Transformacje konstytucyjnych systemów władzy państwowej w Europie Środkowej

• Druk: Kraków, 2010
• Autor: Marek Bankowicz
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Pomimo że państwa Europy Środkowej od 20 lat są w sensie konstytucyjnym demokracjami tout court, nie da się powiedzieć, iż obowiązujące w nich aktualnie konstytucje i zawarte w nich rozwiązania są najlepsze w ich historii. Niestety tak nie jest, a rozwój konstytucyjny nie zawsze oznaczał postęp. W niektórych wypadkach mamy bowiem do czynienia z wyraźnym regresem.

Polska konstytucja z roku 1997 prezentuje się zarówno pod względem formy, jak i treści dość blado na tle konstytucji marcowej z 1921 roku, nie ma ustrojowego dynamizmu swej poprzedniczki i brak jej konsekwencji w dopracowaniu mechanizmów systemu politycznego, który jest nieco enigmatyczny – zasadniczo parlamentarno-gabinetowy, ale zarazem jakby tęskniący za jakimś innym modelem władzy. Podobnie konstytucje czeska i słowacka, obie z roku 1992, są słabsze od konstytucji Czechosłowacji z 1920 roku. Można o nich jedynie powiedzieć, że są poprawne pod każdym względem, ale nic ponad to, zaś międzywojenna ustawa zasadnicza była wybitna oraz pod wieloma względami wielce oryginalna.

(Fragment książki)

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Polityka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-8997-2
• ISBN druku: 978-83-233-2877-3
• Liczba stron: 236

Wstęp   9

1. Bułgaria   13

1.1. Konstytucja tyrnowska   13
1.2. Konstytucja Bułgarskiej Republiki Ludowej z 4 grudnia 1947 roku   17
1.3. „W służbie budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego”: konstytucja Ludowej Republiki Bułgarii z 18 maja 1971 roku   21
1.4. Konstytucja demokratycznej Bułgarii z 12 lipca 1991 roku   26

2. Czechosłowacja   35

2.1. Powstanie państwa czechosłowackiego   35
2.2. Konstytucja Republiki Czechosłowackiej z 29 lutego 1920 roku – w kierunku wzorcowej republiki parlamentarnej   39
2.3. Druga Republika   56
2.4. Protektorat Czech i Moraw   58
2.5. Limitowana demokracja: lata 1945–1948   60
2.6. Konstytucja Republiki Czechosłowackiej z 9 maja 1948 roku, czyli komunizm w szatach parlamentaryzmu   62
2.7. Konstytucja Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej z 11 lipca 1960 roku – pogłębienie systemu komunistycznego   68
2.8. Ustawa konstytucyjna o federacji czechosłowackiej z 27 października 1968 roku   71
2.9. Porządek konstytucyjny po „aksamitnej rewolucji”   78

3. Czechy   87

3.1. Konstytucja Republiki Czeskiej z 16 grudnia 1992 roku – między parlamentaryzmem klasycznym a parlamentaryzmem zracjonalizowanym   87

4. Polska   115

4.1. Narodziny Rzeczypospolitej. Regulacje ustrojowe z lat 1918–1919   115
4.2. Idealizm demokracji parlamentarnej. Konstytucja z 17 marca 1921 roku   118
4.3. Autorytarny zwrot. Nowela sierpniowa 1926 roku   123
4.4. Cezaryzm prezydencki. Konstytucja z 23 kwietnia 1935 roku   124
4.5. Ustanowienie systemu komunistycznego. Lata 1944–1947   131
4.6. Państwowość Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Konstytucja z 22 lipca 1952 roku   134
4.7. Transformacja ustrojowa. Lata 1989–1992   137
4.8. Rzeczywistość ustrojowego kompromisu. Konstytucja z 2 kwietnia 1997 roku   144

5. Rumunia   159

5.1. Ustrój monarchii konstytucyjnej: konstytucja z roku1866   159
5.2. Konstytucja Królestwa Rumunii z 27 marca 1923 roku   161
5.3. Autorytaryzm monarchistyczny. Konstytucja z 27 lutego 1938 roku   163
5.4. Komunistyczny tryptyk konstytucyjny: konstytucje Rumunii z roku 1948, 1952 i 1965   166
5.5. Konstytucja Republiki Rumunii z 21 listopada 1991 roku: bikameralizm egalitarny i system półprezydencki   173

6. Słowacja  187

6.1. Państwo Słowackie ks. Jozefa Tiso   187
6.2. Konstytucja Republiki Słowackiej z 1 września 1992 roku – parlamentaryzm ze słabą egzekutywą   191

7. Węgry  201

7.1. Ustrojowe epizody: republika demokratyczna i republika komunistyczna   201
7.2. Monarchia bez monarchy, państwo bez konstytucji   202
7.3. Konstytucja Węgierskiej Republiki Ludowej z 18 sierpnia 1949 roku   206
7.4. Modyfikacja konstytucji z 18 października 1989 roku – węgierski wariant systemu kanclerskiego   213

Zakończenie   223

Bibliografia   227