiązania kontaktu    23
	2.2. Wywiad      25
	2.3. Ocena stanu psychicznego     27

3. DIAGNOSTYCZNE BADANIA POMOCNICZE – Mariusz Furgał, Barbara Gierat  29

	3.1. Badanie psychologiczne      29
	3.2. Badania dodatkowe w psychiatrii    30
		3.2.1. Badania neuroobrazujące    30
		3.2.2. Badanie elektroencefalograficzne (EEG)   32
		3.2.3. Badania laboratoryjne     32

4. PSYCHOPATOLOGIA I SYNDROMOLOGIA OGÓLNA – Janusz Heitzman  34

	4.1. Psychopatologia      35
	4.2. Objawy zaburzeń psychicznych    36
		4.2.1. Zaburzenia czynności poznawczych    36
		4.2.2. Zaburzenia emocjonalne    46
		4.2.3. Zaburzenia świadomości    48
		4.2.4. Zaburzenia aktywności i działań ruchowych  51
		4.2.5. Zaburzenia kontroli impulsów    52
	4.3. Zespoły psychopatologiczne    53
	4.4. Klasyfikacje psychiatryczne     55

II. PSYCHIATRIA KLINICZNA     57

5. ZABURZENIA PSYCHICZNE I ZABURZENIA ZACHOWANIA SPOWODOWANE UŻYWANIEM SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH – Maciej Pilecki    58

	5.1. Kryteria diagnostyczne     58
	5.2. Charakterystyka substancji psychoaktywnych   61
		5.2.1. Alkohol etylowy     64
		5.2.2. Opioidy      65
		5.2.3. Kanabinole      66
		5.2.4. Amfetamina      67
		5.2.5. Kokaina      68
		5.2.6. Ekstazy      69
		5.2.7. LSD      69
		5.2.8. Grzyby halucynogenne    70
		5.2.9. Rozpuszczalniki     71
		5.2.10. Leki uspokajające i nasenne    71
		5.2.11. Nikotyna      72
		5.2.12. Inne substancje psychoaktywne    73
	5.3. Epidemiologia i etiologia     73
		5.3.1. Epidemiologia      73
		5.3.2. Etiologia      74
	5.4. Leczenie      75
		5.4.1. Leczenie ostrego zatrucia    75
		5.4.2. Leczenie objawów abstynencyjnych i powikłań  76
		5.4.3. Leczenie uzależnienia    76
	5.5. Interwencja pielęgniarska w uzależnieniach    78

6. PSYCHOZY SCHIZOFRENICZNE I Z KRĘGU SCHIZOFRENII – Mariusz Furgał    79

	6.1. Schizofrenia [F20]      79
		6.1.1. Kryteria diagnostyczne    80
		6.1.2. Obraz kliniczny     81
		6.1.3. Podział kliniczny psychoz schizofrenicznych i schizofrenopodobnych    82
		6.1.4. Przebieg i rokowanie     85
		6.1.5. Uwagi na temat ustalania rozpoznania schizofrenii  86
		6.1.6. Epidemiologia i etiologia    87
		6.1.7. Leczenie i profilaktyka    90
	6.2. Zespoły schizofrenopodobne i krótkotrwałe epizody psychotyczne [F23]   93
	6.3. Zaburzenie schizoafektywne [F25]    93
		6.3.1. Leczenie      94
	6.4. Zaburzenie schizotypowe [F21]    94
	6.5. Interwencja pielęgniarska w schizofrenii i zaburzeniach pokrewnych  95

7. ZESPOŁY UROJENIOWE I HALUCYNOZY – Mariusz Furgał  98

	7.1. Paranoja i reakcje paranoiczne [F22]    99
		7.1.1. Kryteria diagnostyczne    99
		7.1.2. Obraz kliniczny      99
		7.1.3. Epidemiologia i etiologia    101
	7.2. Urojenia udzielone (indukowane zaburzenie urojeniowe) [F24]  102
	7.3. Parafrenia i inne halucynozy [F22]    102
		7.3.1. Kryteria diagnostyczne    102
		7.3.2. Obraz kliniczny      103
		7.3.3. Epidemiologia i etiologia    104
		7.3.4. Leczenie      104
	7.4. Interwencja pielęgniarska w paranoi i parafrenii   104

8. ZABURZENIA I CHOROBY AFEKTYWNE – Janusz Heitzman, Norbert Wojnar  107

	8.1. Zaburzenia depresyjne      109
		8.1.1. Obraz kliniczny      109
		8.1.2. Kryteria diagnostyczne    112
	8.2. Zaburzenia maniakalne      119
		8.2.1. Obraz kliniczny      119
		8.2.2. Kryteria diagnostyczne    121
	8.3. Zaburzenia afektywne dwubiegunowe [F31]    121
		8.3.1. Obraz kliniczny      121
		8.3.2. Kryteria diagnostyczne    122
	8.4. Epidemiologia i etiologia     124
		8.4.1. Epidemiologia      124
		8.4.2. Etiologia      125
	8.5. Leczenie      127
	8.6. Interwencja pielęgniarska w zaburzeniach afektywnych  128

9. ZABURZENIA NERWICOWE, ZWIĄZANE ZE STRESEM I POD POSTACIĄ SOMATYCZNĄ (SOMATOFORMICZNE) – Janusz Heitzman   131

	9.1. Zaburzenia lękowe [F40–F41]    132
		9.1.1. Kryteria diagnostyczne    132
		9.1.2. Obraz kliniczny i epidemiologia    132
		9.1.3. Etiologia      136
		9.1.4. Leczenie      137
	9.2. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne [F42]    138
	9.3. Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne [F43]  138
		9.3.1. Zespół stresu pourazowego (PTSD) [F43.1]   138
		9.3.2. Ostra reakcja na stres [F43.0]    142
		9.3.3. Zaburzenia adaptacyjne [F43.2]    144
	9.4. Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) [F44]    146
	9.5. Zaburzenia somatoformiczne [F45]    147

10. ZABURZENIA SNU – Janusz Heitzman    148

	10.1. Architektura snu      148
	10.2. Kryteria diagnostyczne, obraz kliniczny i etiologia   150
		10.2.1. Dyssomnie      150
		10.2.2. Parasomnie      153
		10.2.3. Zaburzenia snu w przebiegu schorzeń psychicznych  154
	10.3. Leczenie      154
		10.3.1. Metody niefarmakologiczne    155
		10.3.2. Metody farmakologiczne    156
	10.4. Interwencja pielęgniarska w zaburzeniach snu   156

11. ZABURZENIA OSOBOWOŚCI – Maciej Pilecki    158

	11.1. Osobowość z pogranicza (borderline) [F60.31]   159
		11.1.1. Kryteria diagnostyczne    159
		11.1.2. Epidemiologia i obraz kliniczny    160
	11.2. Osobowość narcystyczna     162
		11.2.1. Kryteria diagnostyczne    162
		11.2.2. Epidemiologia i obraz kliniczny    162
	11.3. Osobowość dyssocjalna [F60.2]    163
		11.3.1. Kryteria diagnostyczne    163
		11.3.2. Epidemiologia i obraz kliniczny    163
	11.4. Osobowość obsesyjno-kompulsywna (anankastyczna) [F60.5]  164
		11.4.1. Kryteria diagnostyczne    164
		11.4.2. Epidemiologia i obraz kliniczny    165
	11.5. Osobowość paranoiczna [F60.0]    165
	11.6. Osobowość schizoidalna [F60.1]    166
	11.7. Etiologia      166
	11.8. Leczenie      169
	11.9. Interwencja pielęgniarska w zaburzeniach osobowości  170

12. ZABURZENIA PSYCHOSEKSUALNE – Maciej Pilecki   172

	12.1. Zaburzenia identyfikacji płciowej [F64]    172
		12.1.1. Kryteria diagnostyczne, obraz kliniczny i epidemiologia  173
		12.1.2. Etiologia      174
		12.1.3. Leczenie      175
	12.2. Dysfunkcje seksualne [F52]     175
		12.2.1. Kryteria diagnostyczne, obraz kliniczny i epidemiologia  176
		12.2.2. Etiologia      179
		12.2.3. Leczenie      180
	12.3. Parafilie [F65]      181
		12.3.1. Kryteria diagnostyczne, obraz kliniczny i epidemiologia  181
		12.3.2. Etiologia      184
		12.3.3. Leczenie      185
	12.4. Interwencja pielęgniarska w zaburzeniach psychoseksualnych  186

13. PSYCHIATRIA WIEKU ROZWOJOWEGO – WYBRANE ZAGADNIENIA – Maciej Pilecki     187

	13.1. Znaczenie rozwoju biopsychospołecznego    187
	13.2. Psychopatologia okresu rozwojowego    188
	13.3. Specyfika diagnozy klinicznej w okresie rozwojowym  189
	13.4. Farmakoterapia w okresie rozwojowym    189
	13.5. Specyfika psychoterapii w okresie rozwojowym   190
	13.6. Zaburzenia reaktywne      191
		13.6.1. Kryteria diagnostyczne i obraz kliniczny   191
		13.6.2. Epidemiologia      193
		13.6.3. Etiologia      193
		13.6.4. Leczenie      193
	13.7. Zaburzenia lękowe      194
		13.7.1. Kryteria diagnostyczne i obraz kliniczny   194
		13.7.2. Epidemiologia      196
		13.7.3. Etiologia      196
		13.7.4. Leczenie      197
	13.8. Zaburzenia zachowania [F91]     197
		13.8.1. Kryteria diagnostyczne    197
		13.8.2. Obraz kliniczny      198
		13.8.3. Epidemiologia      198
		13.8.4. Etiologia      199
		13.8.5. Leczenie      199
	13.9. Zaburzenia hiperkinetyczne [F90]    200
		13.9.1. Kryteria diagnostyczne    200
		13.9.2. Obraz kliniczny      201
		13.9.3. Epidemiologia i etiologia    201
		13.9.4. Leczenie      201
	13.10. Zaburzenia odżywiania się [F50]    202
		13.10.1. Kryteria diagnostyczne i obraz kliniczny   202
		13.10.2. Epidemiologia      203
		13.10.3. Etiologia      204
		13.10.4. Leczenie      204
	13.11. Zaburzenia nastroju [F30–F39]    205
		13.11.1. Kryteria diagnostyczne    205
		13.11.2. Epidemiologia      207
		13.11.3. Etiologia      207
		13.11.4. Leczenie      207
	13.12. Schizofrenia w okresie rozwojowym [F20]    208
		13.12.1. Kryteria diagnostyczne    208
		13.12.2. Obraz kliniczny     208
		13.12.3. Epidemiologia      209
		13.12.4. Etiologia      209
		13.12.5. Leczenie      209
	13.13. Autyzm dziecięcy [F84.0]     209
		13.13.1. Kryteria diagnostyczne i obraz kliniczny   209
		13.13.2. Epidemiologia      211
		13.13.3. Etiologia      211
		13.13.4. Leczenie      211
	13.14. Upośledzenie umysłowe [F70–F79]    212
		13.14.1. Kryteria diagnostyczne    212
		13.14.2. Epidemiologia      214
		13.14.3. Etiologia      214
		13.14.4. Postępowanie      215
	13.15. Interwencja pielęgniarska w psychiatrii wieku rozwojowego  215
		13.15.1. Własne trudne uczucia    215
		13.15.2. Fizyczna pielęgnacja pacjentów    216
		13.15.3. Obawy o własne bezpieczeństwo    217
		13.15.4. Zespół wypalenia zawodowego    217

14. PSYCHIATRIA WIEKU PODESZŁEGO – WYBRANE ZAGADNIENIA – Janusz Heitzman    219

	14.1. Starość a choroba      219
	14.2. Zaburzenia psychiczne w wieku podeszłym    220
		14.2.1. Zaburzenia depresyjne    221
		14.2.2. Zaburzenia nerwicowe    223
		14.2.3. Psychozy      223
		14.2.4. Majaczenie      224
		14.2.5. Zaburzenia świadomości    225
		14.2.6. Otępienia [F00–F03]    225
		14.2.7. Objawy charakteropatyczne    227
		14.2.8. Koncepcja opieki nad chorym z chorobą Alzheimera  227

15. ZABURZENIA PSYCHICZNE W CHOROBACH SOMATYCZNYCH – Mariusz Furgał, Janusz Heitzman, Maciej Pilecki, Barbara Gierat  229

	15.1. Różnicowanie psychogennych i somatogennych zaburzeń psychicznych    229
	15.2. Specyfika pielęgnacji chorych z zaburzeniami psychicznymi w chorobach somatycznych  232
		15.2.1. Pacjent kardiologiczny i kardiochirurgiczny  233
		15.2.2. Pacjent internistyczny    234
		15.2.3. Pacjent neurologiczny, neurotraumatologiczny i neurochirurgiczny    235
		15.2.4. Pacjentka ginekologiczna i położnicza   236
		15.2.5. Pacjent onkologiczny    238
		15.2.6. Pacjent zakaźny     238
		15.2.7. Pacjent okulistyczny     239
		15.2.8. Pacjent laryngologiczny    240
		15.2.9. Pacjent urologiczny     240
		15.2.10. Pacjent toksykologiczny    241
		15.2.11. Pacjent stomatologiczny    242

16. STANY NAGŁE W PSYCHIATRII – Mariusz Furgał, Janusz Heitzman   243

	16.1. Tendencje i próby samobójcze    245
	16.2. Pobudzenie, agresja i zdezorganizowane zachowanie  246
	16.3. Silny lęk      247
	16.4. Zaburzenia somatyczne     247
	16.5. Ratownictwo medyczne a zaburzenia psychiczne   248

17. SAMOBÓJSTWA – Mariusz Furgał    251

	17.1. Epidemiologia      251
	17.2. Etiologia      252
		17.2.1. Biologiczne podłoże samobójstw    252
		17.2.2. Społeczne i psychologiczne podłoże samobójstw  252
	17.3. Zagrożenie popełnieniem samobójstwa    253
		17.3.1. Samobójstwo a próba samobójcza    253
		17.3.2. Myśli samobójcze a tendencje samobójcze   254
		17.3.3. Czynniki ryzyka     254
	17.4. Wybór metody samobójstwa    256
	17.5. Doraźna interwencja psychologiczna    257
	17.6. Decyzja o dalszym leczeniu     259
	17.7. Zapobieganie samobójstwom     259

III. ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z TERAPIĄ ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH

18. BIOLOGICZNE METODY LECZENIA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH – Mariusz Furgał      262

	18.1. Farmakoterapia zaburzeń psychicznych    262
		18.1.1. Leki przeciwpsychotyczne    262
		18.1.2. Leki przeciwdepresyjne    267
		18.1.3. Leki przeciwlękowe (anksjolityczne) i nasenne  274
		18.1.4. Leki prokognitywne     277
		18.1.5. Leki psychostymulujące    278
		18.1.6. Leki normotymiczne     278
		18.1.7. Leki przeciwparkinsonowskie    279
		18.1.8. Inne leki używane w psychiatrii    280
		18.1.9. Pozafarmakologiczne działanie leków    281
	18.2. Inne biologiczne metody leczenia zaburzeń psychicznych  284
		18.2.1. Elektrowstrząsy      284
		18.2.2. Leczenie światłem (fototerapia)    285
		18.2.3. Psychochirurgia      286
		18.2.4. Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna   286

19. PSYCHOTERAPIA – Mariusz Furgał    287

	19.1. Cele psychoterapii      287
	19.2. Metody psychoterapii      288
		19.2.1. Psychoanaliza i terapia analityczna    288
		19.2.2. Terapia behawioralna     289
		19.2.3. Terapia poznawcza     290
		19.2.4. Terapia interpersonalna    290
		19.2.5. Terapia rodzinna i małżeńska    291
		19.2.6. Terapia grupowa      291
	19.3. Profesjonalna i nieprofesjonalna interwencja psychoterapeutyczna  292
		19.3.1. Błąd jatropatogenny     293
		19.3.2. Emocjonalność terapeutów    294

20. REHABILITACJA W PSYCHIATRII – Mariusz Furgał   295

21. SPECYFIKA OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ NAD PACJENTEM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI – Barbara Gierat   297

	21.1. Diagnoza pielęgniarska      297
	21.2. Dbanie o bezpieczeństwo chorych    298
	21.3. Współpraca z rodzinami pacjentów    299
	21.4. Współpraca w ramach zespołów terapeutycznych   300
	21.5. Cechy osobowe pielęgniarki psychiatrycznej    301

22. ETYCZNE I PRAWNE ASPEKTY OPIEKI PSYCHIATRYCZNEJ – Janusz Heitzman, Barbara Gierat    302

	22.1. Podstawy prawnych gwarancji leczenia    303
		22.1.1. Odmowa leczenia     307
		22.1.2. Zgoda na leczenie     308
		22.1.3. Postępowanie z zastosowaniem przymusu oraz wobec osób niezdolnych do wyrażenia zgody lub niewyrażających zgody      312
		22.1.4. Tajemnica leczenia     318
		22.1.5. Postępowanie wobec chorych psychicznie naruszających porządek prawny   319
	22.2. Wybrane akty prawne     322
		22.2.1. Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej  322
		22.2.2. Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej   323

LITERATURA ŹRÓDŁOWA I ZALECANA    324

SKOROWIDZ      326