Śladami prawodawcy faktycznego. Materiały legislacyjne jako narzędzie wykładni prawa
Wyróżnienie w 54. Ogólnopolskim Konkursie „Państwa i Prawa” w kategorii najlepsze prace habilitacyjne
Monografia jest pierwszym w Polsce opracowaniem kompleksowo podejmującym problematykę wykorzystania materiałów legislacyjnych w wykładni prawa. Szeroko zakrojone badania polskiego orzecznictwa zostały tu wsparte analizą kilkuset pozycji z zakresu polskiej, anglosaskiej i niemieckiej teorii interpretacji prawniczej. W książce szczegółowo omówiono między innymi:
sposoby wykorzystania historii legislacyjnej aktu prawnego w orzecznictwie sądowym,
poszczególne rodzaje materiałów legislacyjnych: projekty ustaw wraz z uzasadnieniami, poprawki i sprawozdania, opinie lub zapisy debat parlamentarnych i ich znaczenie dla wykładni prawa,
zasady dostępu do materiałów legislacyjnych,
mankamenty współczesnej praktyki tworzenia, udostępniania i wykorzystywania historii legislacyjnej w orzecznictwie.
Przeprowadzone rozważania dają możliwość efektywniejszego korzystania z materiałów legislacyjnych w procesie interpretacji prawniczej, zwracając uwagę na wiążące się z tym szanse, ale jednocześnie nie pomijając istotnych zagrożeń. Analiza ta jest tym cenniejsza, że historia legislacyjna jawi się tutaj jako szczególnie wartościowe narzędzie wykładni prawa, zwłaszcza na tle istniejących alternatyw.
- Kategorie:
- Język wydania: polski
- ISBN: 978-83-8124-132-8
- ISBN druku: 978-83-8107-712-5
- EAN: 9788381241328
- Liczba stron: 600
-
Sposób dostarczenia produktu elektronicznegoProdukty elektroniczne takie jak Ebooki czy Audiobooki są udostępniane online po opłaceniu zamówienia kartą lub przelewem na stronie Twoje konto > Biblioteka.Pliki można pobrać zazwyczaj w ciągu kilku-kilkunastu minut po uzyskaniu poprawnej autoryzacji płatności, choć w przypadku niektórych publikacji elektronicznych czas oczekiwania może być nieco dłuższy.Sprzedaż terytorialna towarów elektronicznych jest regulowana wyłącznie ograniczeniami terytorialnymi licencji konkretnych produktów.
-
Ważne informacje techniczneMinimalne wymagania sprzętowe:procesor: architektura x86 1GHz lub odpowiedniki w pozostałych architekturachPamięć operacyjna: 512MBMonitor i karta graficzna: zgodny ze standardem XGA, minimalna rozdzielczość 1024x768 16bitDysk twardy: dowolny obsługujący system operacyjny z minimalnie 100MB wolnego miejscaMysz lub inny manipulator + klawiaturaKarta sieciowa/modem: umożliwiająca dostęp do sieci Internet z prędkością 512kb/sMinimalne wymagania oprogramowania:System Operacyjny: System MS Windows 95 i wyżej, Linux z X.ORG, MacOS 9 lub wyżej, najnowsze systemy mobilne: Android, iPhone, SymbianOS, Windows MobilePrzeglądarka internetowa: Internet Explorer 7 lub wyżej, Opera 9 i wyżej, FireFox 2 i wyżej, Chrome 1.0 i wyżej, Safari 5Przeglądarka z obsługą ciasteczek i włączoną obsługą JavaScriptZalecany plugin Flash Player w wersji 10.0 lub wyżej.Informacja o formatach plików:
- PDF - format polecany do czytania na laptopach oraz komputerach stacjonarnych.
- EPUB - format pliku, który umożliwia czytanie książek elektronicznych na urządzeniach z mniejszymi ekranami (np. e-czytnik lub smartfon), dając możliwość dopasowania tekstu do wielkości urządzenia i preferencji użytkownika.
- MOBI - format zapisu firmy Mobipocket, który można pobrać na dowolne urządzenie elektroniczne (np.e-czytnik Kindle) z zainstalowanym programem (np. MobiPocket Reader) pozwalającym czytać pliki MOBI.
- Audiobooki w formacie MP3 - format pliku, przeznaczony do odsłuchu nagrań audio.
Rodzaje zabezpieczeń plików:- Watermark - (znak wodny) to zaszyfrowana informacja o użytkowniku, który zakupił produkt. Dzięki temu łatwo jest zidentyfikować użytkownika, który rozpowszechnił produkt w sposób niezgodny z prawem. Ten rodzaj zabezpieczenia jest zdecydowanie bardziej przyjazny dla użytkownika, ponieważ aby otworzyć książkę zabezpieczoną Watermarkiem nie jest potrzebne konto Adobe ID oraz autoryzacja urządzenia.
- Brak zabezpieczenia - część oferowanych w naszym sklepie plików nie posiada zabezpieczeń. Zazwyczaj tego typu pliki można pobierać ograniczoną ilość razy, określaną przez dostawcę publikacji elektronicznych. W przypadku zbyt dużej ilości pobrań plików na stronie WWW pojawia się stosowny komunikat.
Wykaz najważniejszych skrótów | str. 15 Podziękowanie | str. 17 Rozdział 1 Zagadnienia wstępne. "Historia legislacyjna" | str. 21 1. Obszar badawczy | str. 23 1.1. Literatura | str. 23 1.2. Materiały legislacyjne | str. 23 1.3. Orzecznictwo | str. 24 2. Materiały legislacyjne - uwagi metodologiczne | str. 25 2.1. Dlaczego ustawy? | str. 25 2.2. Wybór fragmentu procesu legislacyjnego | str. 26 2.3. Cel badań materiałów legislacyjnych | str. 28 3. Badania orzecznictwa - uwagi metodologiczne | str. 29 3.1. Dlaczego sądy? | str. 29 3.2. Wybór orzecznictwa | str. 30 3.3. Narzędzie badawcze: Jurissearch | str. 31 3.4. Hasła przeszukiwania - określenia wskazujące na użycie HL w wykładni operatywnej | str. 33 4. Zawartość kolejnych części pracy | str. 36 Rozdział 2 Cel - znaczenie - kontekst - prawodawca - interpretator | str. 39 1. Cel interpretacji | str. 43 1.1. Niemcy | str. 45 1.2. Anglosasi | str. 49 1.3. Polska | str. 56 2. Znaczenie | str. 62 3. Kontekst | str. 69 4. Faktyczny prawodawca i rozsądny interpretator | str. 79 4.1. Prawodawca | str. 79 4.2. Interpretator | str. 87 Rozdział 3 Spór o materiały legislacyjne | str. 95 1. Kwestie konstytucyjne | str. 97 1.1. Argument z braku zatwierdzenia przez prawodawcę | str. 97 1.2. Argumenty z delegacji | str. 101 1.3. Rozdzielenie władz | str. 103 1.4. Konsekwencje poprawiania prawodawcy | str. 104 1.5. Argument z milczenia prawodawcy | str. 105 1.6. Selektywność zakazu używania historii legislacyjnej | str. 106 2. Kwestie związane z pojęciem "intencji" | str. 108 3. Tekst i to, co "poza nim" | str. 115 4. Niewiarygodność materiałów legislacyjnych | str. 121 4.1. Manipulacja w toku procesu legislacyjnego | str. 122 4.2. Manipulacja w fazie interpretacji | str. 128 Rozdział 4 Rodzaje materiałów legislacyjnych | str. 131 1. Warianty historii legislacyjnej | str. 132 1.1. Konwencjonalna historia legislacyjna (conventional legislative history) | str. 135 1.2. Historia zmian projektu (drafting history/statutory history) | str. 135 1.3. Historia powstała przed rozpoczęciem prac legislacyjnych (pre -legislative history) | str. 138 1.4. Historia powstała po zakończeniu prac legislacyjnych (post/later legislative history) | str. 140 1.5. Historia ustawy (history of a statute) | str. 143 2. Rodzaje materiałów legislacyjnych w Polsce | str. 146 2.1. Projekt ustawy | str. 146 2.1.1. Projekty rządowe | str. 150 2.1.2. Projekty poselskie | str. 154 2.1.3. Projekty komisyjne | str. 157 2.1.4. Projekty prezydenckie | str. 159 2.1.5. Projekty senackie | str. 161 2.1.6. Projekty obywatelskie | str. 164 2.1.7. Wykorzystanie projektu jako narzędzia interpretacyjnego w orzecznictwie | str. 167 2.1.8. Ścieżki dostępu do projektu ustawy | str. 173 2.2. Uzasadnienie projektu ustawy | str. 174 2.2.1. Cele i funkcje uzasadnień | str. 175 2.2.2. Budowa i treść uzasadnienia projektu | str. 177 2.2.3. Adekwatność uzasadnienia | str. 180 2.2.4. Jakość uzasadnień | str. 193 2.2.5. Wykorzystanie uzasadnienia jako narzędzia interpretacyjnego w orzecznictwie | str. 199 2.2.6. Ścieżki dostępu do uzasadnień projektów | str. 203 2.3. Poprawki i sprawozdania | str. 204 2.3.1. Autopoprawka | str. 206 2.3.2. Poprawki na etapie prac komisyjnych między I a II czytaniem | str. 207 2.3.3. Poprawki na etapie II czytania | str. 213 2.3.4. Poprawki w senackiej fazie postępowania ustawodawczego | str. 215 2.3.5. Charakter poprawki | str. 218 2.3.6. Los poprawki | str. 228 2.3.7. Ścieżki dostępu do sprawozdań i uchwał senackich | str. 233 2.4. Wypowiedzi podczas debat | str. 234 2.4.1. Debaty - Sejm | str. 234 2.4.2. Debaty - komisje sejmowe | str. 236 2.4.3. Debaty - podkomisje sejmowe | str. 238 2.4.4. Debaty - Senat | str. 239 2.4.5. Uczestnicy debat i wartość ich wypowiedzi | str. 240 2.4.5.1. Legislatorzy | str. 241 2.4.5.2. Przedstawiciel wnioskodawcy projektu | str. 244 2.4.5.3. Eksperci | str. 246 2.4.5.4. Zaproszeni goście | str. 250 2.4.5.5. Posłowie | str. 250 2.4.6. Wykorzystanie wypowiedzi jako narzędzia interpretacyjnego w orzecznictwie | str. 256 2.4.7. Ścieżki dostępu do zapisów debat | str. 261 2.5. Opinie | str. 265 2.5.1. Opinie obligatoryjne | str. 267 2.5.2. Opinie fakultatywne | str. 274 2.5.3. Szczególne rodzaje opinii | str. 277 2.5.4. Autorstwo opinii jako czynnik wyznaczający ich wartość | str. 281 2.5.5. Los opinii jako czynnik wyznaczający ich wartość | str. 282 2.5.6. Wykorzystanie opinii jako narzędzia interpretacyjnego w orzecznictwie | str. 286 2.5.7. Ścieżki dostępu do opinii | str. 296 2.6. Prezydencka HL | str. 298 2.7. Cały proces legislacyjny jako argument | str. 304 Rozdział 5 Sposoby wykorzystania historii legislacyjnej | str. 313 1. Poglądy literatury polskiej na użycie materiałów legislacyjnych w wykładni prawa | str. 313 2. Historyczne spojrzenie na historię legislacyjną w orzecznictwie sądowym | str. 325 3. Wartość materiałów legislacyjnych - aktualne poglądy orzecznictwa sądowego | str. 329 3.1. Określenia wskazujące na użycie materiałów legislacyjnych w wykładni operatywnej | str. 329 3.2. Wykorzystanie materiałów legislacyjnych a deklarowany przez orzecznictwo rodzaj wykładni | str. 330 3.3. Wartość przypisywana materiałom legislacyjnym w orzecznictwie sądowym | str. 337 3.4. Kompetencja interpretatora - zasady korzystania z materiałów legislacyjnych | str. 346 4. Sposoby użycia materiałów legislacyjnych w interpretacji | str. 348 4.1. Powody użycia materiałów legislacyjnych w interpretacji, czyli czego interpretator w nich poszukuje? | str. 351 4.1.1. Użycie historii legislacyjnej dla poszukiwania informacji o celach | str. 352 4.1.2. Użycie historii legislacyjnej do poszukiwania informacji o znaczeniu (w charakterze "słownika") | str. 364 4.2. Analiza sytuacji interpretacyjnych, w których wykorzystywana jest historia legislacyjna | str. 374 4.2.1. Wybór | str. 375 4.2.2. Potwierdzanie | str. 383 4.2.3. "Uzupełnianie" | str. 394 4.2.4. Przełamanie znaczenia literalnego | str. 403 4.2.4.1. Przełamanie ze względu na absurdalne rezultaty | str. 404 4.2.4.2. Przełamanie ze względu na błąd ("naprawienie" błędu) | str. 407 4.2.4.3. Warianty relacji tekst/intencja zawarta w materiałach legislacyjnych | str. 417 4.2.5. Zmiany w prawie | str. 419 4.2.6. Milczenie w prawie | str. 430 5. Wykorzystanie historii legislacyjnej poza wykładnią prawa | str. 443 5.1. Historia legislacyjna jako środek komunikacji z różnymi audytoriami (wspólnotami) | str. 443 5.1.1. Komunikacja wewnątrz parlamentu | str. 444 5.1.2. Komunikacja ze społeczeństwem | str. 446 5.1.3. Komunikacja prawodawca - sądy | str. 447 5.1.4. Komunikacja parlamentu z rządem | str. 451 5.2. Pozostałe rodzaje użycia historii legislacyjnej | str. 452 Rozdział 6 Dostęp do materiałów legislacyjnych | str. 455 1. Wstęp - rewolucja informatyczna | str. 455 2. Zarzuty odnoszące się do dostępności HL | str. 458 2.1. Zarzut pierwszy: użycie materiałów legislacyjnych jest obce naszej tradycji | str. 460 2.2. Zarzut drugi: trudny dostęp do dokumentów z procesu legislacyjnego | str. 463 2.2.1. Dostęp do materiałów legislacyjnych w trybie bezwnioskowym | str. 467 2.2.2. Baza materiałów legislacyjnych zawarta w Systemie Informacyjnym Sejmu | str. 469 2.2.3. Standardy edytowalności poszczególnych rodzajów HL | str. 474 2.2.4. Dostęp do materiałów legislacyjnych w trybie wnioskowym | str. 479 2.2.4.1. Tryb wnioskowy w odniesieniu do bieżącej kadencji Sejmu | str. 480 2.2.4.2. Tryb wnioskowy w odniesieniu do minionych kadencji Sejmu | str. 482 2.3. Zarzut trzeci: niedostępność w perspektywie ciężaru dla obywatela | str. 492 Rozdział 7 Mankamenty tworzenia, udostępniania i wykorzystywania historii legislacyjnej | str. 499 1. Mankamenty tworzenia i udostępniania materiałów legislacyjnych | str. 500 1.1. Mankamenty zawartości historii legislacyjnej, sposobu i formy jej udostępniania | str. 500 1.1.1. Niekompletność historii legislacyjnej | str. 501 1.1.2. Niekompletność zawartości poszczególnych dokumentów legislacyjnych | str. 503 1.1.3. Odsyłacze i hiperłącza. Połączenia między dokumentami powiązanymi | str. 507 1.1.4. Edytowalność | str. 508 1.1.5. Umieszczanie zbyt wielu dokumentów w jednym lub w niewłaściwym pliku; problem opinii i ekspertyz; zróżnicowanie dróg dostępu | str. 509 1.2. Mankamenty zasad dostępu do historii legislacyjnej | str. 512 1.2.1. Niespójność przepisów o dostępie do informacji publicznej z przepisami o archiwach; różne zasady dla różnych kadencji - kadencja bieżąca a minione | str. 512 1.2.2. Różnicowanie podmiotów na wewnętrzne i zewnętrzne przez Archiwum Sejmu | str. 516 1.2.3. Podkomisje nie są organami Sejmu | str. 517 1.2.4. Problem dostępu do materiałów z każdorazowo przedostatniej kadencji Sejmu - przypadek "akt w drzwiach" | str. 519 1.3. Mankamenty związane z poszczególnymi rodzajami materiałów legislacyjnych | str. 520 2. Mankamenty wykorzystania historii legislacyjnej w wykładni | str. 523 2.1. Mankamenty merytoryczne | str. 524 2.1.1. Interpretatorzy korzystają z materiałów legislacyjnych wybiórczo lub zbyt ogólnie | str. 524 2.1.2. Interpretatorzy nie sięgają do historii legislacyjnej, choć są w niej wartościowe informacje | str. 532 2.1.3. Interpretatorzy nie odnoszą się do argumentów powołanych uprzednio w sporze | str. 534 2.2. Mankamenty o charakterze formalnym | str. 537 2.2.1. Interpretatorzy błędnie nazywają dokumenty z procesu legislacyjnego | str. 537 2.2.2. Interpretatorzy przytaczają historię legislacyjną zbyt ogólnie | str. 542 2.2.3. Interpretatorzy niewystarczająco precyzują adresy źródłowe | str. 544 3. Zakończenie | str. 550 Bibliografia | str. 553 Orzecznictwo | str. 581 Spis tabel | str. 597