Śląski Moniuszko. Recepcja postaci i twórczości kompozytora na Górnym Śląsku. Studium socjologiczne

• Tożsamość narodowa i muzyka. Budowanie tożsamości narodowej poprzez muzykę Stanisława Moniuszki za życia kompozytora i w ramach działalności Związku Śląskich Kół Śpiewaczych w pierwszej połowie XX wieku: 1
• Druk: Katowice, 2018
• Seria / cykl: Prace Naukowe UŚ; Socjologia
• Autor: Maja Drzazga-Lech
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Budowanie tożsamości narodowej poprzez muzykę to długotrwały proces, którego znaczna część rozgrywa się w intersubiektywnej przestrzeni życia społecznego. Wskaźnikiem zachodzenia tego procesu są sytuacje, w których wykonywaniu i recepcji wybranych utworów muzycznych bądź recepcji postaci tych kompozytorów, którzy świadomie pełnią rolę zaangażowanych w życie swej wspólnoty narodowej działaczy lub, którym kreatorzy recepcji przypisują pełnienie takiej funkcji, towarzyszy proces mitologizacji danych wytworów artystycznych na symbole narodowe a postaci danych kompozytorów na narodowych twórców w muzyce. Proces ten ukazałam na przykładzie recepcji postaci i twórczości Stanisława Moniuszki.

Przeanalizowałam "Listy Stanisława Moniuszki"[1] z perspektywy socjologii humanistycznej. Skoncentrowałam się na świadczącej o recepcji dzieł moniuszkowskich analizie doniesień prasowych i analizie zachowanych pisemnych wypowiedzi kompozytora, z których można wyczytać informacje o kontekście tworzenia, wykonywania i obecności twórczości Stanisława Moniuszki w intersubiektywnej przestrzeni kulturowej właściwej dla danej kategorii odbiorców. Ponadto przeanalizowałam sposoby obecności narracji moniuszkowskiej w górnośląskiej kulturze kreowane przez Związek Śląskich Kół Śpiewaczych w I połowie XX wieku za jednostkę analizy przyjmując czasopismo „Śpiewak Śląski”/”Śpiewak” z lata 1920 – 1948. Narracja moniuszkowska, której różne warianty są/były obecne w górnośląskiej intersubiektywnej przestrzeni kulturowej, jest dla mnie elementem pamięci społecznej/pamięci kulturowej. Jako taka jest ona uwikłana w zależne od kontekstu społeczno-kulturowego i historycznego relacje etniczne/narodowe zachodzące wśród mieszkańców śląskiej ziemi, zwłaszcza pomiędzy polskością a (górno)śląskością.



[1] W. Rudziński, M. Stokowska (opr) "Listy S. Moniuszki", Państwowe Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1969.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-226-3438-7
• ISBN druku: 978-83-226-3437-0
• Liczba stron: 182

Spis treści

Wstęp / 7
Nota metodologiczna / 10

Rozdział 1
Polska tożsamość narodowa a górnośląska tożsamość etniczna / 15
1.1. Tożsamość etniczna / 15
1.2. Tożsamość narodowa / 19
1.3. Polska tożsamość kulturowa i charakterystyczne dla niej wartości / 23
1.4. Górnośląska zbiorowa tożsamość etniczna i kulturowa w pierwszej połowie XX wieku / 30

Rozdział 2
Muzyka i postać Stanisława Moniuszki jako wartość kulturowa w kanonie polskiej kultury narodowej XIX wieku – na podstawie analizy korespondencji kompozytora / 43
2.1. Rys biograficzny Stanisława Moniuszki / 43
2.2. Działalność muzyczna Stanisława Moniuszki jako przedmiot socjologicznej refleksji / 44
2.2.1. Stanisław Moniuszko a relacja etniczna / 48
2.2.2. Stanisław Moniuszko a rola społeczna / 56
2.2.3. Twórczość Stanisława Moniuszki na podstawie listów kompozytora / 58
2.3. Halka a relacja etniczna / 71
2.4. Proces stawania się przez Stanisława Moniuszkę narodowym twórcą w muzyce / 83

Rozdział 3
Stanisław Moniuszko w ramach działalności Związku Śląskich Kół Śpiewaczych w pierwszej połowie XX wieku / 105
3.1. Geneza Związku Śląskich Kół Śpiewaczych i jego związek z postacią Stanisława Moniuszki / 105
3.2. Kult Stanisława Moniuszki kreowany przez działaczy Związku Śląskich Kół Śpiewaczych na kartach „Śpiewaka Śląskiego”/„Śpiewaka” w latach 1920–1948 / 117
3.2.1. Stanisław Moniuszko a relacja etniczna na kartach „Śpiewaka Śląskiego”/„Śpiewaka” / 123
3.2.2. Stanisław Moniuszko a rola społeczna na kartach „Śpiewaka Śląskiego”/„Śpiewaka” / 126
3.2.3. Twórczość Stanisława Moniuszki na kartach „Śpiewaka Śląskiego”/„Śpiewaka” / 131
3.3. Działania związane ze Śląskimi Uroczystościami Moniuszkowskimi jako czynności artystyczne w funkcji czynności społecznych wzmacniających budowanie polskiej tożsamości narodowej wśród górnośląskiej ludności / 134
3.4. Stanisław Moniuszko jako ikona polskości Górnego Śląska w dwudziestoleciu międzywojennym / 150

Zakończenie / 155

Bibliografia / 163
Indeks osobowy / 173

Summary / 177
Zusammenfassung / 179