Wartości a politycy
Celem tej pracy jest zbadanie „pożądanego systemu wartości i cech osobowych polityków” w świadomości studentów nauk o polityce, a więc młodych ludzi stojących u progu dorosłego życia. To, czy w najbliższej przyszłości zaangażują się oni w różne formy aktywności społecznej czy politycznej, zależy od ich poczucia bezpośredniej czy bardziej pośredniej kontroli nad możliwością zrealizowania swoich planów i marzeń życiowych.
Konstrukcja pracy została podporządkowana przedstawionemu celowi badań. Treści zawarte w rozdziale 1. mają pobudzić refleksję nad znaczeniem wartości w pełnieniu różnych, w tym politycznych, funkcji społecznych.
Rozdział 2. to dyskusja teoretyczna nad psychospołecznymi uwarunkowaniami spostrzegania społecznego młodych ludzi. Przedstawiono w nim najbardziej obecnie znaczące koncepcje rozwoju psychicznego jednostki wchodzącej w okres dorosłości. Studenci (będący przedmiotem badań) są osobami, które formułują swoje oczekiwania wobec świata ludzi w pełni dojrzałych, co nie znaczy, że mądrzejszych od nich.
Rozdział 3. zawiera opis szczegółowych problemów badawczych, które – na podstawie uzyskanego materiału empirycznego – będą poddane wnikliwej analizie statystycznej, celem uzyskania wiarygodnych naukowo odpowiedzi. Przedmiotem opisu będą 2 główne zmienne zależne, jakimi są cechy osobowe polityków oraz ich system wartości. Zostanie również przedstawiona jedna z bardziej eksponowanych zmiennych niezależnych – zakorzenienie w tradycjach rodzinnych.
Rozdział 4. zawiera obszerną analizę statystyczną i merytoryczną, uwzględniającą wcześniej sformułowane problemy badawcze.
Ostatni, 5. rozdział podsumowuje rezultaty badawcze całej pracy i przeprowadza dyskusję dotyczącą ich interpretacji. Przedstawione wnioski i refleksje, jak się wydaje, mają określoną wartość poznawczą i aplikacyjną. Przede wszystkim pokazują, że młodzież akademicka dosyć zgodnie stawia wysokie wymagania politykom, oczekując od nich troski o wartości ogólnonarodowe i kompetencji moralnych oraz intelektualnych.
Praca, jak się wydaje, wyraźnie dowodzi, że stopień zaufania do klasy politycznej oraz udzielanie jej wsparcia przez młodych dorosłych w dużym stopniu zależy od jakości postrzegania jej szeroko rozumianych kompetencji osobowych i kierowania się wartościami w podejmowaniu różnych, społecznie ważnych działań.
Treści przedstawione w niniejszej pracy mogą być, jak sądzi Autor, adresowane do wszystkich, którym dobro kraju leży na sercu. Mogą inspirować do przemyśleń, stanowić źródło hipotez do dalszych interdyscyplinarnych badań i do konstruowania różnych projektów edukacyjnych, mających na celu poszerzanie świadomości politycznej wszystkich obywateli, zwłaszcza tych, na których spoczywa szczególne brzemię odpowiedzialności za jakość życia każdego z nas.
Wstęp 7
Rozdział 1. Wartości i ich znaczenie w odgrywaniu ról społecznych 15
1.1. Rozumienie pojęcia wartości w naukach społecznych 15
1.2. Aspekty procesu wartościowania 17
1.3. Geneza, rozwój i funkcje wartości 19
1.4. Władza a odgrywanie ról politycznych 22
1.4.1. Postrzeganie polityki przez jednostkę 24
1.4.2. Definicje władzy i pojęcia pokrewne 29
1.4.3. Konsekwencje posiadania władzy 32
1.5. Hierarchia wartości jako regulator jakości pełnienia funkcji politycznych w świetle badań empirycznych 36
Rozdział 2. Młodzi dorośli i ich percepcja świata społecznego 41
2.1. Podmiotowe uwarunkowania społecznego funkcjonowania młodych dorosłych – perspektywa teorii tożsamości osobowej 42
2.1.1. Pojęcie tożsamości osobowej 42
2.1.2. Kształtowanie się tożsamości osobowej w świetle koncepcji E. Eriksona 43
2.1.3. Koncepcja tożsamości osobowej J. E. Marcii 45
2.1.4. Uwarunkowania zmian rozwojowych poczucia tożsamości 49
2.2. Wpływ rodziny na społeczne funkcjonowanie młodych dorosłych – perspektywa teorii zakorzenienia 55
2.2.1. Pojęcie zakorzenienia 55
2.2.2. Tradycja i tradycjonalizm rodzinny 55
2.2.3. Zakorzenienie w tradycjach rodzinnych rozumiane jako proces 58
Rozdział 3. Problematyka i metodologia badań 63
3.1. Problemy badawcze 63
3.2. Zmienne badawcze i sposób ich pomiaru 65
3.2.1. Wartości polityczne 65
3.2.2. Cechy osobowe 66
3.2.3. Zakorzenienie w tradycjach rodzinnych 67
3.3. Dobór próby oraz przebieg badań 67
Rozdział 4. Pożądane wartości i cechy osobowe klasy politycznej. Prezentacja i analiza danych empirycznych 71
4.1. Oczekiwane wartości u polityków w ocenie młodzieży akademickiej 72
4.1.1. Pożądane wartości polityków w percepcji badanych studentów 72
4.1.2. Pożądana hierarchia wartości a tryb studiowania (dzienny – zaoczny) 75
4.1.3. Pożądana hierarchia wartości a rok studiów 76
4.1.4. Pożądana hierarchia wartości a praca studentów 78
4.1.5. Pożądana hierarchia wartości a płeć studentów 80
4.1.6. Pożądana hierarchia wartości klasy politycznej a zaangażowanie studentów w działalność polityczną 81
4.1.7. Pożądana hierarchia wartości klasy politycznej a deklarowanie przez studentów zaangażowania w działalność polityczną 83
4.1.8. Pożądana hierarchia wartości klasy politycznej a zakorzenienie studentów w tradycji rodzinnej 85
4.2. Oczekiwane cechy osobowe u polityków w ocenie młodzieży akademickiej 88
4.2.1. Pożądane cechy osobowe u polityków w percepcji badanych osób 88
4.2.2. Pożądane cechy osobowe u polityków a tryb studiowania (dzienny – zaoczny) 91
4.2.3. Pożądane cechy osobowe u polityków a rok studiów 92
4.2.4. Pożądane cechy osobowe u polityków a praca studentów 93
4.2.5. Pożądane cechy osobowe u polityków a płeć studentów 95
4.2.6. Oczekiwane cechy osobowe klasy politycznej a zaangażowanie studentów w działalność polityczną 96
4.2.7. Pożądane cechy osobowe klasy politycznej a deklarowanie przez studentów zaangażowania w działalność polityczną 98
4.2.8. Pożądane cechy osobowe klasy politycznej a miejsce wychowania studentów 99
4.2.9. Pożądane cechy osobowe klasy politycznej a zakorzenienie studentów w tradycji rodzinnej 101
Rozdział 5. Podsumowanie 105
Bibliografia 113
Values and politics (Summary) 121
