Upływ czasu i ontologia

• Druk: Kraków, 2011
• Autor: Jerzy Gołosz
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Książka Jerzego Gołosza jest pierwszą w Polsce całościową monografią na temat upływu czasu. Autor omawia ten problem z podstawowej perspektywy ontologicznej, równocześnie biorąc pod uwagą dokonania badaczy rozwijających inne podejścia, na przykład analizujących semantykę dla języków, w których funkcjonują czasy gramatyczne albo pytających, jakie implikacje dla kwestii upływu czasu ma fizyka teoretyczna. Szczególnie godne podkreślenia jest to, że Upływ czasu i ontologia uwzględnia współczesne dyskusje toczące się na temat czasu w filozofii anglosaskiej, przy czym (co uważam za jeszcze ważniejsze) w niektórych z nich Jerzy Gołosz brał udział za sprawą swych publikacji".

Z recenzji dra hab. Tomasza Placka

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-3237-4
• ISBN druku: 978-83-233-3237-4
• Liczba stron: 208

Wstęp   7

1. Na czym polega upływ czasu?   13

1.1. Obiektywistyczne koncepcje upływu czasu   13
1.1.1. Upływ czasu jako aktualizacja potencji   13
1.1.2. Upływ czasu jako ruch Teraz   16
1.1.3. Upływ czasu jako zmiana jakościowa   17
1.1.4. Absolutne stawanie się Broada   18
1.1.5. Upływ czasu jako dynamiczne istnienie rzeczy   18
1.2. Subiektywistyczne koncepcje upływu czasu   23
1.2.1. Kilka uwag ogólnych   23
1.2.2. Hugh Mellor i „mit upływu czasu”   26
1.2.3. Paul Horwich i koncepcja zmieniających się „czasowych punktów obserwacyjnych”   29
1.2.4. Paul Davies i fizyczna teoria subiektywnych zjawisk   32
1.3. Wnioski   33

2. Upływ czasu i problem istnienia przeszłości, teraźniejszości i przyszłości   35

2.1. Główne stanowiska   35
2.2. Ontologia czasu i problem trywialności   40
2.3. Wnioski   50

3. Trwanie przedmiotów w czasie   53

3.1. Endurantyzm i perdurantyzm   53
3.2. Zmiana, tożsamość i argument Lewisa   57
3.3. Trwanie w czasie i problem istnienia przeszłości, teraźniejszości i przyszłości   66
3.4. Wnioski   69

4. Upływ czasu i język   71

4.1. A-ciągi i B-ciągi, A-teorie i B-teorie   71
4.2. Argument McTaggarta   80
4.3. Argument Priora   86
4.4. „Argument z weryfikatora” i „argument z relacji”   90
4.5. Wnioski   101

5. Upływ czasu, fizyka i pozostałe nauki empiryczne   103

5.1. Szczególna teoria względności (STW) i upływ czasu   106
5.1.1. Argumenty Gödla oparte na STW   106
5.1.2. Neolorentzowskie wersje STW i upływ czasu   108
5.1.3. Argumenty Rietdijka i Putnama   115
5.1.4. Standardowa wersja STW i upływ czasu   116
5.2. Ogólna teoria względności (OTW) i upływ czasu   130
5.2.1. Argumenty Gödla oparte na OTW   130
5.2.2. Podróże w czasie a upływ czasu   134
5.3. Gdzie należy szukać upływu czasu?   138
5.4. Wnioski   144

6. Asymetria czasu   147

6.1. Asymetria czasu i asymetria w czasie   148
6.2. Asymetria w czasie procesów fi zycznych   154
6.3. Termodynamiczna asymetria w czasie   159
6.4. Kauzalne teorie czasu   167
6.5. Czy czas jest izotropowy?   177
6.6. Wnioski   184

7. Zakończenie: podwójna rola upływu czasu   185

Bibliografia   193
Indeks głównych pojęć   203
Indeks osób   205